براي پايان فساد، بايد سيستم بانکي کشور شفاف شود

تاریخ انتشار : 1398/10/02

تهران- ايرنا - عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي گفت: اگر مي‌خواهيم مانع فساد و اختلاس در ايران شويم، بايد سيستم بانکي کشورمان جهاني و نحوه فعاليت‌ها شفاف شود.

محمود سريع القلم در نشستي با عنوان تحولات نوين بين المللي و آينده ايران که عصر امروز يکشنبه يکم دي ماه در دانشکده اقتصاد و علوم سياسي دانشگاه شهيد بهشتي برگزار شد، افزود:  هر چه ايران با دنيا بيشتر کار کند، فساد در کشور کاهش مي يابد، لزومي ندارد سالي سه کنفرانس برگزار کنيم، چند نفر کارشناس و مسوول درباره فساد، علل فساد، تاريخ فساد، ريشه هاي فساد و روش هاي مبارزه با فساد سخنراني کنند و يک کيف هم همه بگيرند و بروند.

وي اظهار داشت: با جهاني شدن سيستم بانکي، اگر فردي دو دلار از نقطه اي به نقطه ديگر ارسال کرد، مشخص است چه کسي اين کار را انجام داده، پول چه ساعتي از حساب چه کسي به حساب چه کسي منتقل شده است اما وقتي يک کشور با دنيا ارتباط ندارد هر اتفاقي در داخل آن کشور مي تواند رخ دهد.

اين پژوهشگر سياسي افزود: اگر مي خواهيم کشور تغيير و پيشرفت کند، تا افکارمان تغيير نکند، هيچ اتفاقي رخ نخواهد داد. افکار کنوني ما افکار توسعه اي نيست، اين افکار براي حفظ وضع و ترتيبات موجود است.

استاد دانشگاه شهيد بهشتي با بيان اينکه آينده نظام بانکي کشور در گرو هرچه زودتر بين المللي شدن آن است، گفت: آينده کشور در گرو اين است که چقدر زودتر نماينده مجلس ما بين المللي فکر مي کند، چقدر زودتر هنگامي که در راهروهاي دانشکده اقتصاد و علوم سياسي دانشگاه شهيد بهشتي راه مي رويم، يک استاد برزيلي، مصري، کانادايي، چيني، آلماني و غيره ببينيم. آنها در اين راهروها راه مي روند، درس مي دهند، با دانشجو کار مي کنند و دانشجو مجبور مي شود زبان انگليسي خود را تقويت کند.

وي ادامه داد: زماني کشور ما اصلاح مي شود که حدود ۲۰-۳۰ بانک خاورميانه اي در تهران، شيراز، تبريز و شهرهاي ديگر شعبه داشته باشند، همه شرکت هاي هواپيمايي بتوانند به ايران رفت و آمد کنند.

سريع القلم اضافه کرد: استقلال يک کشور به معني اين است که يک کشور بتواند ثروت توليد کند نه اينکه مرزهايش را ببندد، ما نياز به خانه تکاني و جراحي جدي در انديشه هاي کشور داريم.

تا سياست خارجي در اختيار سياست اقتصادي نباشد، آينده مبهم است

عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي در ادامه با بيان اينکه تا زماني که سياست خارجي در اختيار سياست اقتصادي نباشد، آينده کشور مبهم است، تصريح کرد: سياست خارجي ما براي خود حرکت مي کند و سياست اقتصادي نيز براي خود. اين دو بايد يک ريله شوند اما اکنون در دو ريل در حال حرکت هستند، بايد سياست خارجي در اختيار و خدمت اقتصاد ملي باشد، بدان معنا که هر جا به نفع اقتصاد بود، سياست خارجي عمل کند و هرجا نبود کنار برود.

سريع القلم يادآور شد: فعال ترين بخش وزارت خارجه‌هاي کشورهاي مختلف جهان بخش اقتصادي آنها است.

