پيشنهادهاي بانک مرکزي ايران به بريکس
تاریخ انتشار : 1403/07/21
رئيس‌کل بانک مرکزي کشورمان در دومين اجلاس روساي بانک مرکزي کشورهاي عضو گروه بريکس در مسکو به کارگيري هوش مصنوعي در بانکداري الکترونيک و استفاده از پول‌هاي ديجيتال را از پيشنهادهاي فني و عملياتي به روساي بانک‌هاي مرکزي بريکس عنوان کرد.
به گزارش ايسنا، محمدرضا فرزين در دومين اجلاس روساي بانک مرکزي کشورهاي عضو گروه بريکس در مسکو با اشاره به ضرورت استفاده از هوش‌مصنوعي در بانکداري الکترونيک و آمادگي ايران براي انتقال تجربيات خود به اعضاي بريکس گفت: ما معتقديم با توجه به خواست و اراده سياسي که در گروه بريکس وجود دارد و انجام سرمايه‌گذاري هاي فني و زيرساختي، به خوبي مي‌توانيم به سمت «سيستم‌هاي ارتباط مالي مختص بريکس» و تسهيل پرداخت‌هاي فرامرزي در گروه حرکت کنيم و در نهايت به افزايش سرعت، کاهش در هزينه‌ها، دسترسي فراگيرتر به نظام پرداخت بين‌المللي و ايجاد فضاي رقابتي‌تر نائل شويم.
رشد قابل قبول توليد ناخالص داخلي ايران با وجود تمامي محدوديت‌ها
رئيس‌کل بانک مرکزي کشورمان با اشاره به چشم انداز اقتصادي بريکس و نقش کشور هاي عضو در آن تصريح کرد: جمهوري اسلامي ايران به عنوان يکي از اعضاي جديد بريکس در سالهاي 2023 و 2024 و علي‌رغم محدوديت‌هاي موجود، از رشد توليد ناخالص داخلي قابل قبولي برخوردار بود.
وي تصريح کرد: بررسي اقتصاد ساير اعضاي بريکس نيز نشان‌دهنده آن است که در بازه زماني مشابه، علي‌رغم اينکه کشورهاي عضو بريکس با تنش‌هاي ژئوپليتيکي بالا و خطرات ناشي از تجزيه ژئواکونوميک، از جمله حمايت‌گرايي و اعمال تحريم‌ها و نرخ‌هاي بهره بالا مواجه بودند، به خوبي به فعاليت خود ادامه دادند و با وجود اين شرايط توليد ناخالص داخلي کشورهاي گروه از رشد کشورهاي توسعه يافته و هم چنين رشد جهاني بيشتر بوده است.
رئيس‌کل بانک مرکزي با تاکيد بر اينکه کشورهاي عضو بريکس در مجموع ۴۱ درصد جمعيت جهان، ۲۶ درصد مساحت زمين در پهناي چهار قاره جهان را به خود اختصاص داده و در مجموع بيش از ۲۵ درصد نفت جهاني و ۵۰ درصد سنگ آهن جهان را توليد مي‌کنند گفت: اميدواريم با افزايش هماهنگي‌هاي راهبردي در اعضاي بريکس شاهد جهاني قوي تر، پايدارتر، منصفانه‌تر و متعادل‌تر باشيم و قطعاً بريکس اين توانايي و ظرفيت و پتانسيل را داراست.
ضرورت اصلاح حاکميت اقتصادي و مالي جهاني
فرزين پيرامون موضوع بهبود سيستم پولي و مالي بين‌المللي هم گفت: در دوره رياست بانک مرکزي روسيه در سا ل 2024 شاهد تلاشهاي ارزشمند و مجدانه‌اي در رابطه با بررسي نواقص و کاستي‌هاي موجود در سيستم پولي و مالي بين‌المللي جهان، آسيب شناسي موضوع و ارائه پيشنهادات راهبردي و عملياتي براي مرتفع کردن اين کاستي‌ها بوديم. بايد به اين نکته اذعان کرد که اصلاح حاکميت اقتصادي و مالي جهاني و اصلاح جامع معماري مالي جهاني براي بهتر شنيده شدن صداي کشورهاي در حال توسعه براي مشارکت موثرتر، فراگير، معتبرتر، پاسخگوتر و منصفانه‌تر ضروري است.
