عمليات اجرايي فولادسازي اکسين
تاریخ انتشار : 1399/06/04
دنياي اقتصاد- سارا اصغري : شرکت فولاد اکسين خوزستان توليدکننده ورق‌هاي عريض فولادي و عمليات حرارتي شده در خاورميانه است و به هم دليل ايران جزو ۱۰ کشور داراي فناوري توليد ورق عريض فولادي در دنيا است. اين شرکت در سال ۱۳۸۸با هدف اتصال زنجيره فولاد و نفت به بهره‌برداري رسيد و هم‌اکنون توليدکننده ورق‌هاي فولادهاي کرايژونيک و X۷۰ API محيط ترش مورد نياز صنايع نفت، گاز و پتروشيمي است. اين مجموعه صنعتي با همکاري زنجيره‌اي از شرکت‌هاي فولادساز و لوله‌ساز، توانسته تمامي مراحل توليد اين محصول استراتژيک را که شامل توليد اسلب، ورق و لوله است در داخل کشور بومي داخلي‌سازي کند.
«دنياي اقتصاد» با مديرعامل شرکت فولاد اکسين درباره وضعيت کنوني اين شرکت به گفت‌وگو نشسته است. امين ابراهيمي با بيان اينکه فولاد اکسين خوزستان هم اينک توليد انبوه ورق‌هاي API محيط ترش را در برنامه توليدي خود براي پروژه‌هاي عظيم نفتي در دست اقدام دارد گفت: اين شرکت قادر است علاوه بر ورق‌هاي مخصوص مخازن تحت فشار بالا، ورق‌هاي فولادي ضد سايش با استحکام بالا که جزو ورق‌هاي مصرفي خاص در صنايع داخلي کشور هستند را با نام تجاري «اکسينار»، براي مرتفع کردن نيازهاي صنايع داخلي و در جهت کاهش وابستگي به واردات، توليد کند.
ابراهيمي با اشاره به ظرفيت توليد فولاد اکسين خوزستان عنوان کرد: توليدات اين مجموعه صنعتي در حال حاضر حدود ۷۵۰ هزار تن در سال است؛ با توجه به اين ظرفيت براي سال ۹۹ پيش‌بيني شده که حدود ۱۰۰ هزار تن به صادرات و حدود ۶۵۰ هزار تن نيز به مصرف داخلي اختصاص يابد. اين شرکت از سال ۹۸ تاکنون با تغيير رويکرد توليدات خود از ساختماني به آلياژي خاص و API در حال حاضر موفق شده که حدود ۵۰ درصد محصولات خود را به ورق‌هاي گريد API افزون بر ۳۱۰ هزار تن اختصاص دهد.
بازاريابي جديد براي صادرات
مديرعامل شرکت فولاد اکسين در خصوص صادرات اين شرکت گفت: شرکت فولاد اکسين خوزستان با توجه به تنوع بالاي ورق‌هاي توليدي و قابليت‌هاي منحصربه‌فرد، پس از بررسي و بخش‌بندي بازارها، کشورهاي خاوردور و حوزه منا را به‌عنوان بازارهاي اصلي صادراتي خود انتخاب کرده است؛ از سويي باوجود بسته شدن مسيرهاي صادراتي به‌دليل کرونا و تحريم‌ها عليه کشور، واحد فروش به‌توسعه بازارهاي جديد صادراتي و راهکارهايي براي جايگزين کردن مسيرهاي جديد اقدام کرده تا از هدف‌هاي صادراتي در سال ۱۳۹۹ عقب نماند.
تامين مواد اوليه فولاد اکسين
ابراهيمي با اشاره به تامين مواد اوليه فولاد اکسين عنوان کرد: در حال حاضر مواد اوليه مورد نياز شرکت از فولاد خوزستان، فولاد مبارکه و فولاد هرمزگان تامين مي‌شود که از اين شرکت‌ها، تنها فولاد مبارکه پاسخگوي تامين مواد اوليه مورد نياز لوله‌هاي نفت و گاز ترش است و فولاد خوزستان اسلب‌هاي تجاري و فولاد هرمزگان اسلب آلياژي را تامين مي‌کند.