وي با تاکيد بر بين المللي شدن نظام آموزشي و دانشگاهي ايران نيز گفت: نظام دانشگاهي ما در ده سال گذشته به شدت در فضاهاي بومي و داخلي سير مي کند. ۵۷ نخست وزير، رييس جمهور و رهبر دنيا تحصيل کرده آمريکا،  ۵۶ نفر تحصيل کرده انگليس، ۴۰ نفر فرانسه و ۱۰ نفر تحصيل کرده روسيه هستند و  جانسون نخست وزير انگليس مي گويد، ما در صدديم که  اين عدد ۵۶ را تبديل به ۵۸ کنيم تا از آمريکا پيشي بگيريم. اين نظام آموزشي است که مي تواند تا حد بسياري در دنيا موثر باشد.

به گفته اين استاد دانشگاه، اگر نظام دانشگاهي ما بخواهد صرفا بومي بماند و ارتباطات بين المللي نداشته باشد، دانش در کشور نمي تواند موفق شود.

با همين منوال، شاخص هاي فقر تشديد مي شود

سريع القلم افزود: اگر ما مزيت نسبي و برتري فناوري پيدا نکنيم، و از خود نپرسيم که جايگاه ما در اقتصاد جهاني کجاست، اگر صرفا به نفت و گاز اکتفا کنيم، بسيار عقب خواهيم ماند. اگر ما با همين شيوه نفت را صادر کنيم و درآمد نفت را صرف هزينه هاي روزمره کنيم به طور حتم شاخص هاي فقر در ايران در ۲۰-۳۰ سال آينده تشديد مي شود.

وي گفت که به نظر مي رسد ما در يک و نيم قرن اخير همواره در حال تکرار کارها و روزمرگي هستيم.

عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي در بخش ديگر سخنان خود با اشاره به اينکه ۴ هزار تئوري در روابط بين الملل و اقتصاد سياسي بين الملل وجود دارد، اظهار داشت: اگر از من بپرسيد کدام تئوري مهمترين تئوري شکل دهنده عصر جديد در سه قرن اخير است، من به تئوري مازلو اعتقاد دارم، تئوري اي که ظاهر بسيار ساده اي دارد اما باطنش بسيار مهم است.

اين پژوهشگر سياسي افزود: تئوري مازلو مي گويد در عصر جديد و حکمراني جديد، حاکميت و کساني که کار علمي و تحقيقاتي انجام مي دهند، بايد کاري کنند که نخست نيازهاي اساسي مردم تامين شود که شامل مسکن، غذا، هوا، مسايل امنيتي و سپس روحي، اجتماعي و شخصي است.

وي با بيان اينکه اگر سياستمداران رقم و عدد ندانند نمي توانند حکمراني کنند، گفت: حوزه سياست حوزه مسايل انتزاعي نيست، بلکه رقم است، ما با رقم مي توانيم کارها را پيش ببريم.

استاد دانشگاه با اشاره به اينکه تحريم کردن روسيه براي اتحاديه اروپا دشوار است، توضيح داد: اتحاديه اروپا حدود ۳۰۰ ميليارد يورو با روسيه تبادل تجاري داردد به همين دليل نمي تواند به آساني روسيه را تحريم کند، اما آمريکا به راحتي مي تواند روسيه را تحريم کند زيرا سه سال قبل مبادلات تجاري آمريکا و روسيه ۴۰  ميليارد دلار بود اما اکنون اين رقم به ۱۵ ميليارد دلار رسيده است.

تصميم گيري نهادي در نظام هاي سياسي خطاي کمتري دارد

سريع القم در خصوص تصميم گيري در نظام هاي سياسي گفت: هرچه تصميم گيري در يک کشور نهادي باشد کمتر اشتباه رخ مي دهد اما هر چه تصميم گيري فردي و يا گروهي يا گروه هاي کوچک باشد، اشتباهات افزايش مي يابد.

