برخورد هوشمند بانک مرکزي با حساب‌هاي اجاره‌اي
تاریخ انتشار : 1401/03/10
يک مقام بانک مرکزي اعلام کرد: خلافکارها اين را بدانند که بانک مرکزي علاوه بر ابلاغ بخشنامه‌ها به صورت سامانه‌اي با الگوريتم‌هاي هوشمند تمام بحث حساب‌ها و تراکنش‌ها را رصد مي‌کند و شبکه‌هاي تخلف را به درستي شناسايي مي‌کند.
به گزارش ايبِنا، دهقان مدير اداره مبارزه با پولشويي بانک مرکزي با حضور در برنامه گفتگوي ويژه خبري تشريح ضمن تشريح اقدامات بانک مرکزي در مقابله با حساب هاي اجاره اي در ابتدا توضيحاتي درباره اين حساب‌ها بيان کرد و اظهار داشت: چند مدل حساب اجاره‌اي داريم که يک مدل آن به اين صورت است که افراد مي آيند کلاً به جاي يکي ديگر حساب را خودشان باز مي کنند ولي تمام ابزار برداشت در اختيار افراد ديگري است که معمولاً شبکه اي هم فعاليت مي کنند؛ در اين حالت از هويت افتتاح‌کنندگان حساب هاي بانکي در واقع سوء استفاده مي شود.
وي ادامه داد: در مدل ديگر شيوه کار به اين شکل است که قسمتي از اين حساب در اختيار خود شخص است ولي قسمت ديگر ابزار برداشتش هم در اختيار کلاهبردارها قرار مي گيرد يعني در واقع عملاً هم خود فرد دارد از حساب استفاده مي کند و هم کلاهبردارها.
حالت سومي هم بعضاً وجود داشته که اين در حالت سوم خود فرد تمام عمليات بانکي را خودش انجام مي دهد ولي پول هاي حساب متعلق به خودش نيست و متعلق به يک شبکه خلافکاري است؛ در اينجا شايد بتوان گفت که خود آن فرد هم در استخدام اجاره کنندگان قرار گرفته است.
اين مقام مسئول در بانک مرکزي با بيان اينکه در مدل هاي مختلف اين شبکه ها به دنبال شکار طعمه هستند، تأکيد کرد: به صورت حضوري و غير حضوري سعي در فريب مشتريان بانکي دارند؛ در روش غيرحضوري بعضاً در فضاي مجازي با پيشنهادهاي اغواء کننده عمدتاً افرادي که کم سواد هستند و مشکلات مالي هم دارند، فريب ميدهند.
در موارد حضوري هم مواردي داشتيم که اول اصلاً بحث حساب اجاره اي مطرح نمي شود شايد فرد به استخدام يک شرکت در مي آيد ولي في الواقع از هويت اين فرد سوء استفاده مي شود يعني اين استخدامِ پوشش کار است که حقوقي هم تحت عنوان استخدام مي گيرد ولي از هويت سوء استفاده مي شود، حساب هايي به نامش افتتاح مي شود، ابزار برداشت حالا کارتش هست، چِکش هست اينها در اختيارش قرار مي گيرد که در خيلي از پرونده هاي کلاني که متأسفانه بوده ما شاهد اين معضل بوديم.
دهقان در ادامه تصريح کرد: مردم بايد درباره اين موضوع بيشتر توجيه بشوند، ريسک هايش را نمي دانند؛ شايد در مورد حساب اجاره اي، خيلي ها فکر مي کنند چون پول خودشان در اين حساب‌ها نيست بنابراين ريسکي هم متوجه آنها نيست؛ درحالي که در اختيار قرار دادن حساب در واقع قرار دادن قسمتي از هويت است، آيا اين افراد کليد خانه شان را هم به اين راحتي‌ها به کسي ميدهند؟ متأسفانه ما در خيلي از پرونده ها شاهد بوديم دسترسي به افرادي که واقعاً خلافکارهاي اصلي بودند در حوزه هاي مختلف از جمله قمار، شرط بندي، اخلال اقتصادي و فرار مالياتي، خيلي ساده نبود، بعضاً افراد اصلي خارج از کشور بودند و ما زماني مواجه مي شديم با اين پرونده که پرونده بحث قضائي پيش مي آمد.
