سياسي‌کاري صندوق بين‌المللي پول در برابر درخواست وام ايران
تاریخ انتشار : 1400/02/05
با وجود درخواست و پيگيري‌هاي يکساله بانک مرکزي از صندوق بين‌المللي پول براي اختصاص وام ۵ ميليارد دلاري به ايران براي مقابله با کرونا، اين صندوق تا به امروز پاسخ روشني به اين درخواست نداده است.
به گزارش خبرنگار ايبنا، اسفندماه ۱۳۹۸، در نخستين روزهاي شيوع ويروس کرونا در ايران، رييس کل بانک مرکزي کشورمان با ارسال نامه اي به خانم کريستالينا گئورگيوا رييس صندوق بين‌المللي پول، خواستار بهره‌مندي از «تسهيلات تامين مالي سريع، RFI» شد.
دکتر همتي در آن زمان (اسفندماه ۱۳۹۸) در يادداشتي اينستاگرامي نوشت: «رييس صندوق بين‌المللي پول چند روز پيش در بيانيه رسمي و نيز مصاحبه‌اي که داشت، صريحاً اعلام کرد که جامعه بين‌الملل از صندوق بين‌المللي پول خواسته تا با ابزارهاي مالي خود به کمک کشورهاي درگير با شيوع ويروس کرونا بشتابد و پشتيباني‌ها را در قالب کمک‌هاي مالي اضطراي به‌ميزان ۵۰ ميليارد دلار اعطا کند. ايشان بيان کرد؛ هيچ کس نبايستي به‌دليل کمبود منابع مالي براي تجهيزات پزشکي و مانند آن جانش را از دست دهد.، پيرو اين اعلام و براي بهره‌مندي از اين حق ايران، روز جمعه ۱۶اسفند ماه، نامه‌اي به خانم کريستالينا گئورگيوا رييس صندوق بين‌المللي پول، نوشته اعلام کردم؛ براساس اعلان رسمي شما براي پشتيباني از اعضا، از جمله ايران، و با توجه به شيوع گسترده ويروس کرونا در کشورمان و ضرورت تداوم پرقدرت اقدامات پيشگيري، درمان و مقابله با آثار اقتصادي آن، با توجه به ميزان سهميه جمهوري اسلامي ايران در صندوق، خواستار بهره‌مندي از«تسهيلات تأمين مالي سريع، RFI» در حدود ۵ ميليارد دلار مي‌باشيم. واکنش جامعه جهاني و صندوق بين‌المللي پول مي‌تواند معيار خوبي براي ارزيابي ادعاهاي آنها در کمک به کنترل اين ويروس و کاهش آلام مردم آسيب‌ديده، باشد. اميدوارم صندوق بين‌المللي پول به اين مسئوليت خود در حوزه وظايفش به‌سرعت عمل کند. همزمان بانک مرکزي از همه ابزارهاي ممکن خود، به‌مانند قبل، براي پشتيباني از هموطنان عزيز و غلبه بر مشکلات استفاده خواهد کرد.»
از آن تاريخ تا به امروز، با وجود تلاش هاي شبانه روزي مقامات بانک مرکزي کشورمان براي دستيابي به کمک ۵ ميليارد دلاري اين صندوق، شاهد کارشکني هاي متعدد مقامات آمريکايي و رفتار سياسي صندوق بين المللي پول هستيم که اين رويه، مانع اصلي در به نتيجه رسيدن درخواست بانک مرکزي بوده است.
دکتر همتي: صندوق بين المللي پول سياسي کاري نکند
در آخرين روز از اولين ماه سال ۱۳۹۹، رييس کل بانک مرکزي در مصاحبه با بلومبرگ، آخرين وضعيت وام از صندوق بين المللي پول را تشريح کرد و در پاسخ به اينکه اگر صندوق بين المللي پول درخواست را رد کند، چه خواهيد کرد؟ گفت: من بسيار اميدوارم که آنها در اين بحران غيرعادي که همه کشورهاي جهان را تحت تاثير قرار داده است و ما نيز شامل آن هستيم، از مردم ايران حمايت کنند. يک بار ديگر، شخصاً از رييس صندوق بين المللي پول خانم جورجيووا مي‌خواهم که اين موضوع را جدي بگيرند. ما مي‌خواهيم رياست صندوق بين المللي پول درخواست RFI ما را به هيات اجرايي خود برساند. اين تنها چيزي است که ما مي‌خواهيم.
وي در ادامه افزود: خانم جورجيووا بايد سياست را کنار گذاشته و وظايف حرفه‌اي خود را کامل انجام دهد. صندوق بين المللي پول بسيار شبيه آتش نشاني در محله است، به محض اينکه خانه‌اي آتش بگيرد بايد به نجاتش بشتابد و به دنبال بزرگترين صاحب خانه در اين محله نگردد که از وي اجازه عمل بخواهد.
