بازي ليست سياه FATF با اقتصاد ايران

تاریخ انتشار : 1399/07/21

تهران- ايرنا- قرار گرفتن ايران در ليست سياه FATF از اواخر سال ۹۸ به تدريج اقتصاد کشور را در شرايط نامطلوبي قرار داد که کارشناسان بارها نسبت به آن هشدار داده بودند.

اسفند ۹۸ بود که "گروه ويژه اقدام مالي" موسوم به "FATF" نام ايران را در ليست سياه خود قرار داد، اتفاقي که با عنوان «کابوس اقتصاد ايران» از طرف برخي اقتصاددانان از آن ياد مي‌شود.

 ايران پس از توافق برجام از ليست سياه اين کارگروه خارج و وارد ليست خاکستري شده بود و کارگروه به ايران هشدار داد که اگر لوايح مربوط به کنوانسيون‌هاي مبارزه با پولشويي و تامين مالي تروريسم را هر چه سريع‌تر به تصويب نرساند، بار ديگر نام اين کشور را در ليست سياه قرار خواهد داد.

در نهايت، در بهمن سال ۹۸، تمام تلاش‌ها و دلايل و منطق‌ها کارساز نشد و با به پايان رسيدن مهلت قانوني يک ساله مجمع تشخيص مصلحت نظام براي بررسي مصوبه الحاق ايران به کنوانسيون بين المللي مقابله با تأمين مالي تروريسم (CFT)، پرونده بررسي اين لايحه به عنوان يکي از لوايح درخواستي گروه ويژه اقدام مالي در مجمع بسته شد.

 

هشدارهاي کارشناسان نسبت به ورود به ليست سياه FATF

حالا بيش از ۶ ماه از قرار گرفتن ايران در ليست سياه مي‌گذرد و اقتصاد ايران روزهايي را تجربه مي‌کند که بسياري  اقتصاددانان و فعالان اقتصادي در همان بحبوحه دي و بهمن ۹۸ آن را هشدار داده بودند. «با پيوستن به FATF اقتصاد ايران گلستان نمي‌شود، اما اين اقدام حداقلي‌ترين روابط تجاري و بانکي با برخي کشورها را حفظ مي‌کند» اين چکيده صحبت تمام کساني بود که اين روزها را به چشم مي‌ديدند.

سهراب شرفي، عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگاني در آن زمان گفته بود: «قرارگرفتن ايران در ليست سياه موجب کاهش دوباره ارزش پول ملي خواهد شد. به احتمال بسيار زياد قيمت دلار، يورو، پوند، درهم و ارزهاي خارجي بار ديگر افزايش يابد. با اين اتفاق بايد شاهد افزايش مجدد قيمت کالاها و خدمات باشيم. از آنجا که توليد ما به کالاهاي خارجي وابسته است، هرگونه مسدودشدن دادوستد و نقل و انتقال پول با بانک‌هاي جهان بر توليد داخلي و قيمت تمام‌شده محصولات داخلي نيز اثر گذارخواهد بود»

همان زمان اقتصاددانان هشدار دادند که ورود ‌ايران به ليست‌سياه FATF مي‌تواند نقل و انتقال پول را حتي با چين و روسيه که در زمان تحريم نيز با ايران همکاري‌هايي داشتند را دچار مشکل ‌کند؛ چنانچه در آن زمان عبدالناصر همتي، رئيس کل بانک مرکزي نيز صريحا اعلام کرد: چين و روسيه به ما اطلاع داده‌اند که وارد شدن ايران به ليست سياه FATF تاثير منفي بر مبادلات بانکي کشورمان با آنها خواهد داشت.

گفتني‌ها را گفته‌ايم

«گفتني‌ها همان ۶ ماه پيش گفته شده و حرف تازه‌اي در ميان نيست، حالا فقط گفتني‌ها جامه عمل پوشيده‌اند» اين را حسن فروزان‌فرد، رئيس کميسيون حمايت قضايي و مبارزه با فساد در اتاق بازرگاني تهران مي‌گويد.

فروزان‌فرد در اين زمينه به خبرنگار اقتصادي ايرنا گفت: «همان زمان توضيح داديم که اگرچه پذيرفتن FATF  نمي‌تواند مشکلات اقتصادي را ريشه‌کن کند و مسائل تحريم همچنان مانع برخي فعاليت‌ها خواهد شد، اما نپذيرفتن FATF مانع ادامه فعاليت بانکي با کشورهايي همچون چين و روسيه مي‌شود که به دلايل سياسي مايل به ادامه فعاليت خود با ايران هستند».

عضو اتاق بازرگاني ايران تصريح کرد: اميد نداريم با پذيرش پالرمو، زمينه بهبود روابط اقتصادي با اروپا و متحدانش برقرار شود، چرا که توقف روابط با اين کشورها به تحريم‌ها وابسته است و فعالان اقتصادي اروپا مايل به نقض تحريم‌هاي آمريکا نيستند.

به گفته او کشورهايي همچون روسيه و چين که ممکن است در برابر تحريم‌هاي آمريکا به روش‌هايي حاضر به همکاري باشند، حاضر نيستند براي ادامه ارتباط با ايران قوانين FATF را نيز زير پا بگذارند و قرار گرفتن ايران در ليست سياه، باعث قفل شدن روابط اقتصادي با اين کشورها شده است.

فروزان همچنين با اشاره به رشد افسارگسيخته قيمت ارز در بازار اظهار کرد: به هرحال نپذيرفتن پالرمو باعث کند شدن جابجايي ارزهاي حاصل از فعاليت‌هاي اقتصادي گذشته شده است؛ ارزهايي که به موجب صادرات، در کشورهايي همچون چين و کره جنوبي  نزد بانک‌ها باقي مانده‌اند و جابجايي آن‌ها نيازمند فعال شدن ظرفيت‌هاي بانکي است.

رئيس کميسيون حمايت قضايي و مبارزه با فساد در اتاق بازرگاني تهران توضيح داد: بارها گفته‌ايم که پذيرش FATF نه به عنوان راهکار بلندمدت براي جلوگيري از مشکلات ارزي، اما به عنوان نسخه کوتاه‌مدت براي گذار از دوران تحريم است. چنانچه اگر اين لايحه پذيرش مي‌شد، چه بسا اين ميزان  از محدوديت ارزي را تجربه نمي‌کرديم.

او اظهار اميدواري کرد که منتقدان FATF واقع‌بينانه‌تر به نتيجه عملکردشان نگاه کنند و با توجه به شرايط و محدوديت‌هاي کشور، کمک کنند تا از اين تنگنا خارج شويم.

و حالا پس از گذشت ۶ ماه مي‌توان فهميد وقتي رئيس‌جمهوري از محاصره اقتصادي سخن به ميان مي‌آورد، از چه مي‌گويد. همه اينها در حالي است که منتقدان دولت مدعي هستند وضعيت اقتصادي امروز ايران، ارتباطي به قرار گرفتن در ليست سياه FATF ندارد.