وي در ادامه تاکيد کرد: در حال حاضر با همکاري اين سه شرکت در تامين مواد اوليه مشکلي نداريم، ولي در صورت راه‌اندازي نورد گرم ۲ مبارکه، اين شرکت اسلب‌هاي توليدي خود را به صورت کامل براي توليد ورق گرم خودش مصرف خواهد کرد و در عمل فولاد اکسين از توليد ورق‌هاي لوله‌هاي نفتي باز خواهد ماند. از همين رو اگر طرح نورد گرم۲ فولاد مبارکه آغاز به کار کند، ما با فولاد مبارکه در بازار تنها ۱۲درصد همپوشاني خواهيم داشت، ولي در تامين مواد اوليه ۱۰۰ درصد همپوشاني پيدا مي‌کنيم که اين موضوع به ضرر ما خواهد بود و اين مهم‌ترين دليل ما براي نياز به فولادسازي است.
ابراهيمي افزود: از سويي برخي آلياژ‌هاي بسيار راهبردي و مورد نياز کشور مانند فولادهاي کرايژونيک براي بومي‌سازي و قطع وابستگي نياز به اسلب داخلي دارد که فولادسازها امکان تامين آن را ندارند، بنابراين در طرح فولادسازي درصدد تامين آنها هستيم.
طرح فولادسازي براي قطع وابستگي
مديرعامل شرکت فولاد اکسين در پاسخ به اين پرسش که براي طرح فولادسازي چه اقدام‌هايي انجام داده‌ايد؟ عنوان کرد: يکي از مهم‌ترين مشکلات شرکت فولاد اکسين خوزستان که موجب شده اين شرکت تاکنون به اهداف و ظرفيت اسمي خود دست نيابد عدم تامين مکفي و مستمر اسلب آلياژي عريض به‌عنوان مواد اوليه است. به‌دليل نبود فناوري لازم در فولادسازهاي داخل کشور، تامين کامل ظرفيت اسلب API به ميزان ۷۰۰ هزار تن در سال عملا امکان‌پذير نيست و تنها تامين‌کننده اسلب API محيط ترش يعني فولاد مبارکه نيز با محدوديت ظرفيت توليد ماهانه حداکثر ۳۵ هزار تني مواجه است. ضمن اينکه اختصاص همين ظرفيت به فولاد اکسين خوزستان نيز موقت بوده و در آينده با راه‌اندازي خط نورد گرم ۲ فولاد مبارکه، امکان استفاده از آن وجود نخواهد داشت.
ابراهيمي ادامه داد: اسلب‌هاي توليدي داخل کشور از نظر ابعادي جوابگوي نياز خط نورد اين شرکت نبوده و باعث از دست رفتن ظرفيت خط نورد به ميزان قابل توجهي شده است. خط نورد فولاد اکسين براي اسلب ۲۳ تني طراحي شده، اما اسلب‌هاي توليد شده توسط فولادسازهاي داخلي عموما کمتر از ۱۴ تن وزن دارند که اين موضوع باعث کاهش ظرفيت اسمي از يک ميليون و ۵۰ هزار تن به حدود ۷۰۰ هزار تن، افزايش ضايعات و به تبع آن افزايش بهاي تمام شده محصول شده است. لازمه تامين اسلب ۲۳ تني آلياژي اجراي مجتمع فولادسازي شامل احياي مستقيم و ذوب و ريخته‌گري است که با اجراي آن ضمن جذابيت سرمايه‌گذاري از نظر نرخ و زمان بازگشت سرمايه، موجب اشتغال‌زايي مستقيم در حدود هزار نفر و اشتغال‌زايي غيرمستقيم در حدود ۷هزار نفر در استان خوزستان شده و برخي معضلات اساسي شرکت نيز به‌وسيله آن حل مي‌شود.
وي درباره جزئيات بيشتر طرح فولادسازي عنوان کرد: اين طرح فولادسازي از طرح‌هاي توسعه اصلي شرکت است که از زمان بدو تاسيس نورد ورق عريض، به‌عنوان يک طرح بالادستي مدنظر قرار گرفته بود و حتي در اين زمينه در سال ۲۰۰۵ ميلادي قراردادي با شرکت دانيلي ايتاليا نيز منعقد شد؛ همچنين زيرساخت‌هاي لازم مانند زمين، آب، برق، گاز و ساير تسهيلات مورد نياز طرح مهيا شد، اما متاسفانه به علت مشکلاتي مانند عدم تامين منابع مالي و مشکلات تغيير سهامداران و ساير مسائل داخلي شرکت اين قرارداد به سرانجام نرسيد.