وي با بيان اينکه با رصد سيستمي لايه دفاعي ايجاد مي شود،افزود: دراين حالت قبل از اينکه جرمي به وقوع بپيوندد شبکه بانکي تا آنجايي که امکانش هست، مانع خواهد شد؛ ديگر نمي گذاريم پرونده چند هزار ميلياردي الزاماً به وجود بيايد که بعداً بررسي کنيم حساب اجاره بوده يا نه؛ به قول کارشناس برنامه اصلاً بعضي وقت ها خود فرد واقعاً مطلع هم نبوده است.
اين مقام مسئول در بانک مرکزي با تأکيد براينکه نمي‌توان گفت که با اين اقدام جلوي تمام کلاهبرداري ها و خلافکاري ها گرفته مي شود، ادامه داد: ولي من فکر مي کنم اين گام قطعاً گام بزرگي است.
وي باتأکيد بر ارائه خدمات به اشخاص مطابق با نيازهايشان گفت: در اين روش خدمات براساس نيازهاي افراد ارائه مي شود؛ اين نياز نيز براساس اسنادي که ارائه ميدهد باتوجه به سابقه شغلي سنجيده مي شود؛ البته نمي خواهم وارد خيلي از مصاديق ريز بشوم متأسفانه خيلي زياد شاهد بوديم که اين اتفاق مي افتاد بعداً که مبالغ خيلي کلاني در اين حساب جابجا مي شد بعداً حالا مي آمدند بررسي مي کردند که داستان چي است حالا حساب اجاره است و ... .
دهقاني ضمن اشاره به تعيين سطح فعاليت براي خدمات بانکي و ابلاغ دستورالعمل بانک مرکزي، تصريح کرد: با تعيين حدود ارائه خدمات به افراد مهجور که البته عمدتاً اشخاص مهجور را اشخاص زير ۱۸ سال و مجانين و غيره محدوديت‌هايي ايجاد شد؛ فرد زير ۱۸ سال که نمي تواند خودش قاعدتاً به عنوان ذي نفع خيلي مبالغ کلاني در حساب داشته باشد. البته اين محدوديت هم به اين معنا نيست که به هيچ وجه نمي تواند پول کلاني داشته باشد چراکه وقتي اسناد مربوطه ارائه شود مشکلي نخواهد داشت. ولي نبايد اينطور باشد که پدري براي فرزند چند ساله اش حسابي باز کند با اين حساب تراکنش هاي شرکتش، کارخانه اش، بازرگاني اش را انجام بدهد بلکه بايد با حساب خودش اين کار را انجام بدهد.
وي تأکيد کرد: بنابراين بانک مرکزي در اولين گام بخشنامه اي را کمتر از يک ماه قبل به شبکه بانکي مبني بر حدود ارائه خدمات به اشخاص مهجور، ابلاغ کرد. در گام دوم براي اشخاص فاقد شغل، ضوابطي تعيين و ابلاغ شد.
اشخاص فاقد شغل شامل اشخاصي که بيکار هستند (منظور از بيکار شغلي که درآمد ندارد.) دسته دوم شامل مستمري بگيران است، (بعضي از نهادها و سازمان هاي حمايتي مثل کميته امداد حضرت امام خميني (ره)، سازمان بهزيستي کشور يعني حمايت دارد مي شود از اينها با مستمري اي که به آنان پرداخت مي شود و واريزي هايي که آن سازمان ها دارند و مشخص است و معمولاً هم واريزي هاي خيلي کلاني نيست. ) دسته سوم هم شامل افراد بازنشسته است.
