راهکارهاي فرزين براي کنترل بازار ارز
تاریخ انتشار : 1401/11/03
رييس کل بانک مرکزي از افزايش ۲۰.۵ ميليارد دلاري ذخاير ارزي کشور خبر داد و گفت: هيچ مشکلي براي تامين ارز کالاها نداريم.
به گزارش خبرنگار ايبِنا، محمدرضا فرزين رئيس کل بانک مرکزي امشب با حضور در برنامه گفت‌وگوي ويژه خبري شبکه يک سيما درباره وضعيت بازار ارز اظهار کرد: ۲۰ روز پيش که در اين برنامه حضور يافتم نرخ ارز در بازار غيررسمي به ۴۴ هزار تومان هم رسيده بود و پس از آنکه ما برنامه‌هايمان را اعلام کرديم، نرخ ارز ريزش داشت و نشان داد که اگر بانک مرکزي بخواهد در بازار دخالت کند اين کار امکان‌پذير است.
وي افزود: متاسفانه از روز پنج شنبه مجدداً نرخ‌هايي در بازار آزاد مطرح شده که قابل اعتماد نيستند.
بخش زيادي از ارزهاي بلوکه شده قابل استفاده شد
فرزين با ارائه گزارشي از اقداماتي که طي ۲۰ روز اخير انجام داده است، بيان کرد: ما روز اول اعلام کرديم که به دنبال ثبات ارزي هستيم، ثبات ارزي هم اقدامي يک مرحله‌اي نيست. نخستين کاري که انجام داديم مذاکرات تجاري با شرکاي تجاري کشورمان در قالب ديپلماسي پولي و بانکي بود. ما طي اين مدت با قطر، امارات متحده عربي، چين و عراق مذاکرات بسيار سازنده‌اي داشتيم و در تمام آنها نيز دستاوردهاي بسيار خوبي داشتيم بطوري که باعث شد بخش زيادي از منابع ارزي تحريم شده و مسدود شده ايران قابل استفاده شد و هم اکنون از آن استفاده مي‌کنيم.
وي افزود: به عنوان مثال از ديروز شنبه توانستيم حدود ۳۰۰ ميليون دلار از مجموع ۱۰ ميليارد دلار منابع ارز TBI که در عراق داشتيم را در بازار نيما براي کالاهاي اساسي عرضه کنيم و از اين به بعد اين ارز را در بازار نيما عرضه مي‌کنيم وهمه واردکنندگان مي‌توانند از آن استفاده کنند.
فرزين ادامه داد: ارزهايي که در چين داشتيم معمولاً در نيما به فروش نمي‌رفت، ولي هم اکنون در نيما به فروش مي‌رسد و زمان تخصيص که حدود ۲۱ روز طول مي‌کشيد را به ۴۸ ساعت کاهش داديم. همچنين توانستيم در مذاکرات بسيار سازنده‌اي که با اماراتي‌ها داشتيم عرضه ارز درهم در سامانه نيما را افزايش دهيم.
تامين ارز ۲۸۵۰۰ توماني بدون مشکل ادامه دارد
وي افزود: ما قول داديم که نرخ را در سامانه نيما با ميانگين ۲۸۵۰۰ تومان تثبيت کنيم و هم اکنون اين کار را انجام داده‌ايم و همه نيازهاي کشور با اين نرخ ميانگين تأمين مي‌شود.
رئيس کل بانک مرکزي يادآور شد: ما در همين ماه گذشته ۳.۳ ميليارد دلار ارز که متعلق به فروش نفت و پتروشيمي‌ها بوده تخصيص داده‌ايم که با همکاري بسيار خوب صادرکنندگان رقم خورده است و جا دارد از آنها تشکر کنم.
وي ادامه داد: مذاکرات ما با اين کشورها همچنان در حال انجام است و تمام ارزهايي که در خارج از کشور داريم از طريق سامانه نيما در اختيار واردکنندگان براي واردات کالا قرار خواهيم داد.
رئيس کل بانک مرکزي با تاکيد بر اينکه تلاش خواهيم کرد که بخش عمده نيازهاي کالايي کشور را در سامانه نيما تامين کنيم، گفت: سه دسته کالا يعني کالاهاي اساسي، مواد اوليه و ماشين‌آلات در اين بازار تامين مي‌شود. بخش عمده‌اي از ارزي که در اين بازار عرضه مي‌شود متعلق به ارز حاصل از فروش نفت است و بخشي از آن ارز حاصل از فروش محصولات پتروشيمي است.
