دولت با مولدسازي دنبال رشد اقتصادي است
تاریخ انتشار : 1401/11/23
ميزگرد مولد سازي با حضور کارشناسان اقتصادي در خبرگزاري مهر برگزار شد که کارشناسان معتقدند که اجراي اين طرح مي‌تواند باعث رشد اقتصادي شود.
به گزارش خبرنگار مهر دولت در اقدامي قابل توجه به منظور افزايش توليد و بالابردن رشد اقتصادي کشور به دنبال فروش اموال خود به بخش خصوصي است.
دولت در همين خصوص به دنبال مولد سازي دارايي‌هاي راکد خود است.
مولد سازي دارايي‌هاي دولت به اين معناست که دولت اموال بلا استفاده يا اموالي که ارزش افزوده و بهره‌وري پاييني دارد و سال‌ها رها شده‌اند و استفاده مطلوبي از اين اموال صورت نمي‌گيرد را شناسايي کند تا اين اموال بهينه سازي شود و بهره وري و ارزش افزوده آنها افزايش يابد.
با اين حال و با وجود اينکه بحث مولد سازي اموال دولت در بسياري از کشورها صورت مي‌گيرد اما اعلام خبر تشکيل کميته هفت نفره در کشور ما براي مولدسازي اموال دولتي حواشي‌اي را به دنبال داشت.
براي بررسي موضوع در خبرگزاري مهر ميزگردي را با حضور وحيد شقاقي شهري و همايون دارابي دو تن از کارشناسان اقتصادي برگزار کرديم که آنچه ملاحظه مي‌کنيد ماحصل گفت‌وگوي کارشناسي صورت گرفته در اين ميزگرد با عنوان «مولد سازي چرا و چگونه؟» است.
تاريخچه مولد سازي
همايون دارابي کارشناس اقتصادي در نشست مولد سازي خبرگزاري مهر در خصوص مولد سازي گفت: مولد سازي سابقه طولاني در اقتصادي دارد در دهه ۸۰ که اصل ۴۴ خصوصي سازي اعلام شد فضاي جديدي براي اقتصاد ايجاد و نتيجه خوبي هم به همراه داشت از سهام عدالت که ميليون‌ها نفر را شريک کرده تا واگذاري‌هاي خوبي که در بخش‌هاي بانک و فولادسازي و … به مردم واگذار و از اقتصاد دولتي فاصله گرفت موفق ظاهر شد.
وي در ادامه افزود: با توجه به اينکه دولت قبل در اصل ۴۴ کوتاهي کرد و در سال ۹۹ گام دوم خصوصي سازي ها مطرح با صحبت‌هاي مقام معظم رهبري در خصوص مولدسازي که در همان زمان دستور مولدسازي بر اساس اصل ۴۴ گفته و ديده شد و گام‌ها يک به يک اجرايي شده است با توجه به اينکه در حوزه اقتصاد محدوديت و مشکلاتي وجود داشت و اقتصاد پر از دارايي‌ها و اموال دولتي که به نوعي اين جريان سازي راه افتاد تا مولدسازي و ارزش گذاري منابع به نوعي طراحي براي جبران کسري بودجه شود در حال حاضر چرخه مولد سازي به حرکت درآمده است تا رشد اقتصادي را به همراه داشته باشد.
مولدسازي موفق يا ناموفق
وحيد شقاقي شهري؛ کارشناس اقتصادي در نشست خبري مهر در خصوص مولدسازي گفت: آنچه از مولدسازي به ياد داريم اين است که از دولت يازدهم شروع شد و در دولت قبل اين واژه مطرح و ادامه داشت حتي در وزارت اقتصاد هم بارها اعلام شد و اما اجرايي نشد در اصل ماجرا مخالفتي وجود ندارد چرا که اين واژه معناي خوبي هم به همراه دارد يعني دارايي‌هاي دولتي که منجمد شده است و در دولت مانده را به حرکت درآورد و ثروت آفريني کند درنهايت باعث رشد اقتصادي شود و اين ادبيات خوب است مثل بودجه ريزي که کسي با اين ادبيات مشکلي نداشت اما در جزئيات مشکل ايجاد شد.