اين استاد دانشگاه بهترين وضعيت نهادي، تصميم گيري و تصميم سازي جمعي را منطقه اسکانديناوي در دنيا و بدترين وضعيت را مربوط به خاورميانه ذکر کرد.

به گفته وي، انسان به طور طبيعي به کوتاه مدت فکر مي کند و اين وظيفه حکومت هاي منطقه است که برنامه ريزي بلند مدت براي جامعه داشته باشند، حکومتي خوب است که ۵۰ سال جلوتر از مردم خود، فکر و برنامه ريزي داشته باشد.

عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي با اشاره به ابعاد مثبت جهاني شدن گفت: بسط يافتن ثروت جهاني، سرمايه گذاري در بخش زيرساخت، بهبود شرايط زندگي، توانمند سازي زنان، سطوح بالاتر تحصيلات، رشد علم و فناوري، بهبود بهداشت و درمان و منازعه نظامي کمتر ميان قدرت ها از جمله اين ابعاد است. در واقع نظامي گري کمتر و جنگ هاي نيابتي بيشتر شده است.

سريع القلم توضيح داد: اتفاقي که در دنيا افتاده فرصتي پيش روي کشور ما قرار داده است، اگر برخي سياست ها تغيير و تعديل پيدا کنند.

استاد دانشگاه گفت: در کشور ما مسوولان از طريق تريبون با هم حرف مي زنند، مي گويند آن مسوول، فلان حرف را گفت منظورش فلان مسوول است و فرداي آن روز مسوول ديگر سخني مي گويد که همه متوجه مي شوند که پاسخ آن مسوول را داده است. اينگونه که حمکراني نمي شود، حمکراني بايد توام با بررسي و فکر باشد، تيم ها و کميسيون ها با هم کار کنند.

تا زماني که به انسجام فکري نرسيم، سياستگذاري مشترک قابل استخراج نيست

وي با تاکيد بر اينکه انسجام در حاکميت براي کشورهاي درحال توسعه به مراتب بسيار مهمتر از دموکراسي است، اظهار داشت:  فونداسيون يک ساختمان انسجام است، در حکمراني هم انسجام فکري، فلسفي، رويه اي، سياستگذاري و از همه مهمتر فهم جهان مهم است. بخشي از  حاکميت ما جهان را قبول ندارد، بخشي ديگر مي خواهد با جهان کار مي کند و بخشي ديگر از حاکميت آن را مشروط مي بيند، تا زماني که به انسجام فکري نرسيم، سياستگذاري هاي مشترک از آن قابل استخراج نيست.

اين استاد دانشگاه گفت: اگر سياست خارجي ما با سياست هاي اقتصادي مان هماهنگ بود مي توانستيم کارهاي بسياري انجام دهيم.

وي تصريح کرد: ممکن است اين سوال پيش آيد که چرا اروپا و امريکا؛ ترکيه را تحمل مي کنند؟ ترکيه اي که سعي مي کند حضور منطقه اي داشته باشد، بسياري اوقات به اروپايي ها فشار مي آورد که پول بيشتري براي دو و نيم ميليون نفر مهاجر سوري که در ترکيه هستند، بپردازند. يکي از دلايل عمده  اين است که بانک هاي اروپايي و آمريکايي، حدود ۵۵۰ ميليارد دلار در ترکيه سرمايه گذاري کرده اند، بنابراين هنگامي که وابستگي متقابل باشد، چندان راحت نمي توان با يک کشور برخورد کرد.

سريع القلم ادامه داد: اگر ترکيه از نظر سياسي در حال بسته شدن است، اما از نظر اقتصادي در حال کار کردن با دنيا است و آن وابستگي بانکي و صنعتي که با اروپا و آمريکا دارد، به او کمک کرده که اتصالاتش حفظ شود. حدود سه روز دولت ترامپ چند نفر در ترکيه را تحريم کرد، اردوغان تهديد کرد که اگر به تحريم ادامه بدهيد چند بانک آمريکايي را در ترکيه مي بنديم به دنبال آن ترامپ، تحريم ها را لغو کرد.

