اشتغال‌زايي ۵۱۰ هزار نفري در مناطق آزاد و ويژه اقتصادي
تاریخ انتشار : 1399/06/03
دبير شوراي عالي مناطق آزاد با بيان اينکه ۹۵ درصد از اشتغال در مناطق ويژه در بخش توليد است، گفت: امروز ۵۱۰ هزار اشتغال در مناطق آزاد و ويژه اقتصادي ايجاد شده است.
به گزارش ايبِنا، مرتضي بانک که صبح امروز در برنامه سلام صبح بخير شبکه ۳ حضور يافته بود، با بيان اين مطلب افزود: از حدود ۲۱۰ هزار نفري که در مناطق ويژه فعاليت مي‌کنند همه در بخش توليد هستند و در حوزه خدمات، فعاليتي نداريم.
وي اضافه کرد: همه سرمايه گذاري در مناطق ويژه از جمله در لامرد، شيراز، سفلچگان، کرمان و سيرجان در بخش توليد است که همه از سوي بخش خصوصي سرمايه گذاري مي‌شود و دولت يک ريال به اين مناطق پول تزريق نکرده است.
بانک با بيان اينکه زيرساخت مناطق ويژه نيز از فعاليت‌هاي داخلي خود ايجاد شده است گفت: دولت هيچ سرمايه گذاري در اين مناطق نداشته است. بيش از ۴۰ درصد از اين اشتغال در توليد، بيش از ۳۰ درصد در بخش خدمات و حدود ۲۰ درصد در صنف و کارهاي فروشگاهي است.
اين مقام مسئول گفت: از ۳۱۰ هزار اشتغالي که در مناطق آزاد وجود دارد حدود ۱۴۰ هزار نفر در صنعت فعاليت مي‌کنند.
وي با بيان اينکه خدمات از جمله خدمات مالي، پولي، گردشگري و هتلينگ يکي از بخش‌هاي مهم اقتصادي و جزو سرمايه گذاري محسوب مي‌شود، گفت: جزئي از اقدامات ما در بخش خدمات فروشگاهي است و آن هم به اين دليل است که اقتصاد فروشگاهي، يکي از اقتصادهاي وابسته به گردشگري است و اگر گردشگر به جايي سفر کند، اما فروشگاهي نباشد، گردشگري محدود خواهد شد.
بانک با اشاره به اينکه در يک تقسيم بندي متناسب با نرم بين الملل، فعاليت مناطق آزاد در حوزه‌هاي مختلف انجام مي‌شود، اضافه کرد: بعنوان مثال يک گلخانه در ارس ۱۳۰ هکتار است که ۳۵ هزار تن توليد دارد و حدود ۲ هزار و ۳۰۰ اشتغال ايجاد کرده است.
وي به اشتغال در بخش لجستيک اشاره کرد و افزود: از جمله در ماکو فعاليت لجستيکي و خدماتي ايجاد شده است که ايجاد انبارها، مراکز لجستيکي که حرکت خوبي را در اين منطقه فراهم کرده است.
دبير شوراي عالي مناطق آزاد به مقايسه منطقه آزاد قشم با وضعيت جاسک پرداخت و گفت: جاسک يک بندر مهم ما بوده، اما وضعيت منطقه آزاد قشم امروز چگونه است و منطقه جاسک چگونه.
وي افزود: بندري که در مرزهاي آبي ما قرار دارد از جمله جاسک، قشم و چابهار است و چابهار يکي از مناطق مهم ما به شمار مي‌رود که زيرساخت‌هاي آن براي فعاليت‌هاي اقتصادي آماده شده است.
دبير شوراي عالي مناطق آزاد در خصوص استفاده از افراد فرهنگي در مناطق آزاد گفت: يکي از افتخارات ما اين است که توانستيم بخش جامعه فرهنگي را با مناطق آزاد مرتبط کنيم.
بانک گفت: يکي از اهداف بزرگ مناطق آزاد، پيوند آن‌ها با جوامع محلي است که اين جوامع هم در توسعه اقتصادي هم در فرآيندهاي فرهنگي تاثيرگذارند. از جمله چابهار که صنايع سوزن دوزي اين منطقه در لباس حرف اول را مي‌زد که ما آن را احيا کرديم.
اين مقام مسئول به استفاده از آقاي علا بعنوان يک شاعر در مناطق آزاد اشاره کرد و افزود: اين فرد از شاعران برجسته کشور است شعري که در خصوص جسارت و خيانتي که انجام شد سروده، در جامعه اسلامي ما تاثيرگذار است.
وي اضافه کرد: با استفاده از بخشي از جامعه فرهنگي در مناطق آزاد از جمله خانم شناگري که رکورد گينس را شکسته است، اين‌ها ارتباط زيادي ايجاد مي‌کند که بتوان توسعه فرهنگي را در کنار توسعه اقتصادي با ارتباط با جوامع محلي افزايش دهيم که تضاد و تناقض و تبعيض در جامعه ايجاد نشود و باعث رشد بهتر مناطق شود.