ابراهيمي در ادامه توضيح داد: به توصيه سهامداران در سال ۱۳۹۸ دوباره اجراي طرح توسعه کارخانه فولادسازي در دستور کار شرکت قرار گرفت و در همين راستا، گزارش توجيه فني و اقتصادي توسط شرکت مهندسي فراتحقيق سپاهان با لحاظ شرايط و قيمت‌هاي روز تهيه شد. نتايج اين گزارش نشان داد که اين پروژه ضمن رفع مشکلات مربوط به تامين مواد اوليه شرکت که مستقيما بر افزايش ۵۰ درصدي ظرفيت کارخانه نورد تاثير خواهد گذاشت، داراي نرخ برگشت سرمايه نسبتا بالايي نيز است که مي‌تواند تحول اساسي در شرايط مالي شرکت به‌وجود آورد. اين درحالي است که براي قطع وابستگي از واردات و توليد داخلي محصولات خاص فولادي موردنياز کشور مانند ورق‌هاي مقاوم در مقابل ميعانات اسيدي يا ورق‌هاي کرايژونيک نياز است که مواد اوليه را خود ما تامين کنيم.
وي ادامه داد: موضوع اجراي طرح فولادسازي در جوار کارخانه نورد در جلسه هيات دولت نيز مطرح و با آن موافقت شده و مجوز تاسيس توسط سازمان صنعت، معدن و تجارت استان خوزستان نيز براي اين پروژه اخذ شده است. در اواخر سال ۱۳۹۸ فراخوان پيمانکاران اجرايي براي احداث طرح توسعه فولاد اکسين خوزستان در روزنامه‌هاي کثيرالانتشار درج شد. در شهريورماه سال‌جاري نيز برنده مناقصه مشخص و عمليات اجرايي اين پروژه از مهرماه آغاز خواهد شد. اميد داريم با حمايت سهامداران و پيگيري‌هاي مسوولان استاني، موضوع طرح توسعه فولاد اکسين خوزستان که همه مسوولان کشوري در سطوح مختلف بر لزوم اجراي آن اتفاق‌نظر دارند، ظرف سه سال از شروع عمليات اجرايي، آماده بهره‌برداري شود.
فناوري‌هاي بومي‌شده فولاد اکسين
ابراهيمي در پاسخ به اين پرسش که فولاد اکسين براي تجهيزات اين شرکت چه اندازه بومي‌سازي انجام داده است، تصريح کرد: با توجه به تنوع فناوري‌هاي خاص به کار رفته در فرآيند ساخت قطعات اساسي کارخانه و نياز به تامين اقلام استراتژيک جهت ادامه روند مطلوب توليد و همچنين انحصاري بودن فناوري و دانش فني توسط شرکت‌هاي خارجي، تصميم و همت بر آن شد که با ارتقاي سطح دانش کارشناسان داخلي بومي‌سازي اقلام پرکاربرد و حياتي در برنامه اهداف استراتژيک گنجانده و با جديت و تلاش پيگيري شود. در اين راستا در سال ٩٩ موفق به ساخت اقلام پرمصرف BOILER FEED PUMP پوسته‌زدا شده که تا قبل از آن تمامي اقلام در انحصار شرکت KSB آلمان بوده که هم‌اکنون با همت کارشناسان داخلي موفق به دستيابي فناوري ساخت اقلام مهم آن مجموعه شديم و پمپ شماره ٢ پوسته‌زدا پس از ٧ سال نصب و راه‌اندازي شد.
وي ادامه داد: همچنين در بحث دستيابي به اطلاعات فني مورد نياز براي بومي‌سازي ولوهاي EVERTZ موفق به شناسايي متريال اصلي و ديتا بيس‌هاي ساخت ولوهاي مجموعه پوسته‌زداي اوليه و ثانويه شديم که با توجه به شرايط خاص حاکم بر اقتصاد کشور شرکت فولاد اکسين را به صرفه‌جويي ارزي اقتصادي سوق داد و باعث درآمدزايي در بنگاه‌ها و کارگاه‌هاي سازنده شد. همچنين بومي‌سازي COUPLING و CARDAN شافت‌هاي ميز چرخشي TURN TABLE که تاکنون در انحصار شرکت ماينا ايتاليا بوده، از کاربردي‌ترين تجهيزات کارخانه است.
ابراهيمي افزود: در اورهال کارخانه نيز سيستم HAGC قفسه استند را در دو سمت درايو سايد و اپراتور سايد براي نخستين‌بار و بدون نياز به کارشناسان دانيلي با بهترين کيفيت و کمترين زمان ممکن و با استفاده از دانش ارتقا يافته کارشناسان داخلي تعويض شده است. همچنين بومي‌سازي غلتک‌هاي مربوط به دستگاه‌هاي TRIMMER و DIVIDE و همچنين دستيابي به فناوري ساخت قطعات که سابقا در انحصار کشورهاي ايتاليا و آلمان قرار داشته، از جمله اقدامات شرکت در جهت بومي‌سازي است.