وي افزود: بخشي از محصولات مثل خشکبار نيز هستند که تا پيش از اين با نرخي بالاتر از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان ارز حاصل از صادرات خود را مي‌فروختند که در رابطه با اين محصولات در حال مذاکره هستيم که بخشي از آن را در بازار مبادله‌اي عرضه کنند و با ايجاد يارانه‌هاي صادراتي به گونه‌اي عمل شود که اين صادرکنندگان از فروش ارز خود متضرر نشوند.
ذخاير ارزي کشور بيش از ۲۰ ميليارد دلار افزايش يافت
فرزين با اشاره به اينکه آنچه در دنياي واقعي رقم خورده با آنچه اين روزها در فضاي مجازي مطرح مي‌شود، متفاوت است، توصيح داد: آمار ۹ ماهه بانک مرکزي نشان مي‌دهد که حساب کالاي کشور يعني صادرات منهاي واردات، ۲۰ ميليارد و ۵۰۰ ميليون دلار مثبت بوده است؛ يعني به اين ميزان بيش از، واردات صادرات داشته‌ايم. ميزان صادرات ما ۷۳.۴ ميليارد دلار بوده که ۳۱ درصد رشد داشته، در حالي که واردات ما ۵۲.۹ ميليارد دلار بوده که ۱۹.۶ درصد رشد کرده است. همين باعث شده که ذخاير ارزي کشور ۲۰ ميليارد و ۵۰۰ ميليون دلار افزايش پيدا کند و اين ذخاير هم اکنون در دسترس ماست و ما هيچ مشکلي در تامين نيازهاي ارزي کشور براي تامين کالا نداريم.
وي با تاکيد بر اينکه هيچ محدوديتي ارزي وجود ندارد تاکيد کرد: صادرات ما بيش از واردات است و همه آن قابل دسترس شده، مذاکرات ما نتايج مثبتي داشته و همه اين موارد در عملکرد ما منعکس شده است. اگر تخصيص ارز در سامانه نيما را با سال گذشته مقايسه نماييد متوجه افزايش تخصيص مي‌شويد و هم اکنون به طور ميانگين با نرخ ۲۸۵۰۰ تومان کالاهاي اساسي تامين مي‌شود.
وي ادامه داد: يکي از نيازهاي ديگري که مطرح کرده بوديم، بازار متشکل ارزي بود؛ در بازار متشکل ارزي، اسکناس عرضه مي‌شود که بخوبي در حال انجام است. از ابتداي امسال ۲ ميليارد و ۶۰ ميليون دلار اسکناس به بازار تزريق کرده ايم که قيمت آن بين ۳۷ هزار تومان تا ۳۹ هزار تومان بوده است. همين روز گذشته ۲۱ ميليون دلار در بازار متشکل ارزي ارز شد که بانک مرکزي تنها سه ميليون دلار از اين رقم را عرضه کرده است و ۱۸ ميليون دلار از اين رقم را خود صرافان عرضه کرده‌اند.
تفاوت‌هاي ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ توماني با دلار جهانگيري
رئيس کل بانک مرکزي در پاسخ به نقدهايي که درباره سياست ۲۸ هزار و ۵۰۰ توماني مطرح شده است و اين نرخ را مثل ارز ۴۲۰۰ توماني و ۱۲۲۶ توماني دانسته‌اند، گفت: نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ با سياست‌هاي تثبيت قبلي تفاوت‌هايي دارد. بانک مرکزي مکلف است ارز را در سامانه نيما با نرخ ETS و طبق قانون با نوسان ۲ درصدي عرضه کند. در روزي که نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ توماني اعلام شد، نرخ ارز ETS حدود ۲۹ هزار تومان بود و نرخ ۲۸ و ۵۰۰ توماني در واقع ميانگين است.
وي افزود: نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ وماني بودجه دولت را به تعادل مي‌رساند. دولت در حال حاضر بودجه خود را با نرخ ۲۳ هزار تومان تحول مجلس داده است، بنابراين اين نرخ بودجه دولت را به تعادل مي‌رساند و حتي دولت ارز حاصل از نفت خود را در اين نرخ مي‌تواند با قيمتي بيش‌تر بفروشد. البته در رابطه با کالاهاي اساسي ممکن است ارز با نرخ کمتري خريداري شود.
فرزين در ادامه تاکيد کرد: با اين نرخ تعادل مصرف کننده برقرار خواهد شد و در واقع قيمت کالاهاي اساسي مورد نياز مردم با افزايش نرخ ارز، افزايش پيدا نمي‌کند. به همين دليل نرخ ۲۸ و ۵۰۰ توماني براي مصرف‌کنندگان نيز اقدام مثبتي است.