بانک با بيان اينکه در حال حاضر ۸ منطقه آزاد در کشور داريم در خصوص منطقه آزاد فرودگاهي گفت: بسياري از کشورها بخشي از مناطق آزاد خود را در داخل فرودگاه قرار مي‌دهند از جمله کشور امارات و ترکيه.
دبير شوراي عالي مناطق آزاد گفت: منطقه آزاد فرودگاهي بر اساس قانون برنامه تاسيس شده است و هيئت امناي آن متفاوت و از وزارت مسکن و شهرسازي هستند که در حال حاضر ارتباطات بسيار نزديکي ميان مناطق آزاد و منطقه آزاد فرودگاهي وجود دارد.
وي با بيان اينکه منطقه آزاد فرودگاهي کمتر از يک سال است که فعال شده گفت:، اما در برنامه پنجم مقدمات آن فراهم شده و امروز فعاليت مي‌کند.
بانک با بيان اين که ايجاد مناطق آزاد به ۳۱ سال پيش بر مي‌گردد گفت: يکي از روش‌هاي اقتصادي که براي توسعه از آن استفاده مي‌شود در کنار برنامه‌هاي پولي، مالي و برنامه‌هاي بلند مدت توسعه اي، ايجاد مناطق آزاد است.
وي افزود: از بعد از جنگ جهاني عملياتي شدن مناطق آزاد در کل دنيا شروع شد و امروز بيش از ۳ هزار و ۷۰۰ منطقه آزاد و يا منطقه محصور گمرکي در دنيا وجود دارد و اين يک مدل اقتصادي براي ايجاد الگوسازي براي بخش‌هايي از توسعه اقتصادي است که در مناطق آزاد تامين مي‌شود و بعد از آن به سرزمين اصلي انتقال پيدا کند.
بانک گفت: قبل از انقلاب مقدماتي براي ايجاد منطقه آزاد در کيش فراهم شده بود، اما بعد از انقلاب و بعد از جنگ اين موضوع بعنوان يکي از برنامه‌هاي توسعه‌اي مورد توجه قرار گرفت.
وي افزود: همه توسعه در مناطق آزاد انجام نمي‌شود و بعنوان يک الگو در کنار فعاليت‌هاي ديگر اقتصادي و توسعه‌اي به کار گرفته مي‌شود که از شيوه‌هاي نو و جديدي براي اجراي برنامه‌هاي بعدي در سرزمين اصلي از آن استفاده مي‌شود.
دبير شوراي عالي مناطق آزاد گفت: براي فعاليت‌هاي اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي و سياسي مقررات عمومي در کشور داريم، اما مناطق آزاد با مقررات خاصي اداره مي‌شود که بعضي از اين مقررات فقط اقتصادي، بعضي اجتماعي و فرهنگي است.
وي افزود: سيستم مالي گمرک و مقررات رفت و آمد و همچنين اداره منطقه بر اساس يک قانون خاصي اداره مي‌شود.
بانک گفت: با توجه به وجود قانون خاص در مناطق آزاد تسهيلات بيشتري براي فعاليت و امکانات مديريتي قوي تري در اين مناطق وجود دارد.
وي افزود: از جمله صدور مجوز در اختيار خود منطقه آزاد است در صورتي که گرفتن مجوز در سرزمين اصلي نيازمند مراحل مختلف است.
دبير شوراي عالي مناطق آزاد اضافه کرد: سرعت بيشتر در ارائه خدمات، ارائه تسهيلات بيشتر، آماده‌تر بودن امکانات از جمله ويژگي‌هاي مناطق آزاد هستند و در کل دنيا زيرساخت مناطق آزاد فراهم شده و بعد تشکيل مي‌شوند.
اين مقام مسئول با بيان اينکه کشور ما داراي شرايط خاصي است ادامه داد: بعد از انقلاب و جنگ تحميلي، کشور ما شرايط خاصي داشت و با وجود امکانات محدود و از طرفي محدوديت در فروش نفت، قصد فعاليت‌هاي توسعه‌اي و اقتصادي داشتيم.
بانک با بيان اينکه از سوي ديگر منابع نيز به اندازه کافي نداشتيم گفت: اين مسائل ما را مجبور مي‌کرد که زيرساخت‌ها را از درآمدهاي خود منطقه ايجاد کنيم که اين خود يک مدل اقتصادي است.
وي افزود: يک کشور ممکن است منابع فراوان ذخيره‌اي داشته باشد تا بتواند زيرساخت‌هاي مناطق آزاد را ايجاد کند، اما بعضي از کشورها از جمله ما از ايجاد منطقه براي توسعه اقتصادي درآمد کسب مي‌کنند که براي کشور ما بسيار موفق بوده است.