همتي افزود: اين‌ها واقعيت‌هايي هستند و من اطمينان دارم که کارمندان صندوق بين المللي پول به خوبي مي‌دانند. با توجه به نحوه استفاده اين وام، من قبلاً به رييس صندوق بين المللي پول اطلاع داده ام که INSTEX و SHTA ابزارهايي هستند که به راحتي در دسترسند. اين‌ها به طور خاص براي کمک به ما در واردات غذا و دارو طراحي شده اند.
دکتر همتي همچنين در فروردين ماه امسال نيز در نشست روساي کل بانک‌هاي مرکزي کشورهاي حوزه خاورميانه و آسياي مرکزي (MCD) با اشاره به اقدامات صندوق بين‌المللي پول براي کمک به اعضا در مقابله با پيامدهاي اقتصادي شيوع کرونا گفت: اعتبار صندوق وابسته به آن است که بتواند پشتيباني مالي و فني خود را به شکل يکسان و بدون استثنا به تمام اعضا ارائه دهد؛ اما درخواست ايران براي دريافت تأمين مالي اضطراري هنوز با گذشت يک سال بدون پاسخ مانده است. اين اولين درخواست ايران براي کمک مالي از صندوق بين‌المللي پول در طول چند دهه است و لذا ما از کارکنان و مديريت صندوق تقاضا داريم در کمترين زمان ممکن فرايند کاري را تکميل کنند و درخواست ما را به هيات تحويل دهند.
همتي همچنين با بيان اينکه صندوق بين‌المللي پول توانست با توسعه جعبه ابزار خود، افزايش دسترسي به تسهيلات اضطراري و ارائه معافيت بازپرداخت بدهي‌ها به سرعت به نيازهاي اعضا پاسخ دهد، افزود: با اين وجود صندوق بايد خود را به تمام ابزارهاي لازم براي پاسخگويي به هرگونه نياز در ماه‌ها و سال‌هاي آينده مجهز کند. لازم است صندوق کفايت منابع خود را به طور مداوم مورد بازبيني قرار دهد.
انتقاد رييس کل بانک مرکزي از عدم استقلال صندوق بين المللي پول
دکتر همتي در اين خصوص در نشست تخصصي موافقان و مخالفان عملکرد بانک مرکزي در کلاب هاوس يادآور شد: ما ۶۰ سال است که عضو صندوق بين المللي پول هستيم؛ ۲.۲ ميليارد دلار هم از پول ايران در اين بانک است و همه دارند استفاده مي‌کنند؛ اما ما از آن بي بهره شديم. اين وام کرونا از سوي صندوق بين المللي پول به همه پرداخت شده است و مشروط هم نبوده است؛ اما ايران از آن محروم شد. دو سه نامه هم به صندوق بين المللي پول نوشتم؛ اما نامه‌اي در اکتبر سال گذشته از سوي آمريکا به گروه آمريکا صندوق بين المللي پول ارسال شده که با اين وام مخالفت کنند؛ اما اگر آمريکا اراده کند، نهادهاي بين المللي نمي‌توانند تصميم بگيرند و مستقل نيستند؛ ما همچنان پيگير هستيم.
مانع تراشي آمريکا در مسير درخواست قانوني بانک مرکزي
سخنگوي وزارت خارجه آمريکا نوزدهم فروردين ۱۳۹۹ در اين باره گفت که ايالات متحده موضع خود را براي صندوق بين‌المللي پول و جهان روشن کرده و مخالفت خود را با تخصيص هرگونه وامي به ايران اعلام کرده است.
مورگان اورتگاس تصريح کرد که کشورش با اعطاي وام به ايران مخالفت کرده است. او مدعي شد که هرگونه کمک مالي به دولت ايران به دست مردم اين کشور نخواهد رسيد و چنين پولي را براي کمک به گروه‌هاي نيابتي خود در خاورميانه صرف مي‌کنند!
سخن پاياني
مسلما پس از گذشت بيش از يک سال از درخواست رييس کل بانک مرکزي از صندوق بين المللي پول مبني بر کمک ۵ ميليارد دلاري در جهت کنترل و مقابله با بيماري کوويد ۱۹ و به رغم تلاش ها و پيگيري هاي بانک مرکزي کشورمان براي دريافت اين منبع مالي، شاهد دخالت هاي خصمانه و غيرقانوني دولت آمريکا در مسير اين درخواست به حق بانک مرکزي کشورمان هستيم. روندي که نشان از عدم استقلال صندوق بين المللي پول و سلطه آمريکا بر سازوکار اين صندوق دارد. موضوعي که باعث شده تحقق اهداف صندوق بين الملي پول، با چالش اساسي روبرو شود؛ زيرا هدف اصلي تشکيل اين صندوق ارتقاي ميزان همکاري مالي، جلوگيري از فقر، کمک به رشد اقتصادي و بازار کار در سطح بين المللي و ايجاد تسهيلات مالي براي کشورهايي که خواستار تنظيم تراز پرداخت‌شان هستند، مي‌باشد. و حالا سنگ اندازي دولت آمريکا در مسير کمک مالي به ايران براي مقابله شيوع ويروس کرونا و حفظ سلامت مردم، تنها نشان از رفتار غيرانساني و خصمانه آن ها دارد.
