چشم تنگ آسمان نقدينگي بانک ها و اين همه پياله

تاریخ انتشار : 1398/04/31

شکور آرين خواه

کارشناسان يکي از دلايل اصلي رشد نقدينگي ( سالانه حدود 15 درصد) در کشور را مسئله نرخ سود و بازپرداخت سود سنگين شبکه بانکي به مردم مي دانند و درست به همين دليل است که با وجود حجم روزافزون نقدينگي در کشور، بانک ها با کمبود نقدينگي و اعطاي اعتبار مواجه اند و به تبع آن توسعه توليد با مشکل جدي روبروست. همين شرايط سياستگذاران پولي و مالي را در برابر پرسش بزرگي قرار مي دهد که کدام گزينه را برگزينيم؟ اقتصاد بانک محور يا بازار محور؟  

حتي نيم نگاهي به شرايط اقتصادي کشور، که نشان از نقش بسيار پررنگ بانک ها در اقتصاد ملي دارد گوياي آن است که انتخاب يکباره اقتصاد بازار و بريدن از اقتصاد بانک محور، نه تنها نمي تواند گره مشکلات دامنگير امروز کشور را در کوتاه مدت بگشايد، بلکه احتمال دارد کنترل امور را به تمامي از دسترس خارج کند.

از سوي ديگر بر پايه تجارب متعدد جهاني، مي دانيم که با اقتصاد بانک محور نيز نمي شود اين بار سنگين را به مقصد رسانيد و لازم است در گام نخست نظام بانکي با اتخاذ تصميم هاي درست و اثربخش، با توانبخشي توليد، چرخ هاي کُند و متوقف آن را به حرکت درآورد تا آنجا که توليد و بازار، آرام آرام، خود اقتصاد آسيب ديده کشور را در مسير هموار توسعه قرار دهند و آنگاه در مرحله استحکام پايه هاي بازار و استقرار قوانين اقتصادي منطقي، بازار راه خود گيرد و بانک ها، راه خود.

در مقطع زماني کنوني که بانک ها به رغم ماه شمار شدن سود سپرده ها، هنوز از سويي زير فشار پرداخت سودهاي بالا قرار دارند و از سوي ديگر محدوديت هاي ناشي از سرمايه هاي منجمد و نبود کفايت سرمايه، دفتر گشاده دستي هاي گذشته را بسته، شايد اندکي جدي تر از گذشته به منافع ملي انديشيدن در تخصيص منابع به طرح هاي با توجيه اقتصادي واقعي به عنوان رويکرد کلان نظام بانکي و صد البته توجه داشتن به منافع بانک با نگاهي منصفانه در رويکرد خُرد و رقابتي و سرانجام اندکي احساس مسئوليت بيشتر در قبال سپرده هاي مردمي، ضرورتي حياتي محسوب مي شود تا اين آخرين قطره هاي آسمان تهيِ نقدينگي بانک ها به بيهوده بر خاک و در کام رانت خواران و فرصت طلبان نريزد، و چرخ هاي تشنه به منابع مالي با گردش خود ما را از گردنه صعب اقتصاد رنجور امروز عبور دهند و به فرداي اميد بخش برسانند.

نگاهي به آمار تأمل برانگيزمجموعه نظام بانکي در اعطاي تسهيلات به طرح هاي توليدي در سال هاي گذشته،( تخصيص حدود 8 درصد از مجموع تسهيلات به طرح هاي ايجادي و ارجاع کمتر از 5 درصد کل طرح ها براي امکان سنجي به تنها نهاد معتبر انتظامي مشاوران در حوزه اعتباري و سرمايه گذاري کشور) يعني " کانون مشاوران اعتباري وسرمايه گذاري بانکي " . با توجه به شرايط امروز هرگونه اعطاي تسهيلات بدون مطالعات جدي امکان سنجي اقتصادي و مالي، و يا سپردن آن به دست مشاوران غير عضو کانون به هر دليل و بهانه که باشد ديگر قابل توجيه نيست و جز اينکه منابع محدود مالي بجد و بدون هيچگونه تفسير و تعبيري به سوي طرح هاي با توجيه اقتصادي پايدار و متوازن و اشتغالزا هدايت شود، راهي و گريزگاهي وجود ندارد.