وي تصريح کرد: نظم پولي و مالي کنوني جهان در اصل بر پايه توافق برتون وودز و با شکل‌گيري بانک جهاني و صندوق بين المللي پول بسط يافته است؛ اما آنچه واضح است خواست و اراده سياسي کشورهاي غربي به طور عام و آمريکا به طور خاص در اين نهادها بروز و ظهور داشته است. علاوه بر اين، صندوق بين‌المللي پول واجد ظرفيت کافي وام‌دهي نيست و با ظرفيت موجود از عهده بحران هاي مالي جهاني بر نمي آيد.
رئيس‌کل بانک مرکزي کشورمان در ادامه افزود: توجه به اين نکته ضروري است که اعضاي جديد بريکس بتوانند از شرايط عضويت و همکاري در ترتيبات ذخيره احتياطي (CRA) و بانک توسعه جديد (NDB) بهره‌مند شود.
با توجه به جايگاه مناسب بانک توسعه جديد در بسيج منابع براي پروژه‌هاي زيرساختي و توسعه پايدار کشورهاي بريکس و ساير اقتصادهاي نوظهور و کشورهاي در حال توسعه، طي چند سال گذشته، حمايت بيشتر اعضاء براي تسهيل و تسريع روند عضويت ايران که در حال طي فرايند عضويت است مورد درخواست است.
فرزين همچنين در رابطه با ابتکار پرداخت فرامرزي بريکس(BCBPI) و پاياپاي بريکس(BRICS Clear) و اينکه نمود عملياتي کردن تعهدات قبلي رهبران بريکس مبني بر ارائه راه حل‌هاي عملي براي بهبود سيستم پولي و مالي بين المللي است گفت: انتظار مي‌رود راهکارهاي عملياتي در زمينه پرداخت بريکس با مرتفع نمودن انحصار موجود در سازکارهاي پرداخت فعلي، در نهايت عدالت، استقلال و انعطاف پذيري را در يک اکوسيستم رقابتي و عادلانه فراهم کند.
تسريع در ايجاد پلتفرم تسويه براي پرداخت هاي فرامرزي ميان اعضاي بريکس
رئيس‌کل بانک مرکزي کشورمان تصريح کرد: موضوع ابزار پرداخت در بريکس و يادداشت مقدماتي موسوم به BCBPI با هدف ايجاد يک پلتفرم تسويه براي پرداخت‌هاي فرامرزي بر اساس سيستم‌هاي تسويه ناخالص آني(RTGS) و يا پول‌هاي ديجيتال بانک‌هاي مرکزي (CBDCs) اعضاء بريکس پيشنهاد شده است که با توجه به جايگاه و تاثير پرداخت‌هاي فرامرزي در ساير موضوعات، اهميت بسيار زيادي دارد و انتظار مي‌رود با جديت و فوريت بيشتري پيگيري شود.
فرزين گفت: همانطور که در بيانيه ژوهانسبورگ 2 تاکيد شده است افزايش سهم پرداخت ملي، تقويت همکاري کشورهاي بريکس در زمينه سيستم‌هاي پرداخت، مسير حرکت و فعاليتهاي آتي بريکس را مشخص کرده است. بنابراين اميدواريم برزيل به عنوان رياست گروه در سال 2025 با جديت بر جنبه‌هاي عملياتي موضوع تمرکز کند. پيشنهاد مي‌شود کارگروهي با هدف تدوين white paper به عنوان گام بعدي مورد پيگيري قرار گيرد و براي اطمينان از پيشبرد اهداف تعيين شده برنامه زمانبندي مشخص تدوين و ارائه شود.
رئيس‌کل بانک مرکزي همچنين گفت: پاياپاي سازي بريکس(BRICS Clear) و اطمينان از وجود شرايط لازم براي مشارکت اعضاي جديد بريکس و بهره‌مندي از اين طرح از اهميت زيادي برخورداراست.
وي خاطرنشان کرد: ايجاد پلتفرمي براي تسويه بين دولتها و زيرساخت سپرده گذاري مبتني بر فناوري دفاتر کل توزيع شده براي انجام معاملات فرامرزي با اوراق بهادار به عنوان پروژه‌اي با پيچيدگي‌هاي فني و عملياتي و با اهميت زياد ارزيابي مي‌شود.
