گنج سواحل مکران پلي ميان توسعه جنوب و غرب آسيا
تاریخ انتشار : 1399/07/05
استان‌ها- ايرنا- در زمانه‌اي که کشورها در تلاشند با بهره‌گيري از موقعيت جغرافيايي و راهبردي خود، بازيگر اصلي در عرصه ترانزيت و تجارت خارجي باشند، چابهار مي تواند مانند گنجي در سواحل مکران به پلي ميان توسعه جنوب و غرب آسيا تبديل شود.
هند با ۱.۴ميليارد جمعيت و يکي از پنج اقتصاد بزرگ جهان در يک سوي پل ايستاده و فدراسيون روسيه با همه توانمندي‌ها و ظرفيت‌ها اقتصادي و سياسي در آن سوي پل؛ اين دو قدرت بزرگ اقتصادي و بازار مصرف جهاني توافق کرده‌اند مراودات خود را از يک مسير جديد انجام دهند، پلي جديد در چهارراه جهاني تجارت به نام چابهار. يعني چابهار نه به واسطه ديپلماسي و مذاکره در سطوح بالا که به دليل موقعيت استراتژيک خاص مي‌تواند مهمترين کريدور تجاري جنوب به شمال جهان نام گيرد دقيقا شبيه آنچه در کانال سوئز شاهد آن هستيم
اين فرصت طلايي تنها در صورتي به انجام مي‌رسد که چابهار زيرساخت‌هاي حمل‌ونقلي‌اش را تکميل کند. اتمام شهر فرودگاهي چابهار همان زيرساخت مورد نياز کريدور جنوب به شمال است که علاوه بر مهياکردن امکان تردد سهل تجار کشورهاي جنوب و شمال به چابهار، مي‌تواند امکان حمل و ترانزيت کالا را در ابعاد گسترده فراهم کند.
اما در اين شرايط نه تنها تمام ظرفيت‌هاي ملي براي ساخت و تجهيز شهر فرودگاهي چابهار به کار گرفته نشده، که موانعي هم در مسير ساخت شهر فرودگاهي چابهار ايجاد مي‌شود؛ موانعي که مي‌تواند آينده چابهار به عنوان کانال سوئز ايراني تحت‌الشعاع قرار داده و مردم چابهار و اقتصاد کشور را متحمل خساراتي جبران‌ناپذير کند.
سواحل مکران و چابهار از نقاط مهم و استراتژيک کشور است که براي حمل کالا در کريدور شمال ـ جنوب ويژگي مقرون به‌صرفه بودن را داراست و به همين علت راه‌اندازي آن مورد توجه روسيه و رئيس‌جمهوري اين کشور قرار گرفته و به دنبال آن است که مسير آستاراخان ـ انزلي ـ چابهار ـ بمبئي را جايگزين مسير بمبئي ـ کانال سوئز ـ هامبورگ ـ سن‌پترزبورگ کند؛ هدف از اين کار تسهيل ارتباط بين هند با کشورهاي ايران، روسيه، قفقاز و آسياي ميانه است.
اين کريدور به لحاظ زماني در حدود ۲۰ روز با مسير فعلي اختلاف دارد و نزديک‌تر است که موجب کاهش فاحشي در زمان و هزينه‌هاي حمل ونقل مي‌شود. در صورت عملياتي شدن اين طرح علاوه بر نقش درآمدزايي ترانزيت اين کريدور، اهميت ويژه سياسي هم براي کشور در پي دارد.
عبدالرحيم کردي، مديرعامل منطقه آزاد چابهار در اين رابطه مي‌گويد: روسيه با جنوب شرق آسيا و هند مناسبات قوي تجاري دارد و به دنبال آن است که مسيري به‌غيراز کانال سوئز را انتخاب کند تا مسير شمال به جنوب را فعال کند. اين موضوع در يک دهه گذشته مطرح شد، اما از سه سال قبل در دستور کار دولت روسيه قرار گرفت و در کميسيون مشترک ايران و روسيه که دو سال قبل در ايران برگزار شد، به‌طور رسمي فعال‌سازي کريدور ميان روسيه و هند اعلام شد.
کردي تبديل‌شدن چابهار به‌عنوان مرکز تبادل منطقه اي را مستلزم داشتن ويژگي‌هايي دانسته و مي‌افزايد که چابهار به لحاظ ظرفيت، نقطه استراتژيک و مهمي در دنيا محسوب مي‌شود و اگر اقدامي تاکنون براي تبديل‌شدن آن به هاب صورت نگرفته به دليل فراهم نبودن زيرساخت‌هاي لازم از جمله ابزارهاي حمل ونقل است.
ارزش و توانمندي چابهار در ايفاي نقش مهم ترانزيتي و تحقق کريدور جنوب به شمال را تمام کشورهاي جهان درک کرده و کشورهايي منافع‌شان به اين کريدور گره مي‌خورد، توجه خاصي به چابهار دارند. کشورهاي جنوب و جنوب شرق آسيا براي ورود به بازار شمال آفريقا، روسيه و شرق اروپا، نزديک‌ترين و ارزان‌ترين مسيرشان از چابهار است.
