توفان نوآوري با سرمايهگذاري جسورانه
تاریخ انتشار : 1400/09/07
دنياي‌اقتصاد، گروه اقتصاد بين‌‌الملل : اکونوميست سرمقاله اين هفته خود را به موضوع گسترش سرمايهگذاريهاي جسورانه (خطرپذير) در جهان اختصاص داده است.
سرمايهگذاريهاي خطرپذير (VentureCapital) به سرمايه‌‌گذاري‌‌‌هايي اطلاق مي‌شود که تامين سرمايه کسبوکارهاي نوپا (استارت‌آپ) را به عهده مي‌‌گيرند که به‌رغم داشتن پتانسيل‌‌هاي بالاي رشد، ريسک بالايي نيز دارند. اين مقاله معتقد است اين سرمايه‌‌گذاري‌‌ها با وجود خطراتي که مي‌توانند داشته باشند، فوايد بسياري براي اقتصاد و کسب‌‌کارها دارند.
در اين مقاله مي‌‌خوانيد:
ولاديمير لنين معتقد بود که يک طلايه‌‌دار کوچک مي‌تواند با نيروي اراده خود نيروهاي تاريخي را براي تغيير نحوه کارکرد سرمايه‌‌داري مورد استفاده قرار دهد. او درست مي‌‌گفت، با اين حال انقلابيون امروز بلشويک‌‌ها نيستند، بلکه چند هزار سرمايه‌‌داري هستند که حدود ۲درصد از سرمايه‌هاي موسسات جهان را اداره مي‌کنند. در طول پنج دهه گذشته صنعت سرمايهگذاري جسورانه ايده‌هاي مبتکرانه‌‌اي را تامين مالي کرده که کسب‌‌و‌‌کار و اقتصاد جهان را متحول کردهاند. هفت شرکت از ۱۰شرکت بزرگ جهان با حمايت سرمايهگذاريهاي خطرپذير پا گرفته‌‌اند. اين پول سرمايهگذاريهاي خطرپذير بوده است که از شرکت‌هاي پشت‌صحنه موتورهاي جست‌وجو، آي‌فون‌‌ها، خودروهاي برقي و واکسن‌‌هاي آران‌اي و پيام‌رسان‌ها حمايت مالي کردهاند. روياي سرمايه‌‌داري در حال بزرگ شدن و دگرگوني است، چراکه جريان پول نقد بي‌‌سابقه‌‌اي معادل ۴۵۰ميليارد دلار در حال ورود به صحنه سرمايهگذاري جسورانه است. اين تزريق بي‌‌سابقه پول خطرات زيادي به‌همراه دارد؛ از بنيانگذاران خودشيفته که پول را به آتش مي‌‌کشند؛ گرفته تا مستمري‌‌هاي بازنشستگي که براي استارت‌آپ‌‌‌هايي که بيش از حد ارزش‌‌گذاري شده‌‌اند هدر مي‌شوند، اما در عين حال اين نويد را مي‌دهد که در بلندمدت اين صنعت را جهاني‌‌تر کند، سرمايه‌هاي خطرپذير را به سمت طيف گسترده‌‌تري از صنايع هدايت کند و دسترسي به اين سرمايه‌ها را براي سرمايه‌‌گذاران معمولي افزايش دهد.
افزايش سرمايه‌‌هايي که به‌دنبال ايده‌هاي جديد هستند، رقابت را افزايش داده و مي‌تواند سبب افزايش نوآوري شود که به شکل پوياتري از سرمايه‌‌داري منجر خواهد شد. ريشه سرمايهگذاريهاي خطرپذير به دهه۱۹۶۰ بازمي‌گردد که تناسبي با دنياي سرمايه‌‌داري نداشته است. برخلاف کت و شلوارها، شيکي و عمارت‌هاي لوکس وال‌‌استريت، اين نوع از سرمايه‌‌داري، پيراهن‌‌هاي ساده و ظاهرهاي درس‌‌خوان و ويلاهاي کاليفرنيايي را ترجيح مي‌دهد. متمايز‌بودن آن تاکيدي خردمندانه نيز هست. از آنجايي که جريان مالي اصلي، بزرگ‌تر و کمي‌‌تر بوده و مشغول تقسيم جريان‌‌هاي نقدي شرکت‌ها و دارايي‌هاي قديمي و رشد يافته شده است، سرمايهگذاريهاي خطرپذير به‌دنبال يافتن و تامين مالي کارآفريناني هستند که هنوز براي مذاکراه با بانکداران تجربه‌‌اي ندارند و ايده‌‌هايي که براي قرارگرفتن در مدل‌‌هاي مالي بسيار جديد هستند.
