ضرورت استقلال بانک مرکزي از دولت در سياست‌گذاري‌ها
تاریخ انتشار : 1400/03/12
يک کارشناس اقتصادي گفت: اينکه ساختار سازماني بانک مرکزي به گونه‌اي طراحي شده که به نوعي دولت بيشتر توانايي اعمال نظر را دارد، بارها مورد نقد قرار گرفته است.
آلبرت بغزيان، کارشناس اقتصادي در گفت‌وگو با ايبِنا استقلال بانک مرکزي را چنين معنا کرد: استقلال بانک مرکزي در تئوري و عمل به اين معنا است که در پاسخ به تصميمات دولت تابع بدون اختيار نباشد، البته نبايد آن را به مفهوم مخالفت هم تلقي کرد.
وي در ادامه گفت: دولت سياست‌هاي مالي را انجام مي‌دهد، سياست‌هاي پولي، ارزي و بانکي هم برعهده بانک مرکزي است که اين دو در کنار يکديگر قرار مي‌گيرند، به اين معنا؛ بانک مرکزي مشاور پولي دولت است و مفهوم آن اين نيست که بالاي سرش بايستد.
اين کارشناس اقتصادي در اين خصوص تصريح کرد: استقلال بانک مرکزي از حيث تصميم‌گيري مدنظر است که نحوه تعيين ميزان و شدت تصميمات به رئيس بانک مرکزي برمي‌گردد، اما بايد مشخص شود که پس از روي دادن اين مسئله بايد به چه نهادي پاسخگو باشد؟ اساسا کدام نهاد در تعيين اين فرد تصميم‌گيرنده خواهد بود؟ برفرض اينکه در تصميمات بانک مرکزي تابع دولت خواهد بود يا مي‌تواند نظر خود را بر اثرات سويي که احتمال آن وجود دارد، اعلام کند يعني يا قانع کند يا خود قانع شود؟
وي در ادامه اضافه کرد: سال‌ها است که اين بحث وجود دارد زيرا اينکه ساختار سازماني بانک مرکزي به گونه‌اي طراحي شده که به نوعي دولت بيشتر توانايي اعمال نظر را دارد، بارها مورد نقد قرار گرفته است.
اين کارشناس اقتصادي در اين خصوص که تا چه اندازه احتمال گام برداشتن دولت آينده در اين مسير وجود دارد، چنين توضيح داد: دولت و بانک مرکزي در برخي مواقع به نوعي با هم هماهنگ بودند و برخي مواقع مانند اکنون نارضايتي به وجود آمده است. روساي بانک مرکزي خود را در شرايطي مي‌بينند که رئيس‌جمهور توانايي حذف آن‌ها را دارد و به اين دليل احساس مي‌کنند که استقلال کافي ندارند.
بغزيان درباره نتيجه ملموس استقلال بانک مرکزي بيان کرد: تيم کنوني بانک مرکزي خبره هستند و پس از دکتر نوربخش حرفه‌اي عمل کردند، اين مسئله درباره وزارت اقتصاد و برنامه و بودجه هم صدق پيدا مي‌کند، اما هماهنگي مهم است. به اين معنا؛ تمام اين نهادها ساز خود را بلدند، ولي زماني که با هم مي‌نشينند هر يک ساز خود را مي‌زند در اين شرايط چنانچه آهنگ قشنگي استخراج شود، يعني رشد اقتصادي مناسب، ولي در صورتيکه هر يک ساز خود را بنوازد به رغم آگاه بودن از حرکت خود صداي خوشايند نخواهند داشت.
وي در ادامه افزود: قدر مسلم رئيس بانک مرکزي و گروه او تخصص پولي، ارزي و بانکي دارند، اما رئيس‌جمهور فاقد آن است، جاهايي که نياز به تامين کمبود بودجه و ... پيش مي‌آيد، بحث استقلال بانک مرکزي پيش کشيده مي‌شود زيرا در چنين مواقعي معمولا اين نهاد پولي تلاش بر مقاومت دربرابر تقاضاي رئيس‌جمهور دارد و حتي ممکن است به کشمکش بيانجامد که در نهايت دود آن به چشم مردم مي‌رود.
