چرا نرخ ارز در اقتصاد ايران نقش معناداري دارد؟
تاریخ انتشار : 1399/11/06
يک کارشناس اقتصادي گفت: شاهد هستيم کالايي که ارتباطي با ارز ندارد، بلافاصله با افزايش نرخ ارز افزايش پيدا مي‌کنند، گرچه در کاهش قيمت‌ها به دليل چسبندگي، سرعتشان به مراتب کمتر از افزايش قيمت‌هاست.
محمد لاهوتي رييس کنفدراسيون صادرات ايران در گفتگو با خبرنگار ايبِنا در پاسخ به اين سوال که چرا نرخ ارز تا اين حد در اقتصاد ايران نقش دارد و چگونه افزايش نرخ ارز مي تواند قيمت ها در تمام بخش ها را متاثر کند؟ اظهار داشت: به هر حال از آنجايي که کشور ما يک کشور نفت خيز بوده و طي صد سال اخير، درآمدهاي اين کشور از محل فروش نفت بوده و توليد تاثيرگذار چشم گيري بر درآمدها نداشته، لذا اقتصاد ما مبتني بر يک اقتصاد نفتي و در اصل ارزي بوده که هرچه قيمت نفت بالاتر رفته، وضع اقتصادي کشور بهتر شده و هر چه پايين آمده، وضع اقتصادي به مراتب، کاهش پيدا کرده است.
بنابراين از نظر بنيادي و تاريخي، ارز در اقتصاد کشورمان نقش پررنگي داشته است. هنوز هم که ما نگاه مي کينم، علي رغم اينکه سياست هاي چهار دهه گذشته، قطع وابستگي به فروش نفت بوده، ولي کماکان اقتصاد ايران يک اقتصاد نفتي است. حتي در بخش خارج از خام فروشي که زنجيره بعدي نفت، مثل پتروشيمي يا فرآورده ها و مشتقات نفتي هست نيز مشاهده مي شود. پس بنابراين اين مورد باز هم متاثر از نرخ ارز است و تاثيرگذاري ارز در اقتصاد ايران وجود دارد.
لاهوتي در ادامه گفت: اما نکته دوم؛ چرا در همه سطوح زندگي تاثير نرخ ارز بلافاصله خودش را نشان مي دهد؟ در پاسخ بايد گفت: اين موضوع کاملا بر مي گردد به قدرت پول ملي کشور. شما نگاه کنيد به دهه نود ميليادي، ترکيه علي رغم اينکه واحد پولي کشورش، لير بود، ولي به دليل نوسانات و کاهش صد و چند درصدي ارزش پولش در يک سال، عملا براي ارزش کالايي، تمام کالاها و خدمات به دلار اعلام مي شد و معادل لير دريافت مي شد.
اين کارشناس اقتصادي تاکيد کرد: ولي به محض اينکه با سياست هايي که اعمال کرد، از آن شرايط خارج شد و لير جديد خلق و صفرها را حذف کرد و توانست ارزش پول ملي خود را حفظ کند، اين موضوع کمرنگ تر شد. تا جايي که لير جديد توانست عملا نقش آفريني بکند، چرا که تورم را کنترل کرد و تورم افزايش چشمگيري نداشت، ارزش پول ملي حفظ شد و کاهش پيدا نکرد و در نتيجه همه اينها باعث شد که آن تاثيرگذاري را در اقتصاد خودش کاهش دهد.
لاهوتي افزود: اما در کشور ما وقتي که ما نگاه مي کنيم به سه دهه گذشته يعني بعد از جنگ، تکانه هاي ارزي بسياري را داشتيم و از آنجايي که ارزش پولي ملي در چهار سال گذشته به شدت کاهش پيدا کرده، تقريبا ارزش پول ملي يک سوم شده است. متاسفانه تاثيرگذاري ارزهاي معتبر خارجي حالا فقط دلار هم نيست که ما فکر مي کنيم دلار است. يورو و درهم هم نقش دارند يعني ارزهاي معتبر خارجي اقتصاد ايران را تحت تاثير قرار مي دهند و در اصل مي شود گفت که اقتصاد ايران خودش را با اينها تنظيم مي کند. چرا؟ براي اينکه بتواند جايگاه ارزش کالايي خودش را حفظ بکند، چون به هر حال اسکناس يک ابزاري براي قدرت خريد و رد و بدل کردن کالاست. لذا براي اينکه اين قدرت خريد را حفظ کند، خودش را با يورو، درهم، دلار و طلا تنظيم مي کند و ما شاهد هستيم که کالايي که ارتباطي با ارز ندارد مثل مسکن، بلافاصله با افزايش نرخ ارز افزايش پيدا مي کنند، حالا گرچه در کاهش قيمت ها به دليل چسبندگي، سرعتشان به مراتب کمتر از افزايش قيمت ها است.
