جزييات بازگشت ۲۵ ميليارد يورو ارز صادراتي به کشور
تاریخ انتشار : 1398/11/14
تهران- ايرنا- بررسي کارنامه دو ساله سامانه نيما نشان مي‌دهد که اين سامانه با بازگرداندن حدود ۲۵ ميليارد يورو ارز صادراتي به چرخه اقتصادي، نقش مهمي را در تامين ارز مورد نياز کشور در دوران تحريم داشته است.
پس از التهاب بازار و نوسان‌هاي شديد نرخ ارز که گاه به چند هزار تومان در يک روز مي‌رسيد، سياست‌ها و ابزارهاي متعددي توسط دولت به کارگرفته شد تا تعادل به بازار بازگردد که از مهمترين آنها سامانه نيما بود.
سامانه نيما از طريق ساماندهي عرضه و تقاضاي ارز در بخش تجارت خارجي توانست آرامش را به بازار ارز بازگرداند. بر اين اساس، نيما با شناسايي و ثبت نيازهاي ارزي واقعي واردکنندگان، جلوي تقاضاهاي کاذب و غيرواقعي را گرفت.
همچنين با الزام صادرکنندگان به عرضه ارز در سامانه نيما، روند تامين ارز نيز شفاف شد که البته اين کار به سختي صورت گرفت.
صادرکنندگان که بخشي از آنها صادرکنندگان خصولتي نيز بودند در مقابل عرضه ارز در نيما و بازگرداندن ارز، مقاومت مي‌کردند به طوري که شماري از آنها تلاش داشتند ارز صادراتي را در خارج از کشور صرف کارهاي غير اقتصادي کنند.
اما با تاکيد دولت و اتخاذ راهکارهاي سخت‌گيرانه توسط بانک مرکزي و نهادهاي ذيربط که گاه به تنبيه، توبيخ و معرفي متخلفان به دستگاه قضايي منتهي شد، صادرکنندگان متخلف ناچار به عرضه ارز در نيما شدند.
سامانه نيما از نيمه نخست پارسال پس از تعديل سياست‌هاي ارزي دولت به عنوان مرجع تعيين نرخ خريد و فروش حواله‌هاي ارزي تعيين شد.
با وجود گمانه زني‌هايي که درباره احتمال کنار گذاشتن سامانه نيما پس از راه‌اندازي بازار متشکل ارزي مطرح شده، اما بررسي‌ها نشان مي‌دهد که به دليل تفاوت ماهيت کار سامانه نيما و بازار متشکل، اين دو بازار به صورت جداگانه و موازي به کار خود ادامه خواهند داد.
بازار متشکل ارز قرار است به معاملات فيزيکي اسکناس اختصاص يابد اما در سامانه نيما تنها حواله‌هاي ارزي خريد و فروش خواهد شد.
فراز و نشيب عرضه ارز صادراتي در سال‌هاي ۹۷ و ۹۸
در سال ۹۷ (مرداد تا اسفند ۹۷) در مجموع ۱۱ ميليارد و ۱۹۰ ميليون يورو ارز در نيما عرضه شد، اما در سال ۹۸ با تثبيت جايگاه سامانه نيما و افزايش سخت‌گيري‌ها براي بازگشت ارز صادراتي، حجم عرضه‌ها در اين سامانه رو به افزايش گذاشت به طوري که از ابتداي فروردين تا ۱۲ بهمن امسال حدود ۱۴ ميليارد و ۳۷ ميليون يورو در نيما به فروش رسيد.
بيشترين عرضه ارز صادراتي در عمر ۱۹ ماهه سامانه نيما مربوط به اسفند ۹۷ است که در آن، دو ميليارد و ۷۳۸ يورو به فروش رسيد. پس از آن بيشترين عرضه ها به ارديبهشت ۹۸ با دو ميليارد و ۱۵۱ ميليون يورو و مهر ۹۷ با يک ميليارد و ۹۹۹ ميليون يورو بوده است.
کمترين ميزان عرضه ارز صادراتي نيز در مرداد ۹۷ يعني نخستين ماه آغاز عرضه در سامانه نيما با ۵۳۶ ميليون يورو ثبت شده است. پس از آن، کمترين عرضه در مرداد ۹۸ با ۹۲۷ ميليون يورو و آذر ۹۷ با ۹۲۹ ميليون يورو صورت گرفته است.