فرزين افزود: معتقديم که از طريق گفت‌وگو و همکاري مستمر، مي‌توانيم زمينه‌هاي مشترکي را پيدا کنيم که منعکس‌کننده منافع همه کشورهاي بريکس باشد. تعهد مشترک ما به تقويت همکاري هاي اقتصادي، تجاري و مالي براي دستيابي به توسعه و رفاه مشترک، حياتي است.
رئيس‌کل بانک مرکزي همچنين در ادامه اين اجلاس بين‌المللي در خصوص ترتيبات ذخيره احتياطي(CRA) که با هدف پاسخ گويي به فشارهاي کوتاه مدت تراز پرداختها(BoP) ايجاد شده است، گفت: اين ابتکار با هدف تکميل تسهيلات فعلي صندوق بين‌المللي پول بوده و مي‌تواند براي کشورهاي بريکس با شرايط سهل‌تر و سرعت بيشتر نسبت به وام‌هاي صندوق بين‌المللي پول پرداخت شود.
لزوم همگرايي کشورهاي عضو بريکس براي مقابله با تهديدهاي مالي خارجي
وي افزود: در رابطه با CRA دو اصل اصلي شامل کارايي تخصيص مالي و امنيت به طور کلي، اهميت قابل توجهي دارند. همانطور که مشخص است در ساختار فعلي با مسدود شدن منابع کشورهاي مختلف، امنيت به عنوان يک اصل مهم مخدوش شده است. بايد اذعان داشت که امروزه تهديدات ناشي از زيرساخت هاي مالي تحت سلطه غرب تنها مربوط به ايران، روسيه و ... نيست. در سالهاي گذشته تنها برخي از اقتصادها از جمله ايران با فشارها و تهديدهاي خارجي از سوي غرب مواجه بودند، اما امروزه اين تهديدات به راحتي به اقتصاد کشورهاي ديگر مانند روسيه نيز تسري يافته است.
رئيس‌کل بانک مرکزي افزود: با توجه به تاکيد اعضاي CRA مبني بر تعهد براي بهبود انعطاف پذيري سازکار CRA و امکان استفاده از ارزهاي متعدد در پرداختها و با توجه به اهميت وجود اين ترتيبات براي مديريت BoP کشورها در شرايطي که نظام صندوق بين‌المللي پول نقايصي در اين زمينه دارد، اعضاي جديد بريکس نيازمند دريافت اطلاعات، مستندات مرتبط و همکاري در ارزهاي واجد شرايط جايگزين و هم چنين اصلاحات ذي‌ربط هستند و انتظار مي‌رود در اين حوزه از اعضاي جديد حمايت بيشتري انجام شود.
ضرورت رشد گروه اقدام پرداخت بريکس
فرزين در ادامه پيرامون گروه اقدام پرداخت بريکس (BPTF) تصريح کرد: ما نقش و جايگاه رو به رشد گروه اقدام پرداخت بريکس براي مرتفع کردن عملياتي چالش‌هاي فعلي در همکاري‌هاي پرداخت بين اعضاء را به صورت کامل تصديق مي‌کنيم. با توجه به محورهاي مرتبط با BCBPI، تسويه حساب با ارزهاي ملي اعضاء بريکس، نظارت بر سيستم‌هاي پرداخت و اجراي استاندارد ISO20022 انتظار مي‌رود اين گروه و برنامه‌هاي ذي‌ربط آن از حمايت و توجه بيشتري بهره‌مند شود.
فرزين گفت: ما معتقديم با توجه به خواست و اراده سياسي که در گروه بريکس وجود دارد و انجام سرمايه‌گذاري هاي فني و زيرساختي، به خوبي مي‌توانيم به سمت سيستم‌هاي ارتباط مالي مختص بريکس و تسهيل پرداخت‌هاي فرامرزي در گروه حرکت کنيم و در نهايت به افزايش سرعت، کاهش در هزينه‌ها، دسترسي فراگيرتر به نظام پرداخت بين‌المللي و ايجاد فضاي رقابتي‌تر نائل شويم.
آمادگي بانک مرکزي جمهوري اسلامي ايران براي تبادل تجربيات در زمينه امنيت اطلاعات حوزه مالي
رئيس‌کل بانک مرکزي همچنين در رابطه با کانال امنيت اطلاعات سريع اعضاي بريکس هم گفت:خوشبختانه بانک مرکزي جمهوري اسلامي ايران تجربيات خوبي در زمينه امنيت اطلاعات در حوزه مالي دارد و در مانورهاي سايبري بريکس که در کازان روسيه برگزار شد، مشارکت کرد. اين نوع مانورهاي سايبري تاب آوري سايبري بخش مالي کشورهاي بريکس را تقويت مي کند و جا دارد از بانک مرکزي روسيه در اين زمينه قدرداني کرد.
