«مالي_ رفتاري» علمي براي تشخيص رفتارها در بازارهاي مالي
تاریخ انتشار : 1399/10/08
افخمي، مالي_رفتاري را يک شاخه از روانشناسي اقتصادي دانست و گفت: اين رشته فرضيات اقتصاد سنتي را زير سوال مي‌برد. در مالي رفتاري با انسان سروکار داريم که با هيجان‌هاي متعدد و واکنش‌هاي لحظه‌اي همراه است و نمي‌توان آن‌ها را فرموله کرد.
به گزارش پايگاه خبري بازار سرمايه (سنا)، عادل افخمي، کارشناس مالي_ رفتاري بازار سرمايه در برنامه امروز «به وقت تحليل» فرابورس از شبکه ايران کالا به بررسي لزوم روانشناسي بازارهاي مالي و بازار سرمايه ايران پرداخت و گفت: رشته روانشناسي مالي رفتاري علم جديدي است که در ۲۰ سال اخير مورد توجه بازارهاي مالي قرار گرفته است. به طور ساده، مالي رفتاري در مقابل اقتصاد سنتي قرار مي‌گيرد. پايه اقتصاد سنتي اين است که انسان عقلايي اقتصادي عمل مي‌کند، اما در مالي رفتاري، رفتارهاي فردي که با واقعيت‌هاي اقتصاد سنتي هم‌خواني ندارد، مورد تحليل قرار مي‌گيرد.
وي در برنامه به وقت تحليل فرابورس ادامه داد: يکي از چالش‌هاي مالي رفتاري با اقتصاد سنتي اين است که مالي رفتاري‌ها معتقدند که صاحب‌نظران اقتصاد سنتي، مفروضاتي را در نظر گرفته‌اند که کليات اين فرض‌ها اشتباه است.
اين کارشناس بازار سرمايه با اشاره به اينکه در مالي_رفتاري بر اين موضوع تاکيد مي‌شود که نبايد به فرضيه‌ها تکيه داشت، درباره موضوع رفتارشناسي مالي در بازار سرمايه گفت: در بحث مالي رفتاري گفته مي‌شود ذهن هر فرد دو سيستم تصميم‌گيري دارد، سيستم «يک» و سيستم «دو»؛ سيستم يک، ناخودآگاه است مثلا ترس که ناخودآگاه اتفاق مي‌افتد و تحليلي در آن وجود ندارد، اما سيستم دو براساس تحليل است که بررسي مي‌شود. سيستم «يک»، هميشه روشن است چون مربوط به ناخودآگاه همه افراد است به عنوان مثال رانندگي را با سيستم دو ياد مي‌گيريم اما واکنش‌ها در رانندگي با سيستم يک انجام مي‌شود.
به گفته وي اين فرآيند در بازار سهام هم همين‌طور است و بخش زيادي از هيجان‌هاي بازارهاي سهام ناشي از واکنش‌هاي سيستم يک و ناخودآگاه است؛ چراکه سيستم يک پر از واکنش‌هاي لحظه‌اي است و هر شايعه و خبري مي‌تواند آن را تحريک کند.
افخمي خطاب به سرمايه‌گذاران و سياست‌گذاران گفت: برخلاف تصور ما بسياري از اتفاق‌هاي بازار بر اساس سيستم يک و ناخودآگاه فرد است و اينکه فرد فقط مطالعه کند و تصور داشته باشد بازار هميشه بر اساس نمودار و تحليل تصميم مي‌گيرد کاملا اشتباه است. بارها در بازار تجريه کرده‌ايم که به عنوان مثال قيمت‌هاي جهاني رشد کرده اما سهام مربوط به آن با فشار فروش مواجه است.
وي در ادامه با اشاره به اينکه اگر سياست‌گذار واقف به اين علم باشد که در زمان‌هايي مثل شهريورماه امسال مي‌تواند مديريت درستي در هيجان‌ها داشته باشد، گفت: سياست‌گذار با اشراف به اينکه هيجان جزئي طبيعي از رفتارهاي انساني است مي‌تواند شرايط خاص را مديريت کند اما در دوره شهريورماه تصميمات سياست‌گذار هم به نوعي بود که به نظر مي‌رسيد اين گروه هم دچار هيجان شده و حتي با سيستم يکِ خود تصميم‌گيري کرده است.
اين تحليلگر بازار سرمايه در برنامه به وقت تحليل، افزود: مالي_رفتاري اين را مي‌گويد که هيچ‌کس نمي‌داند قرار است چه اتفاقي بيفتد و يک لحظه بعد هم قابل پيش‌بيني نيست، پس اينکه صرفا و فقط با نمودار و تحليل بخواهيم بررسي کنيم، ممکن است باز هم به اشتباه برسيم.
افخمي با اشاره به اينکه اگر به علم روانشناسي مالي رفتاري اشراف پيدا کنيم براي هر سقوط و ريزشي به دنبال شناسايي مقصر نيستيم، گفت: حدود ۴۰ واکنش رفتاري در ادبيات مالي _ رفتاري وجود دارد که مي‌توان آن‌ها را شناسايي کرد و دلايل آن را بررسي کرد، اما مالي_رفتاري نمي‌گويد حالا که اين اتفاق افتاده حتما بايد اين کار را انجام دهيم، ريزش يا جهش بازار مقصر خاصي ندارد صرفا نفرات زيادي هستند که بر اساس سيستم يک، تصميم مي‌گيرند.