جزييات کارنامه ۱۹ ماهه سامانه نيما
نگاهي به کارنامه ۱۹ ماهه سامانه نيما نشان مي‌دهد که در اين مدت (مرداد ۹۷ تا ۱۲بهمن ۹۸) مجموع فروش ارز صادراتي حدود ۲۵ ميليارد و ۲۲۸ ميليون يورو شده است.
به گزارش ايرنا، عرضه حواله هاي ارز صادراتي در سامانه نيما از مرداد۹۷ آغاز شد که طي آن ۵۳۶ ميليون يورو ارز به فروش رسيد.
در شهريور ۹۷ يک ميليارد و ۴۷۲ ميليون يورو، مهرماه يک ميليارد و ۹۹۹ ميليون يورو، آبان‌ماه يک ميليارد و ۲۶۵ ميليون يورو و آذر ۹۷ حدود ۹۲۹ ميليون يورو ارز در نيما در معرض فروش قرار گرفت.
ميزان فروش ارز صادراتي در نيما در ماه‌هاي پاياني ۹۷ روندي افزايشي يافت به طوري که در دي ۹۷ يک ميليارد و ۶۳ ميليون يورو، بهمن‌ماه يک ميليارد و ۱۸۹ ميليون يورو و اسفند ۹۷ معادل ۲ ميليارد و ۷۳۸ ميليون يورو ارز صادراتي از طريق نيما فروخته شد.
سامانه نيما، سال ۹۸ را با عرضه يک ميليارد و ۲۷۳ ميليون يورو در فروردين ماه آغاز کرد که در ارديبهشت ماه به ۲ ميليارد و ۱۵۱ ميليون يورو افزايش يافت.
در خرداد ۹۸ معادل يک ميليارد و ۲۴۱ ميليون يورو، تير ۹۸ يک ميليارد و ۳۳۸ ميليون يورو، مردادماه ۹۲۷ ميليون يورو و شهريور امسال يک ميليارد و ۲۵ ميليون يورو ارز صادراتي در نيما عرضه شد.
حجم عرضه ارز در مهر ۹۸ به يک ميليارد و ۵۵۰ ميليون يورو و آبان‌ماه به يک ميليارد و ۲۵۲ ميليون يورو رسيد.
به دليل سهميه بندي بنزين و وقوع اغتشاشات و ناآرامي‌در برخي مناطق کشور و به تبع آن، قطعي و اختلال در اينترنت، حجم معاملات سامانه نيما در آبان امسال کاهش داشت.
در آذر ۹۸ ميزان فروش ارز در نيما معادل يک ميليارد و ۳۸۱ ميليون يورو و دي‌ماه يک ميليارد و ۵۳۰ ميليون يورو شد.
بررسي عملکرد سامانه نيما نشان مي‌دهد که از اول تا ۱۲ بهمن امسال نيز ۳۷۰ ميليون يورو ارز صادراتي فروخته شده است.
ارزش ۱۳ هزار و ۵۰۰ توماني فروش حواله‌هاي يورو
نرخ فروش هر حواله يورو اکنون به حدود ۱۳ هزار و ۴۹۹ تومان رسيده است. حواله هر دلار نيز حدود ۱۲ هزار و ۲۰۰ تومان فروخته مي‌شود.
ميانگين نرخ فروش دلار در بازار ثانويه ۱۲ هزار و ۳۹۱ تومان شده است.
افزايش عرضه در نيما با کاهش فاصله نرخ ارز نيمايي و بازار آزاد
در ابتداي راه‌اندازي سامانه نيما، فاصله نرخ ارز نيمايي و بازار آزاد زياد بود که گاهي به بيش از ۶ هزار تومان مي‌رسيدکه اين موضوع باعث کاهش انگيزه عرضه ارز در نيما مي‌شد، به طوري که آنها به هر شيوه قانوني و غيرقانوني متوسل مي‌شدند که بتوانند ارز خود را به نرخ آزاد به فروش برسانند.
اما به تدريج اين فاصله کاهش يافت و اين دغدغه برطرف شد؛ پس از کاهش فاصله ارز نيمايي با ارز آزاد، حجم زيادي از حواله‌هاي ارزي صادرکنندگان پتروشيمي و غير پتروشيمي به سوي سامانه نيما سرازير شد.