وي افزود: با توجه به رشد سريع تهديدها و مخاطرات سايبري و نياز به افزايش دانش و به کارگيري تجربيات کشورهاي عضو بريکس در مقابله با اين چالش ها، پيشنهاد مي‌شود بستري براي تبادل تجربيات در مورد حملات سايبري، تهديدات و اقدامات متقابل موثر توسط اعضاي بريکس ايجاد شود. اين پلتفرم به همه متخصصان مربوطه اجازه مي‌دهد تا از آخرين و رايج‌ترين تکنيک‌هاي هک مطلع شوند. اين، آنها را قادر مي‌سازد تا اقدامات پيشگيرانه انجام دهند و سطح بالايي از آمادگي را در برابر فعاليت هاي مخرب حفظ کنند.
آسيب شناسي استفاده از هوش مصنوعي در بازارهاي مالي
فرزين در خصوص گروه پژوهشي فن‌آوري‌هاي مالي در بريکس هم تصريح کرد: قطعاً فرصت‌هاي زيادي در اين زمينه وجود دارد. هوش مصنوعي تاثير قابل توجهي بر بازارهاي مالي خواهد داشت. ما از هوش مصنوعي به طور گسترده در بخش بانکي براي اهداف مرتبط با آن استفاده مي کنيم. AML/CFT، امتيازدهي اعتباري، مديريت کلاهبرداري و خدمات مشتري از جمله اين موارد است.
وي افزود: در عين حال، کاربرد هوش مصنوعي در بازارهاي مالي خطراتي را نيز به همراه دارد، مانند ريسک‌هاي مربوط به گردش داده ها و ريسک‌هاي امنيت اطلاعات و همچنين ريسک‌هاي مرتبط با سوءاستفاده بازيگران اصلي بازار مالي از موقعيت مسلط خود در بازار. در رابطه با مديريت اين ريسک‌ها، به نظر مي‌رسد کشورهاي بريکس نياز به بحث بيشتر در مورد توسعه برخي استانداردهاي خاص در مورد استفاده از هوش مصنوعي در بازار مالي دارند.
فرزين در خصوص بسترهايي براي رويدادها و سمينارهاي آموزشي بانک‌هاي مرکزي بريکس هم گفت: اگرچه برگزاري سمينارهاي آزاد با محورهاي اعلامي رويکردي مناسب براي بهبود ارتباطات و اشتراک دانش در بريکس است، ايجاد ساختار تشکيلاتي منسجم تر در حوزه آموزش براي توسعه فعاليتهاي بريکس قابل بررسي به نظر مي‌رسد.
رئيس‌کل بانک مرکزي کشورمان همچنين پيشنهاد داد به منظور پيشرفت سريع‌تر و عملياتي شدن آنها، ترتيبات پيگيري موارد در بريکس به طور کلي و با توجه به اهميت و فوريت بحث پرداخت به طور خاص، به گونه‌اي بازطراحي شوند که امکان دستيابي به خروجي مشخص در زمان مشخص را فراهم آورند.
فرزين گفت: در شرايط فعلي، نام تسک فورس بر گروه‌هاي مربوط به موضوعاتي چون پرداخت گذاشته شده است، در حاليکه در وضع موجود صرفا کارگروه‌هايي براي تحقيق و بررسي هستند و با تغيير رياست سالانه موارد تحقيق شده نيز به صورت مستمر پيگيري نمي‌شوند و نهايتا اجرايي و عملياتي شدنشان بي نتيجه بماند، در نتيجه نام تسک فورس نيز مصداق چنداني ندارد. براي پيگيري موثرتر و نتيجه‌بخش‌تر پيشنهاد مي‌شود در هر موضوع يک کميته يا دبيرخانه دائمي با حضور کشورهايي که تمايل بيشتري در به نتيجه رساندن آن موضوع دارند تشکيل شود. در موضوع پرداخت نيز کشور ما براي نقش‌آفريني موثر در اين موضوع اعلام آمادگي مي‌کند.