رئيس کل بانک مرکزي با اشاره به اينکه با اين نرخ تنها براي برخي صادرکنندگان ممکن است مشکلاتي به وجود بيايد، افزود: چون بخش عمده اين ارز مربوط به نفت و بخشي از پتروشيمي‌ها مي‌شود و اين صادرکنندگان مشکلي پيدا نمي‌کنند. در رابطه با ديگر صادرکنندگان در روش جديد بازارسازي که داريم، حتما اين را جبران مي‌کنيم تا متضرر نشوند. بنابراين نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ توماني تعادل را براي دولت، مصرف‌کننده و توليدکننده برقرار مي‌کند و به همين دليل نرخ قابل اعتمادي است.
راه‌اندازي بازار مبادله ارز و طلا تا ۲ هفته آينده
رئيس کل بانک مرکزي خاطرنشان کرد: من قول دادم که بازار مبادله طلا و ارز را راه‌اندازي کنم. اين بازار تا دو هفته آينده راه‌اندازي خواهد شد. در اين بازار نه تنها اسکناس‌هاي فعلي را عرضه خواهيم کرد بلکه در سامانه‌اي به نام ناخدا که طراحي شده است، مثلا افرادي که فرزند آنها خارج از کشور دانشجو است، افرادي که بيماري در خارج کشور دارند، آژانس‌هاي گردشگري و ساير موارد نيازهاي ارزي خود را در اين بازار که نرخ و تابلو مخصوص به خود را خواهد داشت، تامين خواهند کرد. فرزين تاکيد کرد که تخصيص ارز به اين گروه‌ها بر اساس مستندات ارائه شده خواهد بود.
افزايش سقف فروش ارز به افراد تا ۵۰۰۰ يورو/ تامين نيازهاي ارزي در ناخدا
وي درباره علت اينکه چرا عرضه ارز از سوي صرافي‌ها را مطرح کرده‌ايم، گفت: صرافي ها را آزاد کرده ايم که بتوانند خريد و فروش کنند و در حالي که قبلاً تا ۲۰۰۰ يورو مي‌توانستند به افراد بفروشند اکنون اين رقم به ۵ هزار يورو افزايش داده‌ايم. اگر صرافي‌ها کسري داشتند ما در بانک مرکزي آن را تامين خواهيم کرد.
رئيس کل بانک مرکزي در پاسخ به کساني که فکر مي‌کنند بازار بانک مرکزي قادر به تامين اسکناس بازار نيست، گفت: ما در بانک مرکزي همه نيازهاي اسکناس ارزي را تامين خواهيم کرد و با راه‌اندازي سامانه ناخدا، همه نيازها را بر اساس مستندات تأمين خواهيم کرد.
فرزين درباره ابهام اينکه صرافي‌ها محدود شده‌اند، توضيح داد: ما گفته‌ايم که رفع تعهد به جاي صرافي، توسط بانک مرکزي صورت بگيرد. ما به صرافي‌ها اجازه خريد و فروش ارز داديم، در حالي که قبلا چنين امکاني نبود.
وي ادامه داد: چون يک عدد ۳۰۰۰۰ در بخشنامه اخير آمده بود، اين تصور ايجاد شده که صرافي ها تا سقف ۳۰۰۰۰ دلار مي‌توانند معامله کنند در حالي که اين عدد به اين معني است که پوزيشن مثبتي که صرافي‌ها مي‌توانند حفظ کنند ۳۰ هزار يورو است، به اين معني که اگر در يک روز ۱۰۰ هزار يورو خريد، بايد ۷۰ هزار يورو آن را بفروشد. قصد ما اين است که ارز در صرافي نماند و بتواند آن را به مردم بفروشد. بنابراين بخشنامه جديد، فرصت جديدي به صرافي‌ها براي حضور در بازار ارز داده است و مردم هم به جاي ۲۰۰۰ يورو، تا ۵۰۰۰ يورو مي‌توانند خريد کنند.
رئيس بانک مرکزي تاکيد کرد: براي افرادي که سهيمه ارز ۲ هزار يورويي خود را دريافت کرده‌اند، آيين نامه فعلا اجازه دريافت تا سقف 5 هزار يورو را به اين افراد نمي‌دهد.
فرزين اظهار کرد: از روز سه شنبه اعلام کره‌ايم که تا ۵ هزار يورو ارز فروخته خواهد شد. اين ارز از طريق صرافي‌ها در اختيار مردم قرار خواهد گرفت. صرافي‌ها اختيار خريد و فروش ارز را دارند و اگر محدوديتي در اين کار داشتند، بانک مرکزي در بازار متشکل و در قالب يک حراج به آنها ارز مي‌فروشد و در واقع نرخ در اين محل تعيين خواهد شد و به دنبال اين هستيم که اين نرخ به نرخ بازار آزاد تبديل شود. با توجه به اينکه يکي از اشکالات بانک مرکزي تا به حال اين بوده که نتوانسته نرخ ساز بازار ارز باشد، تلاش مي‌کنيم تا با اين روش به يک نرخ ساز در بازار آزاد تبديل شويم.