تجار و توليدکنندگان اروپايي نيز براي حضور در قلب بازار بزرگ آسياي ميانه و حتي جنوب آسيا، نياز به يک هاب توليد، توزيعي و ترانزيتي دارند که چابهار مي‌توان اين نقش را براي آن‌ها بازي کند.
از اين رو روسيه و هند به دقت و شدت فراوان راه‌اندازي کريدور جنوب به شمال را دنبال مي‌کنند. روسيه و هند به عنوان دو کشوري که بالاترين حجم مبادلات تجاري را با هم دارند، همواره از رويه‌هايي که بتوان اين مراودات را اقتصادي‌تر و مقرون به صرفه کند، استقبال مي‌کنند. چابهار، در واقع همان گزينه مدنظر دو کشور است که مي‌توان زمان حمل ونقل کالا ميان دو کشور را به کمتر از نصف کاهش داده و و هر دو کشور را منتفع کند.
مزيت چابهار در جهان کنوني تجارت بر مقوله حمل ونقل استوار است؛ اما آنچه مي‌تواند اين مزيت را شکوفا کرده و منافع ديگر کشورها را در مسير چابهار درگير کند، بسيار گسترده‌تر و فراتر از مقوله حمل ونقل است که از آن با عنوان لجستيک نام مي‌برند. لجستيک حوزه بسيار گسترده‌اي است که حمل ونقل ذيل آن قرار مي‌گيرد.
آنچه مزيت‌هاي چابهار به عنوان يک کريدور مهم تجاري را عيان مي‌کند، تکميل زنجيره ارزش لجستيک است. سازمان منطقه آزاد چابهار به همين رو کنسرسيوم لجستيک را راه‌اندازي کرده به دنبال تکميل زنجيره بزرگ ارزش لجستيک است. تکميل اين زنجيره نه تنها منافع اقتصادي و ارزش افزوده بسياري را متوجه چابهار و کشور مي‌کند، که منافع کشورهايي چون هند و روسيه را به طور مستقيم درگير کرده و تحريم‌ها را کم‌اثر مي‌کند.
ساخت شهر فرودگاهي در برهه کنوني، به عنوان مهمترين حلقه مفقوده اين زنجيره ارزش در دستور کار سازمان منطقه آزاد چابهار قرار دارد.
مديرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار با اشاره به توصيه‌هاي اکيد رهبر معظم انقلاب براي توسعه مکران مي گويد: بيش از ۱۷ سال است که رهبر معظم انقلاب توجه ويژه‌اي به سواحل مکران به عنوان يک "گنج پنهان" داشته‌اند. در اين راستا نيز ماموريت‌هاي منطقه آزاد چابهار براي اين منظور کاملا توسعه‌اي است. طي چند سال اخير گزارش‌هاي مربوط به توسعه مکران به سمع و نظر رهبر معظم انقلاب مي‌رسد و کارکردن در اين زمينه يک توفيق و افتخار است چون توجه ويژه ايشان را دارد و همواره سالي چند بار بر اين مسئله تاکيد دارند و از توسعه مکران نام مي‌برند.
کردي با تاکيد بر اين‌که چابهار نقطه اشتراک همه جريان‌هاي سياسي است، افزود: چابهار متعلق به يک دولت خاص با تفکر خاص نيست. تفکر چابهار تفکري است که رهبر معظم انقلاب به آن پرداخته‌اند و به آن توجه نشان داده‌اند.همه ما مکلف هستيم در اين نقطه اشتراک داشته باشيم. لذا فارغ از همه خط و خطوط سياسي و جريان‌هاي مختلف، معتقدم اينجا جريان، جريان نظام است و همه مکلفيم به عنوان سرباز نظام در پيشبرد اين اهداف بزرگ وظيفه خود را انجام دهيم.
براساس اعلام سازمان منطقه آزاد چابهار، اين شهر بندري خواهد شد که ۲۰ ميليون محصولات پتروشيمي توليد خواهد کرد، ۱۰ميليون تن فولاد در چابهار توليد خواهد شد در نهايت بندري خواهد بود که ظرفيت ۸۰ ميليون تن تخليه و بارگيري را دارد. اين اعداد و ارقام مي‌گويد که در يک افق ۱۰ساله، چابهار يک بندر بسيار پرترافيک و صنعتي مي‌شود که تنها ورود و خروج فولاد و پتروشيمي آن بالغ بر ۴۰ميليون تن خواهد بود.
در افق سال ۲۰۲۵ کشورهاي آسياي ميانه، مبادلات اين کشورها با آسياي جنوب شرقي و شمال آفريقا معادل ۱۷۰ ميليارد دلار پيش‌بيني شده است. ترديدي نيست که با توسعه ظرفيت‌ها و زيرسخت‌هاي مورد نياز، بالغ بر ۹۰درصد اين حجم بالاي مبادلات بايد از طريق بندر چابهار محقق شود؛ چراکه نزديک‌ترين، ارزان‌ترين و سهل‌الوصول‌ترين مسير دسترسي کشورهاي آسياي ميانه به جنوب آسيا و شمال آفريقا، کريدور جنوب به شمال و از طريق بندر چابهار است.