بانک گفت: وقتي زيرساخت‌ها آماده باشد، سرعت فعاليت اقتصادي بيشتر مي‌شود، اما وقتي زيرساخت‌ها آماده نباشد اين سرعت کاهش مي‌يابد.
وي در خصوص اينکه چرا فعاليت مناطق آزاد آنطور که بايد کامل شود نشده است؟ افزود: يکي از علت‌هاي آن اين است که زيرساخت‌ها را بايد از محل درآمدهاي خود مناطق ايجاد کنيم.
اين مقام مسئول درباره استفاده از سرمايه گذاران داخلي و يا ايرانيان مقيم خارج در مناطق آزاد و از جمله در عسلويه گفت: منطقه عسلويه، منطقه ويژه است و يکي از مهمترين و بزرگترين بخش‌هاي اقتصادي کشور تلقي مي‌شود.
وي افزود: سرمايه گذاري که در منطقه ويژه عسلويه شده، عمدتا از سوي بخش‌هاي دولتي است، اما اکنون مشارکت بخش‌هاي خصوصي نيز در حوزه‌هاي پتروشيمي به شدت در حال افزايش است.
بانک با بيان اينکه سازمان مسئول منطقه ويژه عسلويه، وزارت نفت است گفت: مناطق ويژه از سوي يک دستگاه مسئول که يا دولتي و يا خصوصي است اداره مي‌شوند و مناطق آزاد زير نظر شوراي عالي هستند.
وي با بيان اينکه يکي از بزرگترين بخش‌هاي توسعه کشور در پتروشيمي در منطقه ويژه عسلويه به دست آمده است افزود بزرگترين صادر کننده توليدات پتروشيمي و فرآورده‌هاي نفتي کشور، در اين منطقه تدارک مي‌شود که بخشي از سرمايه گذاري آن دولتي و بخشي خصوصي است.
دبير شوراي عالي مناطق آزاد، منطقه ويژه عسلويه را يکي از بزرگترين دستاوردهاي ما بعد از انقلاب دانست و گفت: قرارداد ما و ژاپن درباره توسعه پتروشيمي، قبل از انقلاب آماده شده بود که بعد از انقلاب ژاپني‌ها به دلايل مختلف از اين قرارداد خارج شدند و خسارتي پرداخت کردند و با ابتکار دولت وقت، آن خسارت در اجراي منطقه عسلويه و توسعه پتروشيمي هزينه شد.
وي افزود: امروز ۲۰ ميليارد دلار از صادرات پتروشيمي ما از منطقه عسلويه است.
بانک درباره اينکه جانمايي و انتخاب مناطق آزاد بر چه اساسي است؟ گفت: محيط پيراموني کشور ما، قبل از انقلاب توسعه نيافته و با استراتژي خاصي برنامه ريزي‌هاي اقتصادي در داخل و در مراکز پر جمعيت کشور متمرکز بود.
وي افزود: مهمترين دليل آن تقسيمات قدرت‌ها در جهان و جنگ سرد بود و با توجه به اينکه ما همسايه بزرگي در شمال داشتيم و سياست‌هاي کلان آن دولت در جهت غرب بود، حوزه‌هاي پيراموني ما مورد توجه قرار نگرفت.
دبير شوراي عالي مناطق آزاد گفت: ۱۵ همسايه داريم که اين همسايگان خود يک اصل رقابتي براي فعاليت ايجاد مي‌کنند.
بانک گفت: پيرامون ما از اقوام مختلفي تشکيل شده که قبل از انقلاب توسعه پيدا نکرده و اگر همين شيوه ادامه پيدا مي‌کرد طبيعتا تقاضاها و خواسته‌هاي متفاوتي در اين مناطق بوجود مي‌آمد و ما پاسخگو نبوديم.
وي اضافه کرد: يک طراحي هوشمندانه از ابتدا صورت گرفت و مناطق آزاد در پيرامون کشور ايجاد شد که چابهار، قشم، کيش از اين مناطق بودند که بعد از آن مناطق آزاد ارس، ماکو، اروند و انزلي به مناطق آزاد اضافه شدند.
اين مقام مسئول گفت: منطقه آزاد فرودگاهي نيز در فرودگاه‌ها و در مناطق داخلي کشور به ويژه در حوزه مالي و پولي ايجاد شد.
وي با بيان اينکه امروز مناطق آزاد از يک فعاليت نسبتا قابل قبولي برخوردار است، افزود: با توجه به شرايط کشور و بين المللي، تحريم‌ها و محروميت‌هايي که از جانب قدرت‌هاي ديگر به ما تحميل شده، به نظر من توفيقات مناطق آزاد خوب و متناسب با امکانات و شرايط بوده است.
