سال 97 براي تجارت ايران چگونه رقم خورد؟

تاریخ انتشار : 1398/02/17

تهران- ايرنا- 97 سال افت تجارت براي بازرگانان نام گرفت که در هر دو بخش واردات و صادرات با کاهش مواجه شد؛ با اين حال، به گفته رئيس کل گمرک، تجارت خارجي در نهايت توانست با تراز مثبت خودش را به خط پايان برساند.

به گزارش روز دوشنبه ايرنا، کدام کشورها در تجارت خارجي ايران سهم داشتند؟ صادرات غيرنفتي ايران به اروپا پس از تحريم‌هاي آمريکا با شرايطي متفاوت رو به رو شد و ايران تلاش کرد کشورهاي همسايه را جايگزين مقاصد صادراتي خود کند. به همين دليل از حدود 44 ميليارد و 309 ميليون دلار صادراتي که در سال 97 انجام شد، حدود 24 ميليارد دلار آن به 15 کشور همسايه بود؛ اين آمار به اين معني است که بيش از 54 درصد صادرات کشورمان به مقصد کشورهاي همسايه بوده است. 
در سال 96 آمار صادرات کشور حدود 47 ميليارد دلار بود، بنابراين سال 97 با کاهش سه ميليارد دلاري صادرات همراه بود که رئيس کل گمرک دليل اصلي آن را تحريم‌هاي ايالات متحده عليه ايران مي‌داند.
وضعيت واردات ايران از کشورهاي همسايه متفاوت از صادرات آن است، چرا که در سال 97 از مجموع 42 ميليارد و 612 ميليون دلار کل واردات کشور، 11 ميليارد و 541 ميليون دلار کالا از مبدأ کشورهاي همسايه وارد خاک ايران شده است و اين يعني تنها 27 درصد واردات ايران در سال گذشته از کشورهاي همسايه انجام شده است.

** چين؛ صادرات کم با ارزش بالا
آمار و ارقام تجارت خارجي سال 97 از پرچمداري چين در ليست تجارت خارجي ايران روايت مي‌کند که در طول ساليان گذشته، نخستين بار نيست شاهد اين اتفاق هستيم. چين با 19 ميليارد و 533 ميليون دلار مبادله تجاري، بزرگ‌ترين شريک تجاري ايران محسوب مي‌شود.
آمار صادرات به چين و واردات به اين کشور تقريبا در يک تراز مساوي قرار گرفته، به اين ترتيب که صادرات ايران به چين حدود 9 ميليارد دلار و واردات از اين کشور نيز حدود 10 ميليارد دلار بوده است. اما وزن کالاهاي صادراتي و وارداتي ديگر چندان مشابه نيست؛ چنانچه ايران حدود 32 ميليون تن به چين صادرات کرده تا به ارزش صادراتي 9 ميليارد دلاري دست يابد، اما چين تنها با صادرات سه ميليون تن به ايران توانسته واردات 10 ميليارد دلاري را ثبت کند. 

** عراق؛ تجارت ناموزون
از عراق به عنوان نخستين مقصد صادراتي ايران سال 97 مي‌توان نام برد؛ کشوري با حجم تجارت 8.9 ميليارد دلاري که نخست وزيرش يک ماه گذشته براي شرکت در نشستي اقتصادي به ايران سفر کرده بود. 
در سال 97 حدود 9 ميليارد دلار صادرات با وزن حدود 20 ميليون تن به عراق انجام شده، اما در مقابل تنها حدود 59 ميليون دلار کالا از اين کشور به ايران وارد شد که وزن آن به 73.5 هزار تن مي‌رسد. 
به گفته سرپرست سازمان توسعه تجارت، ايران در سال 97 توانست 29 درصد از سهم بازار عراق را در اختيار بگيرد و بازيگر اصلي در تجارت خارجي اين کشور باشد.

** امارات؛ دوستي تجاري
امارات، يعني سومين مقصد صادراتي ايران در سال 97 ميزبان کالاهاي ايراني به ارزش حدود 6 ميليارد دلار بود؛ کالاهايي که وزن آن‌ها حدود 14 ميليون تن تخمين زده شده است. از طرف ديگر هم اين کشور دومين صادرکننده به ايران است که در سال 97 ، ايران حدود 6 ميليارد و 500 ميليون دلار کالا با ارزش حدودي چهار ميليون تن از اين کشور وارد کرده است. 
در اينجا باز هم تراز تجاري دو کشور در صادرات و واردات تقريبا مشابه است اما امارات با چهار ميليون تن کالا و ايران با 14 ميليون تن به اين عدد رسيده اند؛ يعني ارزش کالاهاي صادراتي امارات به ايران تقريبا 3.5 برابر ارزش کالاهاي صادراتي ايران به اين کشور بوده است.
حجم بالاي تجارت بالاي ايران و امارات چند روز پيش زير ذره‌بين روزنامه الشرق قطر قرار گرفته و اين روزنامه نوشته است: ابوظبي در ظاهر نشان مي دهد که اختلافات گسترده اي با تهران دارد و نمي تواند با سياست هاي ايران در منطقه کنار بيايد اما مناسبات ميان دو طرف ثابت مي کند که ادعاي امارات صحيح نيست. امارات يکي از دلايل اختلاف خود با قطر را روابط رو به رشد دوحه با تهران عنوان کرده است اما خود اين کشور از حيث حجم تبادل تجاري با ايران در صدر کشورهاي عربي قرار دارد.

** افغانستان
در سال 97 ايران حدود سه ميليارد دلار به افغانستان صادرات غيرنفتي با وزن حدود 5.5 ميليون تن انجام داده است؛ در مقابل از اين کشور تنها 11 ميليون دلار به ارزش 10 هزار تن وارد کرده است که با توجه به شرايط نا به سامان اقتصاد افغانستان، هم تراز نبودن آمار صادرات و واردات اين کشور چندان جاي تعجب ندارد.

** ترکيه
اجناس ترک آنچنان در بازار ايران جاي خودش را باز کرده که چندان عجيب نيست از ترکيه به عنوان سومين کشور صادرکننده به ايران نام برده شود؛ واردات ايران از اين کشور در سال 97 حدود 2.6 ميليارد دلار با ارزش 1.5 ميليون تن بوده است. از طرف ديگر ايران در سال 97 حدود 2.3 ميليارد دلار کالا با وزن حدود 7 ميليون تن به ترکيه صادر کرده تا آن را در ششمين رديف جدول مقاصد صادراتي ايران تثبيت کند.