وي در ادامه بيان کرد: سال ۸۴ را به عنوان انقلاب اقتصادي ياد مي‌شود که هشت تا هدفي براي خصوصي سازي از سوي مقام معظم رهبري اعلام شد و در ۱۶ سال سياست‌هاي کلي اصل ۴۴ موفق به محرک اقتصادي شد و اتفاقات مثبتي هم رخ داد اما طبق بيانات مقام معظم رهبري که اين اواخر در جمع کارآفرينان اعلام کردند از سياست ۴۴ انتظاراتي داشتيم که عقب ماندگي رخ داده است و انحرافاتي ايجاد شد.
وحيد شقاقي در خصوص شبه دولتي‌ها و خصولتي‌ها گفت: درهيچ جاي دنيا و هيچ قانوني مثل ايران ديده نخواهد شد که اقتصاد شبه دولتي، غير دولتي، خصولتي و …باشد ببنيد خصوصي سازي به شيوه شبه دولتي يا خصولتي و… درست نيست و اشتباهاتي دارد و در خصوص سهام عدالتم هم شبه دولتي است اصل خصوصي سازي مشکلي ندارد اما در اجرا و پياده سازي انحراف ايجاد شد و مهم تاريخ ايران است که در حال حاضر که وضعيت اقتصادي مناسبي ندارد مردم با اين خبرها اميدوار مي‌شوند و نبايد با عمل آنها را مأيوس کرد. مولد سازي کار بزرگي است اما اگر از تجربيات ناموفق درس بگيرند انتظارات از طراحان خصوصي سازي بيشتر بوده است و بعد از ۱۶ سال اين انتظارات برآورده نشده است و از اين تجربيات بايد درس گرفته شود تا در مولد سازي موفق شود.
هر خصوصي‌سازي تاواني دارد / اگر دوتا گل زديم دوتا گل هم خورديم دليل بر ناموفق بودن نيست
همايون دارابي در ادامه افزود: تفکيک مولد سازي مي‌تواند به خوبي اجرا شود و انديشه اصل ۴۴ انديشه خوبي بوده است و ماحصل آن در وضعيت در ساختار بودجه و در اجرا دقت شده است با جرأت مي‌توان گفت هيچ دولتي بدون دست انداز و فراز و نشيب نتوانسته که به خصوصي سازي دست يابد مگر اينکه از اول خصوصي باشد.
وي در ادامه در اين خصوص مثالي زد: به طور مثال ايالات متحد آمريکا هم بحران داشته تا به خصوصي سازي برسد در کره، اروپا، آلمان، فرانسه و انگليس هم تا خصوصي صورت گيرد فراز و نشيب ايجاد شده است و ما بايد از اشتباهات درس بگيريم و بايد به کرار امتحان کنيم تا اقتصاد موفقي داشته باشيم و از اشتباهات درس بگيريم و به عقب بازنگرديم و با اعتماد به نفس گام بعدي را برداريم.
اين کارشناس اقتصادي و فعال بازار سرمايه در خصوص خصوصي سازي هاي موفق نيز گفت: در خصوصي سازي موفق بوده‌ايم به طور مثال چادرملو، گل گهر به بخش خصوصي واگذار شد با سنگ مرکزي مقايسه کنيد که دولتي است يا بانک‌ها ملت، صادرات و … که خصوصي شدند را با وضعيت بانک‌هاي دولتي مقايسه کنيد مي بيند که ما در بخش خصوصي سازي موفق بوده‌ايم البته نمي گويم که همه خصوصي سازي ها موفق بوده است اگر دوتا گل زديم دوتا گل هم خورديم اما نمي‌توان گفت بدون فراز و نشيب اقتصاد خصوصي خواهد شد.
