دوره ٢٤ ماهه گذار از «ريال» به «تومان»
تاریخ انتشار : 1398/05/13
«يک ريال بايد معادل يکصدم گرم طلا باشد.» آن‌گونه که طهماسب مظاهري، رئيس اسبق بانک مرکزي مي‌گويد: «طبق ماده اول قانون پولي و بانکي يک ريال معادل تقريبا يک صدم گرم طلاست، درحالي‌که يکصدم گرم طلا نزديک هزار ريال شايد هم بيشتر باشد، ولي مي‌بينيم که يک ريال ما اين ارزش را ندارد.
به گزارش بنکر (Banker)، در اين ميان اما هستند کارشناساني که اين ادعا را قبول نداشته و معتقدند که حذف چهار صفر از پول ملي در دولت روحاني اجرايي نخواهد شد. احمد حاتمي يزد، مديرعامل سابق بانک صادرات ، در اينباره به «شهروند» مي‌گويد: «چنين قانوني در کشور وجود ندارد، حتي اگر هم وجود داشته باشد، بايد ديد که آيا در شرايط فعلي اين تصميم دردي از مشکل اقتصاد ايران دوا مي‌کند يا تنها بار مالي سنگيني را به دولت تحميل خواهد کرد؟»
بهترين زمان براي حذف چهار صفر
«حذف چهار صفر از پول ملي بهتر بود در دولت يازدهم که تورم تا حد زيادي کنترل شده و تحريم‌ها به صفت و سختي اين روزها نبود، اجرايي مي‌شد.» اين کارشناس بانکي با اشاره به تورم حدود ٤٠ درصدي، بي‌ثباتي اقتصاد و تحريم‌هاي اقتصادي عليه ايران و کسري بودجه دولت ادامه داد: «تجربه ساير کشورها نشان مي‌دهد که تغيير واحد پولي تنها در شرايطي که ثبات اقتصادي وجود دارد، حاصل مي‌شود، در غير اين صورت نه‌تنها منجر به حصول نتايج موردنظر نميشود، بلکه بار مالي سنگيني را هم به اقتصاد و دولت تحميل خواهد کرد.» به گفته او دولتي که در تحريم قرار دارد، کسري بودجه‌هاي زيادي را تجربه خواهد کرد و احتمالا با مشکلات خيلي بيشتري نسبت به رديف‌شدن صفرها روي اسکناس‌ها و حساب‌کتاب‌هايش مواجه خواهد بود.
حذف چهار صفر از پول به دولت روحاني نمي‌رسد
پيشنهاد بانک مرکزي اين است که طول «دوره گذار» از «ريال» به «تومان» ۲۴ ماه است و در اين مدت اسکناس‌ها و سکه‌هاي قديمي جمع‌آوري و جايگزين مي‌شود. به‌اين‌ترتيب اگر از همين امروز اين دوره گذار شروع شود، تا انتهاي دولت روحاني ريال‌ها جمع‌آوري و پول جديد ردوبدل خواهد شد. اما مديرعامل سابق بانک صادرات معتقد است که اين تصميم در ايده‌آل‌ترين شرايط سه تا چهار سال زمان مي‌برد. او با بيان اين‌که در دولت‌هاي مختلف هم صحبت‌هاي متعددي درباره حذف چهار صفر از پول ملي شده است، ادامه داد: «حذف صفرهاي پول ملي نخستين‌بار در زمان دولت دوم محمود احمدي‌نژاد به صورت جدي مطرح شد. در آن زمان انگيزه دولت از اين تصميم پوشش افزايش تورم عنوان مي‌شد، اما با توجه به اين‌که قانون هدفمندي يارانهها در سال‌هاي ابتداي اجرا بود و بحران ارزي شديدي نيز در دولت رخ داد، موضوع هرگز رنگ بررسي نيز به خود نديد. در زمان مديريت سيف بر بانک مرکزي مجددا اين مسأله مطرح شد، اما درنهايت با پيگيريهاي همتي لايحه به ايستگاه تصويب کليات در جلسه هيأت وزيران رسيد.»
٥ هزار ريال کوچکترين واحد پولي ايران
با وجود اين‌که واحد پولي کشور ريال است، اما سال‌هاست که اقتصاد ايران با اين واحد خداحافظي کرده و کوچکترين واحد پولي ايران که هنوز در خريدهاي خرد و کرايه تاکسي‌ها استفاده مي‌شود، سکه‌هاي ٥هزار ريالي است. همين مسأله موجب شده به اذعان رئيس‌کل اسبق بانک مرکزي واحد پولي ريال ديگر معنايي نداشته باشد. او در اينباره مي‌گويد: «اجزاي واحد پول هم معمولا بايد معنادار باشد. اجزاي ريال ده‌شاهي، نيم ريال در مبادلات مردم موضوعيت داشت، اکنون بعد از حدود٣٠سال ارزش پولمان به دليل سياست‌هاي مختلف تورم انباشته به وجود آمده، کاهش پيدا کرده، به نحوي که چون واحد پول ما ريال است، هم به لحاظ قانوني و هم عملي ديگر معناي اوليه خودش را از دست داده است.»
به گفته او سکه يک ريالي را نمي‌توانيد دست کسي پيدا کنيد و نمي‌توان با آن چيزي خريداري کرد و به تبع آن اجزاي يک ريال هم معنا ندارد. از طرفي درحال حاضر سکه ٥٠٠ توماني رواج دارد، ٥هزار ريالي ٥هزار برابر واحد پول ما سکه شده و تازه با آن مقدار هم نمي‌توان خريد زيادي را انجام داد.
اما حاتمي يزد در اينباره مي‌گويد: «اين يک اتفاق معمول در بسياري از کشورهاي دنياست. به‌عنوان مثال واحد پول ژاپن ين است، اما شما هيچ اسکناس يا حتي سکه يک يني را در اين کشور پيدا نمي‌کنيد.»