پژوهشگر سياسي افزود: مي توان اينجا سوال مهمي پرسيد که چرا ما ايراني ها تا اين حد تحريم مي شويم؟ پاسخ اين است، بخاطر اينکه ما ارتباط جهاني نداريم، اگر ارتباطات جهاني داشتيم، با بانک هاي جهاني و شرکت ها و غيره  همکاري مي کرديم به اين سادگي تحريم نمي شديم.

سريع القلم با بيان اينکه ۱۰ تا ۱۵ سال براي بازبيني در افکار خود براي ورود به صحنه جهاني نياز داريم، تصريح کرد: اين دوره زماني با آشوب همراه نخواهد بود زيرا اکثريت جامعه به دنبال روش‌هاي مدني هستند. 
وي ورود به صحنه جهاني را به معناي آمريکاي شدن ندانست و ادامه داد:  اين به معناي همکاري با کشورهايي همچون برزيل، آفريقاي جنوبي، هند، ترکيه، کره جنوبي و غيره است. نظام جهاني به سمت تنوع مي‌رود  و اين فرصت خوبي براي ما ايجاد مي‌کند.
اين استاد دانشگاه  با بيان اين‌که مسير دويست ساله‌ي گذشته‌ما کُند، پرچالش و البته درست بوده است‌ و جامعه بايد اين مسير را تجربه مي‌کرد، اظهار داشت: ما بايد از تجارب تاريخي خود درس بگيريم و اشتباهات خود را تکرار نکرده، شکاف‌هاي ذهني و تئوريک خود را پُر کنيم. 
وي تاکيد کرد: ما هرچه جهان را بهتر بشناسيم، سريع‌تر مي‌توانيم اين مسير را طي کنيم. دانشگاه هم در اين مسير نقش مهمي دارد.

درگيري جهان سه قطبي تا دو دهه آينده

عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي در ادامه ادامه داد: بين سالهاي ۱۹۴۵ تا ۱۹۹۰ جهان دو قطبي (امريکا و شوروي) بود، ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ جهان تک قطبي (آمريکا) شد، اما از سال ۲۰۰۰ ميلادي به بعد جهان سه قطبي (چين، روسيه و آمريکا) شده است. پيش بيني مي شود درگيري بين اين مثلث دستکم براي يک تا دو دهه آينده ادامه يابد، اين يعني کشورهايي که به دنبال فضا براي حاکميت ملي هستند و تنوع سازي در اقتصاد ملي و روابط بين المللي مي خواهند، بسيارند و نمونه بسيار موفق در اين زمينه اندونزي است.

وي توضيح داد که اندونزي  ۲۶۰ ميليون نفر جمعيت دارد و به ثبات سياسي رسيده است، با تمام کشورهاي دنيا ارتباط دارد و توازني نيز بين روسيه، چين، ژاپن، استراليا، هند، آمريکا و اتحاديه اروپا برقرار کرده و با همه اينها داراي پروژه است.

سريع القلم ادامه داد: اندونزيايي‌ها کاري کرده اند که هيچ کشور خارجي نتواند در اندونزي بالاتر از ۲۰ درصد در سرمايه گذاري، FDA داشته باشد اين نشان دهنده آن است اگر حاکميتي انسجام و تمرکز داشته باشد کارهاي بسياري مي تواند انجام دهد.

وي گفت: بخش مهمي از سياست هاي فعلي آمريکا براي احياي خودش است، زيرا مي بيند رقباي جدي پيدا کرده است، آمارها نيز حاکي از آن است؛ طي ۲۰ سال قبل، آمريکا که ۲۵ درصد نرخ GDP جهان را داشت اکنون به ۱۸ درصد رسيده و چين که ۵ درصد GDP جهان را در اختيار داشت اکنون به ۱۸ درصد رشد يافته است.