وي در ادامه از هيئت مولدسازي حمايت کرد و گفت: بايد به هيئت مولدسازي اجازه داده شود تا ببينيم عازم و جازم هستند و ابزار مناسبي به آنها داده شود از سوي ديگر هيچ مدير دولتي نيست که بدون اينکه ضرر داشته باشد شرکت را واگذار کند چرا که ۲۰ سال مدير بوده در اصل واگذاري شايد کارشکني‌هايي صورت گيرد و اين امر طبيعي است که واگذاري‌ها با مشکل روبه‌رو شود با توجه به اينکه پشتيباني قضائي براي اين هيئت وجود دارد اما کارشکني هم است با توجه به اينکه اين دولت با اقتصاد تورمي و عدم سرمايه گذاري و ميراث يک دهه ناکارآمدي است بايد براي مولد سازي اراده قوي وجود داشته باشد همچنين بايد از تصميمات هيئت مولدسازي حمايت شود تا موفق شود.
روش‌هاي مولد سازي موفق
وحيد شقاقي شهري روش‌هاي مولد سازي را عنوان کرد: مولد سازي سه روش دارد. روش اول مولد سازي است که غير درآمدي است به طور مثال زميني است با همکاري بخش خصوصي به پارک تبديل مي‌شود يا به مکاني براي ورزش‌هاي همگاني نگاه درآمدي براي اين طرح‌ها وجود ندارد به نوعي سلامت جامعه را در بردارد و اين خودش ثروت آفريني است و همچنين رضايتمندي مردم را هم در پي خواهد داشت همانند آلمان که شرکت‌هاي بيمه فضاهايي براي ورزش‌هاي همگاني درست کرده‌اند که مردم سالم‌تر باشند تا کمتر بيمار شوند و به بيمه‌ها براي درمان مراجعه کنند. روش دوم مولدسازي رويکرد درآمدي دارايي است اما فروش نه با همکاري با بخش خصوصي صورت مي‌گيرد موضوع ثروت سازي است. روش سوم فروش اموال مازاد بانک‌ها، وزارتخانه‌ها و دولتي‌ها است که بايد صرف توسعه زيرساخت‌ها شود چرا که ما يک دوره فرسودگي در اقتصاد داريم با توجه به اينکه از سال ۹۷ تا به امروز رشد اقتصادي منفي داشته‌ايم و فرسودگي اقتصادي ايجاد شده است چرا که در ۳۸ سال اقتصاد ايران چنين فرسودگي را تجربه نکرده بود که سرمايه گذاري منفي ۵ باشد که در دهه ۹۰ تجربه کرده است با توجه به اين موضوع فروش اموال دولتي بايد به گونه‌اي باشد که هزينه رفع فرسودگي و زير ساخت‌ها شود و تيم مولدسازي بايد به اين نکته توجه کند که رويکرد مولدسازي را چگونه انتخاب کند.
وي در ادامه خط قرمز مولدسازي را اينگونه بيان کرد: در مولدسازي بنده خط قرمز دارم آن هم اين است که دولت هزينه فروش اموال را براي هزينه جاري ندهد چرا که اين اموال فقط براي اين نسل نيست و بين النسل است و ثروت ملي محسوب مي‌شود و آيندگان به اين اموال نياز دارند مانند نقت که مي‌فروشيم و در هزينه‌هاي جاري استفاده مي‌کنيم چطور جواب نسل آيندگان را مي‌دهيم؟ به جاي استفاده اموال مازاد در هزينه‌هاي جاري بايد از ماليات براي هزينه‌هاي جاري استفاده کنيم همه هم مثل من راضي هستند که ماليات بدهند براي آموزش و ساير هزينه‌هاي مورد نياز دولت‌ها هم شفاف است و خروجي مشخص است اما اموال مازاد دولتي بايد در مسير توسعه و زير ساخت‌ها و جلوگيري از فرسودگي اقتصادي هزينه شود.
