بازار 30 ميليارد دلاري در انتظار کالاهاي ايراني است
تاریخ انتشار : 1397/09/26
تهران- ايرناپلاس- علي‌رغم کاهش مبادلات تجاري بين ايران و رقيب اقتصادي‌اش در منطقه، تهران و آنکارا از چشم‌انداز 30 ميليارد دلاري در تجارت خارجي بين دو کشور خبر داده‌اند. ترکيه چه کالاهايي را از ايران وارد مي‌کند و چه فرصت‌هايي براي بازرگانان ايراني در اين کشور وجود دارد؟
محمود واعظي به‌عنوان رئيس هيأت اقتصادي-سياسي در ديدار و گفت‌و‌گو با مقامات عالي‌رتبه ترکيه، از جمله «رخسار پکجان» وزير تجارت و «آل بايراک» وزير دارايي اين کشور از تلاش براي سرعت‌بخشي در جهت دستيابي به سطح مورد انتظار مناسبات و تبادلات تجاري و اقتصادي بين دو کشور، خبر داد.
در اين ديدارها، طرف ترک از ايران به‌عنوان شريک راهبردي ياد کرد و واعظي نيز از عدم وجود هرگونه مانع در مسير گسترش روابط تجاري و اقتصادي ايران و ترکيه خبر داد. نتيجه نهايي اين ديدارها، ترسيم چشم‌انداز 30 ميليارد دلاري براي تجارت خارجي دو کشور بود. اما توليدکنندگان و صادرکنندگان ايراني چگونه مي‌توانند قدم در اين مسير بگذارند؟ شناخت بازار ترکيه مي‌تواند فرصت‌هاي پيش روي توليدکنندگان ايراني را روشن کند.
**سالي که ترک‌ها کالاي ايراني خريدند
در سال 2017، ارزش کل واردات ايران از ترکيه حدود 3 ميليارد و 260 ميليون دلار بوده که به معناي جايگاه يازدهم ايران در بين واردکنندگان کالاهاي ترک است. البته مي‌توان گفت در اين سال، برنده تجارت خارجي بين اين دو کشور، ايران بود که توانست با صادراتي به ارزش بيش از 7 ميليارد و 492 ميليون دلار رتبه هشتم را در بين کشورهاي صادرکننده کالا به بازار ترکيه به دست آورد.
**روابط تجاري ايران و ترکيه زير ذره‌بين
بر اساس آمارهاي مقدماتي گمرک که جزئيات تجارت خارجي سال جاري را تا پايان آبان ماه بررسي کرده است، ترکيه به‌عنوان يکي از طرف‌هاي اصلي تجاري کشورمان، در هر دو بخش صادرات و واردات، جايگاه ششم را به خود اختصاص داده، به‌طوري که در اين هشت ماه، حدود 5.31 درصد از بازار کالاهاي وارد شده به ايران به ارزش يک ميليارد و 567 ميليون دلار در اختيار ترکيه بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، 26.13 درصد کاهش يافته است.
اين در حالي است که در هشت ماه نخست سال جاري، تجارت خارجي ايران و ترکيه به نفع طرف ترک بوده به‌طوري که تنها 3.05 درصد از صادرات ايران به ارزشي کمتر از يک ميليارد دلار به در بازارهاي ترکيه عرضه شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، 32.92 درصد کاهش داشته است. در اين بازه زماني بيشترين ارزش صادراتي مربوط به پليمرهاي اتيلن با ارزشي بيش از 134 ميليون دلار بوده و پس از آن دو فلز روي و آلومينيوم قرار دارد.
درآمدهاي ارزي ناشي از صادرات به ترکيه از ارديبهشت رو به کاهش بوده، به طوري که از حدود 164 ميليون دلار در اين ماه، به 63 ميليون دلار در شهريور رسيده و پس از آن، مجدداً روند صعودي خود را آغاز کرده، به طوري که در آبان نسبت به ارديبهشت حدود 2.5 برابر شده است و به بيش از 164 ميليون دلار رسيده است.
البته سبد صادراتي ترکيه به مقصد ايران از تنوع بيشتري برخوردار است، به طوري که در پنج محصول اصلي وارد شده از ترکيه به ايران نيز مي‌توان اين تنوع را مشاهده کرد: موز، قطعات خودرو، تخته فيبر، خمير چوب و در نهايت توتون و تنباکو به ترتيب پنج کالاي عمده وارداتي از ترکيه هستند که در مجموع حدود 33 درصد از کل واردات ايران از ترکيه را به خود اختصاص داده‌اند.
در هشت ماه نخست سال جاري، بيشترين ميزان واردات از ترکيه در ارديبهشت و بيش از 240 ميليون دلار بوده که پس از آن، افت 28 درصدي در خرداد را تجربه کرده که بيشترين افت واردات از ترکيه در اين بازه زماني بوده است.
**حرکت در مسيري تازه
مذاکرات تجاري-اقتصادي ايران و ترکيه در صورتي که با شناخت کافي از بازار ترکيه همراه باشد، مي‌تواند زمينه دستيابي به فرصت‌هاي مناسبي جهت عرضه بين‌المللي محصولات ايراني فراهم کرده و همچنين به کسب درآمدهاي ارزي براي کشور بينجامد. اينجاست که اهميت پژوهش‌هاي تحقيقات بازار بين‌المللي براي گسترش بازارهاي موجود يا ايجاد بازارهاي جديد مشخص مي‌شود.
شناخت تقاضاي بازار هدف يکي از نتايج اين نوع تحقيقات است. به‌عنوان مثال، بررسي‌هاي آماري نشان مي‌دهند يکي از محصولات با تقاضاي بالا در ترکيه، پلي‌پروپيلن به اشکال ابتدايي است که هم‌اکنون نيز بيشترين ارزش صادرات ايران به ترکيه را تشکيل مي‌دهد.
با اين حال، تنوع‌بخشي به محصولات صادراتي مي‌تواند راه ديگري براي استفاده از فضاي ايجاد شده باشد. به‌عنوان مثال، بررسي بازار ترکيه نشان مي‌دهد اين کشور در سال ميلادي گذشته دومين واردکننده «محصولات نيمه‌تمام از آهن يا فولادهاي غيرممزوج» با ارزشي بيش از 204 ميليون دلار بوده است. اين در حالي است که ايران با وجود اينکه پنجمين تأمين‌کننده بزرگ اين کالا در سطح جهان است، تنها سهمي 2.3 درصدي از اين بازار در کشور همسايه خود داشته است.