او تأکيد کرد: منظور ما از اين سه دسته اشخاصي هست که صرفاً همين شغل را دارند کسي که مي گوييم بازنشسته، بازنشسته هستش، کار ديگري شغل ديگري ندارد يعني شغل ديگري داشته باشد علاوه بر بازنشستگي مشمول اين دستورالعمل نمي شود. انتظار ما بر اين است که اين افراد حدود سطح فعاليت و گردشي که حسابشان دارد گردش خيلي زيادي به صورت کلي نباشد البته موارد موردي يا درآمدهاي مستمر خوشبختانه در اين دستورالعمل ديده شده است.
دهقان با بيان اينکه آستانه اي که تعيين شده سال مالي را دربر مي گيرد يعني تراکنش هايي که در يک سال مالي اين فرد مي تواند انجام بدهد يک حداکثر آستانه اي دارد که مي تواند از اين کمتر هم توسط شبکه بانکي تعيين بشود، گفت: هر مؤسسه اعتباري مجزا آستانه مالي اين افراد را بررسي خواهد کرد. ولي حداکثر آستانه اي که مي تواند مؤسسه اعتباري تعيين کند آستانه اي است که بانک مرکزي مشخص کرده يعني از اين بالاتر قاعدتاً نمي شود مگر اينکه مستنداتي ارائه دهند.
البته بايد به مردم عزيز اعتماد کنيم واقعاً اصلي ترين بحث خود اظهاري خود مردم هست؛ طبق آنچه در نظام مبارزه با پولشويي قيد شده، در اسناد و مستندات سه گام در نظر گرفته شده که گام اول خوداظهاري افراد است، گام دوم مستنداتي که ارائه مي دهد گام سوم هم بحث استعلام از سامانه هاست که آن ديگر دقيق تر و کامل تر هست.
دهقان گفت:بهتر است سند کلي مبارزه با پولشويي را با هم مرور کنيم، در نگاه مبارزه با پولشويي وقتي راجع به فرد صحبت مي کنيم هويت فرد ملاک است که شامل اطلاعات هويتي، اطلاعات اقتصادي و ذي نفعي است که ذينفع واقعي چه کسي هست.
در بحث هويتي بانک مرکزي کاملاً به صورت نظام مند، هوشمند، سامانه اي دارد رصد مي کند؛ گام هاي خيلي مؤثري در سامانه نهاب در بانک مرکزي برداشته شده که قابل اتکاء است؛ براين اساس تقريباً در بحث هويت جلوي حساب هايي که اشخاص فاقد هويت هستند يا با کد ملي هاي فوت شده فعاليت مي کردند، گرفته شده است.
در بحث اطلاعات اقتصاديِ افراد بخش بندي کرديم، بايد گام به گام پيش رفت. اين بخش بندي شامل مهجورين، افراد فاقد شغل، تفکيک حساب هاي تجاري و شخصي است و گام آخر هم بحث افرادي هست که شغل دارند.
در آيين نامه اجرايي قانون مبارزه با پولشويي اين پيش بيني شده است البته در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي نيز کارهاي بسيار خوبي دراين خصوص انجام شده است؛ براي شغل افراد جداي از اين الآن اطلاعات خيلي خوبي در کشور وجود دارد.
بانک مرکزي بنا دارد از تمام سامانه هايي که وجود دارد حداکثر استفاده را بکند و کمتر سراغ مردم برود. يعني هر آن چيزي که در کشور است مورد استفاده قرار خواهيم داد تا ديگر نياز به مراجعه نباشد؛ اگر نياز به اسناد باشد آنرا هم به صورت سيستمي دريافت خواهيم کرد نه خوداظهاري.
دهقان در پايان افزود: من مي خواهم يک اِنظار بدهم به بعضي از خلافکارها و بعضاً مردمي که شايد مورد سوء استفاده قرار گرفتند، بانک مرکزي بر اين است که تا حد امکان مردم دچار مشکل نشوند؛ خلافکارها اين را بدانند که بانک مرکزي علاوه بر ابلاغ بخشنامه ها به صورت سامانه اي با الگوريتم هاي هوشمند تمام بحث حساب ها و تراکنش ها را رصد مي کند و شبکه هاي تخلف را به درستي شناسايي مي کند.