چه ايرادي دارد که فروش اموال دولتي کسري بودجه را تأمين کند؟
همايون دارابي در ادامه از جبران کسري بودجه از طريق فروش اموال دارايي‌ها گفت: اگر هزينه اموال را خرج کسري بودجه نکنيم در شرايط کنوني پول چاپ کنيم نمي‌شود که با توجه به تحريم‌ها و کسري بودجه فروش اموال مازاد راهکار مناسب است از ماليات نمي‌توان کسري بودجه را جبران کرد با استقراض هم نمي‌شود تنها راهکار مناسب همين است که از فروش اموال مازاد کسري‌ها جبران شود نمي‌توان با تورم و پايين بودن بهره وري فشار بر مردم آورد ۱۰ هزار ميليارد تومان هزينه بالايي است.
وي در ادامه بيان کرد: ايران اولين کشوري نيست که تحريم‌ها را تجربه کرده است و در شرايط تحريم نمي‌توان بدهي دولت را با ماليات جبران کرد چه ايرادي دارد که دولت سهام شرکت‌هايش را بفروشد؟ گرفتن ماليات به شرط خصوصي سازي است دولت که نمي‌تواند از خودش ماليات بگيرد در حال حاضر ۸۰ درصد اقتصاد دولتي است از کي ماليات بگيرد از ۱۸ در صد مردم ماليات بگيرد اول بايد واگذاري صورت گيرد بعد ماليات ستاني صورت گيرد.
اين کارشناس اقتصادي مثالي زد: در فروش زمين هم به طور مثال مدرسه‌اي رد بافت فرسوده است که نمي‌تواند نگه داشته شود چه ايرادي دارد که اين مدرسه بفروش برسد و مدرسه‌اي در جايي که تراکم دارد ساخته شود و حتي براي هزينه‌هاي دولتي استفاده شود ايرادش چيست؟ به طور مال در کنار فرودگاه مهرآباد دولت زمين‌هايي دارد که مي‌تواند بفروشد و جاي ديگر سرمايه گذاري کند به طور مثال من اگر در شهرستان خانه‌اي دارم چه ايرادي دارد اگر آن را بفروشم و در شهر خانه بخريم اين حرکت دولت هم است فروش اموال مازاد مي‌تواند بهترين روش باشد با توجه به اينکه قرار است ۱۰۰ درصد هزينه بهداشت شود از سوي ديگر دولت به قدر اموال دارد که تمام نخواهد شد.
همايون داراي در خصوص ارزيابي اموال دولت گفت: اموال دولت ارزيابي نشده است و ده هزار ميليارد است وقتي مي‌تواند زمين‌ها را بفروشد و طرح‌هاي نيمه تمام را فعال کند چه اشکالي دارد که با ۵۰ درصد آن هزينه‌هاي جاري را دهد و با ۵۰ درصد ديگر توسعه زير بنايي کند با توجه به اينکه ۱۰۰ درصد در بهداشت و بيمارستان و آموزش است و حتي مي‌تواند زمين بفروشد زمين بخرد و ۲۰ سال ديگر اين زمين ارزش زمين امروز را پيدا مي‌کند چرا کمبودهاي اقتصادي با اين روش جبران نشود بحث بنگاه‌داري نيست واگذاري اموال بايد بازدهي در اقتصاد داشته باشد و کمي هم هزينه جاري را تأمين کند.