عبور از شيوع بيماري کرونا
مديرعامل شرکت فولاد اکسين درباره تاثير شيوع بيماري کرونا بر عملکرد اين واحد عنوان کرد: شيوع بيماري کرونا تا حدودي بر تقاضاي بازار داخلي تاثير داشته است، اما فولاد اکسين به دليل توليدات خاص و قراردادهاي بلندمدت با وزارت نفت و البته اتخاذ تدابير بهداشتي در جهت پيشگيري از انتقال کرونا که از همان روزهاي ابتدايي آغاز کرد که همچنان نيز ادامه دارد، نه‌تنها از نظر سلامتي کارکنان دچار چالش نشده، بلکه در انجام تعهدات خود نيز بسيار خوب اقدام کرده است؛ وليکن در حوزه صادرات شيوع ويروس کرونا تاثير شديدي بر تقاضاي ورق، قيمت‌هاي جهاني، معاملات و ارسال محصولات داشته و صادرات محصولات را با چالش‌ها و موانع جدي روبه‌رو کرده است.
چالش‌هاي يک کارخانه فولادي
ابراهيمي در ادامه با اشاره به مشکلاتي که در حوزه کاري آنها وجود دارد، عنوان کرد: با توجه به ظرفيت ۵۵۶ هزار تني توليد ورق API عريض در شرکت فولاد اکسين و نياز ۷۰۰ هزار تني اسلب، موضوع کمبود مواد اوليه (اسلب) – به‌ويژه حوزه محيط ترش – چالش اصلي توليد اين سبد محصولات فولادي است، به‌طوري‌که تنها توليدکننده اين گونه فولادي، شرکت فولاد مبارکه است که به تازگي به دانش فني توليد اسلب API دست يافته است و با ظرفيت محدود ۳۵ هزار تن در ماه قادر به پاسخگويي به اين حجم بالاي اسلب مورد نياز نيست.
وي ادامه داد: همچنين روند توليد مواد اوليه مورد نياز در شرکت مبارکه هنوز به سطح پايداري نرسيده و وزن اسلب توليد شده در فولاد مبارکه (۱۷ تن) از وزن اسلب طراحي شده براي خط نورد اين شرکت (۲۳ تن) کمتر است که اين موضوع همچنان تحقق ظرفيت توليد اين شرکت را با چالش مواجه مي‌کند.
مديرعامل شرکت فولاد اکسين ادامه داد: از سويي حجم سودآوري قابل توجه و اهميت خودکفايي نهفته در توليد اين سبد محصولات استراتژيک گوياي جذابيت سرمايه‌گذاري در اين حوزه فولادي است. با توجه به اينکه اين شرکت تنها توليدکننده اين محصولات در خاورميانه است و از سويي قادر به توليد و بومي‌سازي کل سبد API مورد نياز تامين‌کنندگان است، مي‌طلبد که در حوزه تامين سرمايه مورد نياز جهت احداث طرح توسعه فولادسازي اسلب عريض اين شرکت، حمايت‌هاي جدي صورت پذيرد. چنانچه از اين طرح توسعه فناورانه حمايت شود، علاوه بر تامين نياز داخل، امکان صادرات اين ورق‌هاي فولادي که در طرح‌هاي صنعت نفت و گاز کاربرد دارد، فراهم مي‌شود.
مديرعامل شرکت فولاد اکسين در پايان تاکيد کرد: مهم‌ترين هدف اين مجموعه در سال جهش توليد، رسيدن به توليد ۷۹۰هزار تن اسلب (معادل ۷۰۰ هزار تن ورق) است. براساس برنامه استراتژيک تدوين‌شده اين شرکت براي سال ۹۹، ۵۵ درصد ورق‌هاي توليدي بايد مربوط به توليد ورق‌هاي API و آلياژي باشد که در فروردين ۶۵ درصد و در ارديبهشت نيز ۷۷ درصد سبد توليدات اين شرکت به اين ورق‌هاي خاص اختصاص يافت و تاکنون نيز از برنامه تعيين‌شده، جلوتر پيش رفته است. در حال حاضر فولاد اکسين با ثبت رکورد توليد و نورد ۴۸ هزار تن اسلب API و آلياژي در ماه، مي‌تواند بيش از گذشته پاسخگوي نياز صنايع خاص و استراتژيک پايين‌دست باشد.