راه‌اندازي امکان سواپ و فيوچرز در بازار مبادله طلا و ارز؛ بعد از ثبات ارزي
رئيس کل بانک مرکزي در ادامه صحبت‌هاي خود با تاکيد بر اينکه اقدامات لازم براي ايجاد بازار مبادله ارز و طلا انجام شده و تا دو هفته ديگر بازار مبادله ارز و طلا ايجاد مي‌شود، گفت: تمام نيازهاي خدماتي ارزي که بالغ بر ۴۰ نوع نياز ارزي است، تامين خواهيم کرد.
وي در ادامه اظهار کرد: در طي اين مدت نيز به دليل هيجاناتي که در بازار آزاد به جود آمده است، با دستورالعمل جديد ارز را تامين خواهيم کرد تا بازار مبادله ارز و طلا ايجاد شود.
فرزين در رابطه با بازار مبادله ارز و طلا گفت: در اين بازار علاوه بر اسکناس، بازار حواله را نيز راه‌اندازي مي‌کنيم و به دليل اينکه طلا نيز در اين بازار مبادله مي‌شود، سکه نيز در اين بازار وجود دارد. از ابزارهاي لازم براي بازار ارز نيز از قبيل ابزار سواپ استفاده خواهيم کرد.
وي با اشاره به اينکه افق بلند مدتي براي براي بازار مبادله در نظر گرفته شده، تاکيد کرد: در حال حاضر فضا هيجاني است و به اين دليل سعي مي‌کنيم در اين بازار همه نيازها را برطرف کنيم و پس از آن از ساير ابزارهايي که در بازارهاي ارز دنيا از آن استفاده مي‌شود، بهره خواهيم برد. در اين بازار به دنبال راه‌هايي هستيم تا از ابزارهايي مثل سواپ، فوروارد و فيوچر استفاده شود. اما اين اقدامات موکول به آينده مي‌شود و در حال حاضر به دنبال ايجاد ثبات در بازار هستيم.
نرخ سود بانکي افزايش مي‌يابد
رئيس کل بانک مرکزي در رابطه با کنترل تورم گفت: منشأ نقدينگي در کشور مربوط به پايه پولي و ضريب فزاينده است، افزايش پايه پولي نيز ناشي از بدهي دولت و ناترازي بانک‌ها است. همچنين در صورتي که نتوانيم ارزي را که به دولت مي‌دهيم ريال آن را بفروشيم نقدينگي افزايش پيدا مي‌کند.
وي ادامه داد: در بودجه تعاملات خوبي با سازمان برنامه داشتيم تا بتوانيم يکي از منشاهاي تورم که در صورت کسري بودجه دولت رخ مي‌دهد را کاهش دهيم، البته براي بانک‌هاي داراي ناترازي برنامه خواهيم داشت، چون اضافه برداشت تعدادي از اين بانک‌ها بالا است، در حالي که برخي از اين بانک‌ها، دارايي‌هاي خوبي دارند و مي‌توانند با فروش دارايي‌هايشان مشکل خود را حل کنند.
فرزين با بيان اينکه از ابزار سياست پولي استفاده خواهيم کرد، گفت: تمامي تورم مربوط به سياست پولي نيست بلکه قسمتي از آن به سياست مالي نيز مربوط است که از طرف دولت و سازمان برنامه بودجه بايد کنترل شود، براي کنترل تورم يک برنامه کلي از سمت حاکميت نياز است تا بانک مرکزي از سمت پولي به اين برنامه وارد شود.
وي افزود: محدوديت در ترازنامه بانک‌ها از قبل اعمال مي‌شد، اما ما آن را ادامه مي‌دهيم، همچنين بسته سياست‌هاي پولي را در هفته آتي عرضه مي‌کنيم و تلاش مي‌کنيم با تعامل با بانک‌ها وضعيت بهتري را رقم بزنيم.
رييس کل بانک مرکزي در رابطه نرخ سود بانکي تصريح کرد: به زودي مصوبه شوراي پول و اعتبار را اجرايي مي‌کنيم.
برنامه بانک مرکزي براي عرضه سکه در بورس
وي در رابطه با عرضه ربع سکه گفت: عرضه ربع سکه در قيمت آن به شدت موثر بود اما با افزايش انتظارات تورمي فاصله بين قيمت فروش ما و بازار ايجاد شد، همچنين گفتني است که حباب سکه انتظاري است و برنامه ما نيز براي عرضه مستمر است و اگر نياز باشد سکه تمام نيز عرضه خواهيم کرد.