استفاده از اموال دولتي براي هزينه‌هاي جاري اشتباه است
شقاقي شهري با مثالي چرايي خط قرمز بودن استفاده از اموال دولتي در هزينه‌ها گفت: به طور مثال من خانه‌اي در شهرستان دارم و مي‌فروشم و بنگاه توليدي ميزنم همه مي‌گويند آفرين چه کاري برکت دارد يا خانه‌اي دارم متروکه و زميني در شهرستان زمين را فروخته و خانه را تعمير مي‌کنم سقف بالاي سرم هست همه باز مي‌گويند آفرين چه کار عقلاني اما اگر من فرش زيرپا را بفروشم و با آن به رستوان بروم همه مي‌گويند چه کار احمقانه‌اي کرده‌ايد بحث مولد سازي هم همين است فروش اموال بايد زير ساخت‌ها را تکميل کند و مولدسازي داشته باشد نه اينکه حقوق و دستمزد داده شود تاريخ اينها را در ياد خواهد داشت اگر مدرسه بفروش مي‌رسد بايد مدرسه‌اي جاي ديگر ساخته شود نه هزينه جاري با آن پرداخت شود
۵۰ درصد از فروش اموال مازاد دولتي مي‌تواند صرف هزينه‌هاي جاري شود
همايون دارابي در ادامه با مثالي استفاده از اموال دولتي را گفت: در سقوط بغداد وقتي وارد شدند ديدند که مناره‌ها پر از طلا است و به خليفه عباسي گفتند اين همه طلا انبار کرده‌اي خوب سرباز مي‌گرفتي و سلاح جنگي مي‌ساختي بعد از آن خليفه را در ستون‌هاي طلا انداختند که از طلا بخورد تا بميرد اين را گفتم بگويم که هم اکنون شرايط ويژه هست و نبايد دولت را محدود کنيم با خط قرمزهايي من درآوردي. به طور مثال نمي‌تواند حقوق معلم را نداد و با نارضايتي به سر کلاس فرستاد همانطور که در حال حاضر همين کار و مي‌کنيم اقتصاد دولتي از دهه ۵۰ راه اشتباهي بود همان طور که مقام معظم رهبري گفتند دولتي کردن اقتصاد اشتباه بود است و نبايد با خط قرمزها و تابو درست کردن‌ها دست انداز ايجاد کنيم.
وي در ادامه از استفاده ۵۰ درصدي اموال دارايي‌ها در هزينه‌هاي جاري گفت: ۵۰ درصد هزينه‌هاي جاري شدن مانع از چاپ پول خواهيم شد و اين کار عقلاني است که مي‌توان انجام داد و مطالبات را پرداخت کرد به طور مثال من وقتي دوتا دارايي دارم و دوتا پول و ۴ تا هزينه وقتي مي‌توانم از اين چهارتا استفاده کرد چرا بايد قرض بگيريم با بقيه را در فشار بگذاريم.
اين کارشناس اقتصادي و فعال بازار سرمايه گفت: اگر به ۱۹۶۰ چين دولتي بوده است و در حال حاضر اگر اقتصاد چين را نگاه داريد مي‌بينيد که همه خصوصي شده است و دهه ۶۰ کره دولتي بوده است در حال حاضر خصوصي سازي صورت گرفته است و در اروپا دهه ۶۰ و۷۰ ميليادي حاکميت دولتي بوده است و در حال حاضر بخش خصوصي بيشتر از دولتي‌ها است و ما بايد از اينها تجربه کسب کرد و اقتصاد را به مردم بايد سپرد در بازار سرمايه مي‌تواند اين ثروت و دارايي‌ها را به فروش گذاشت مثل سهام عدالت که اوايل ۵۰۰ تا يک ميليون بوده است و مردمي بودن باعث شد که نقدينگي توليد کند مردم مي‌توانند روند ثروت را به سمت توليد خواهد برد در مولد سازي آنچه که تاکيد شده است شفافيت است و واگذاري‌ها بايد در بورس انجام شود. از سوي ديگر صندوق ثروت ملي مي‌تواند ايجاد که همانند صندوق توسعه که موفق بوده است اين صندوق ثروت ملي هم مي‌تواند موفق باشد و نگراني‌ها را بر طرف کند و اقتصاد بايد گام به گام راه رفته شود و اين فراز و نشيب‌ها است که مي‌تواند مولدسازي را موفق سازد.
اتاق شيشه‌اي مولد سازي
وحيد شقاقي شهري از واگذاري‌ها گفت: رويکردها را بايد پذيريم از ۱۲۹۰ تا حالا يک تريليون دلار نفت به فروش رفته است و آيندگان بايد بدانند که پول نفت چه شده است و سرمايه گذاري ها بايد سودآور باشد. هست واگذاري نبايد دچار افراط و تفريط شود پاسخگو باشد همانطور که وزير اقتصاد گفته است فروش اموال مازاد بايد در اتاق شيشه‌اي انجام شود فروش در بورس شفاف است اما خط قرمز بايد رعايت شود
وي در ادامه بيان کرد: فروش فرش زيرپا براي هزينه کردها درست نيست بايد شغل دوم ايجاد شود که هزينه‌هاي زياد را جبران کرد اما هزينه‌ها کم نمي‌کنم کشور هم همين است کشور نخبگان استفاده شود طلا براي زدن بنگاه توليد مي‌فروشيم نه براي مسافرت رفتن دولت هم فروش اموال مازاد همين است هزينه کرد همان مسافرت است که نبايد خرجش شود و از سوي ديگر تيم مولدسازي بايد آزادي عمل داشته باشد و همانطور که وزير اعلام کرد اتاق شيشه‌اي اين اتفاق رخ دهد همان طور که خودرو در بورس فروش رسيد و شفاف بود که اين فروش اموال مازاد بايد اتاق شيشه‌اي باشد و تيم پاسخگو باشد همانطور که بارها گفتم حقوق‌ها نبايد با فروش اموال مازاد پرداخت شود و هزينه‌ها بايد به برطرف کردن اقتصاد فرسوده و پروژه‌هاي عمران شود اين اموال براي نسل کنوني نيست بلکه براي آيندگان هم هست.
براي اين تصميم بزرگ بايد به دولت اطمينان کرد
همايون دارابي در انتها اظهار داشت: مولدسازي کار بزرگي است که بايد انجام شود کشور فرش زيرپا نيست ثروت دولت‌ها زياد است در حال حاضر ميدان نفتي‌هايي است که مشترک و ما نمي‌توانيم از آنها استفاده کنيم و عراق، عربستان و … از اين ميدان‌هاي نفتي بهره مند مي‌شوند و بخش خصوصي مي‌تواند از اين ميدان‌ها بهره مند شود. مردم در حال حاضر يک وام مي‌خواهند بگيرند بانک‌ها اعلام مي‌کنند که پول براي وام ندارند ولي اگر مازاد را بفروشند هزينه وام هم دارند. هيئت جمع شده با حضور معاون اول، وزير اقتصاد، يک نماينده از قوه قضائيه، يک نماينده از مجلس اطمينان را مي‌دهد که توسعه در راه است و دولت که ميراث کوتاهي‌هاي دولت‌ها است شرايط را تغيير دهد و رويکرد جديد داشته باشد و بورسي شدند مي‌تواند مشارکت مردم را به همراه داشته باشد. مولد سازي مي‌تواند تأثير عميقي بر بر اقتصاد داشته باشد.
اميدوارم فروش اموال مازاد ثمره خوبي داشته باشد
وحيد شقاقي شهري در پايان بيان کرد: دولت در جنگ اقتصادي است و همه مي‌دانيم که فشار بر دولت و مردم است و اين مولدسازي ايده خوبي است و مي‌تواند با شفافيت و پاسخگويي مکانيسم خوبي داشته باشد با توجه به اينکه سه قوه نماينده دارد و دولت، قوه قضائيه و مجلس هستند و اين مي‌تواند مولدسازي را پيش ببرد ما مي‌توانيم پيشنهاد دهنده باشيم و اين هيئت مولدسازي است که بايد تصميم بگيرند و اميدوارم که فروش اموال مازاد ثمره خوبي داشته باشد.