نتايج بسيار قابل‌توجه بوده‌‌اند. با وجود سرمايهگذاري کمي که در طول اين دهه‌ها صورت‌گرفته است، تامين سرمايه به روش جسورانه سبب ايجاد شرکت‌هايي شده‌‌اند که ارزش آنها امروز حداقل ۱۸ هزار ميليارد دلار از بازار عمومي را تشکيل مي‌دهد. اين رکورد نشان‌دهنده رشد بسيار بالاي پلت‌فرم‌هاي بزرگ تکنولوژي مانند گوگل است. به تازگي استارت‌آپ‌‌هاي خصوصي با ارزش بالاتر از يک ميليـــارد دلار، با پشـــتوانه سرمايهگذاريهاي خطرپذير، به حدي از بلوغ رسيده‌‌اند که سهام خود را در بورس عرضه کردهاند. در طول دهه طلايي گذشته، شاخصي که از وجوه سرمايهگذاريهاي خطرپذير آمريکايي تشکيل شده، بازده سالانه‌‌اي معادل ۱۷درصد داشته است. تعداد بسيار کمي عملکردي بهتر از اين داشته‌‌اند. اين موفقيت در حال سرايت به صنعت گســترده‌‌تر مالي است. با عرضه سهام شرکت‌هاي با پشتوانه سرمايهگذاريهاي خطرپذير در بورس، درآمدهاي دور از انتظار مجددا به صندوق‌هاي جديد منتقل مي‌شوند. در عين حال، با پايين‌بودن نرخ‌هاي بهره، طرح‌‌هاي بازنشستگي و شرکت‌ها غبطه زيادي براي انجام سرمايهگذاريهاي خطرپذير مي‌‌خورند و در تلاش هستند تا پول بيشتري به اين وجوه اختصاص دهند يا بازوي سرمايهگذاري خود را راه‌‌اندازي کنند. امسال تاکنون ۶۰۰ ميليارد دلار در اين معاملات قرار داده شده که ۱۰ برابر دهه گذشته است.
با سرازير‌شدن پول، نفوذ سرمايهگذاريهاي خطرپذير در اقتصاد عميق‌‌تر و گسترده‌‌تر مي‌شود. چيزي که قبلا يک موضوع آمريکايي بود امروز به امري جهاني بدل شده که ۵۱درصد از ارزش معاملات که در سال ۲۰۲۱ خارج از آمريکا اتفاق افتاده را تشکيل مي‌دهد. سرمايهگذاري خطرپذير در چين به دليل سرکوب تکنولوژي‌‌هاي مصرفي توسط رئيس‌جمهور اين کشور تضعيف شده است، ولي اين صنعت در ساير نقاط آسيا در حال رشد است و پس از دهه‌ها خاموشي، نوآوري در اروپا نيز بيدار شده است.
رونق سرمايهگذاريهاي خطرپذير تاکنون بر گروه محدودي از شرکت‌هاي تکنولوژي مصرفي چون ايربي‌‌ان‌‌بي و دليورو متمرکز بوده است، اما ممکن است در آينده نزديک پول بيشتري به سمت تامين مالي حوزه‌‌هايي برود که اختلال کمتري دارند. امسال سرمايهگذاري در انرژي‌‌هاي پاک، فضا و بيوتکنولوژي نسبت به سال ۲۰۱۹ دوبرابر شده است و اين صنعت در حال بازتر شدن است. با وجودي‌‌که زماني صندوق‌هاي سرمايهگذاري خاص داراي قدرت زيادي بودند، حالا شرکت‌هاي مالي معمولي نيز به اين سرمايه‌‌گذاري‌‌ها وارد شده‌‌اند.
روشن است که خطراتي وجود دارد. يکي از خطرات اين است که پول، فاسد مي‌کند. رشد ارزش و سرمايه فراوان مي‌تواند شرکت‌ها و حاميان آنها را به اطمينان بيش از حد به خود بکشاند. از صد شرکتي که در سال ۲۰۲۱ سهام خود را براي نخستين‌بار به بورس عرضه کردهاند، ۵۴ شرکت با افت ارزش سهام روبه‌رو هستند و زيان انباشته‌‌اي معادل ۷۱ ميليارد دلار دارند. حکمراني نيز مي‌تواند افتضاح باشد. صندوق ۱۰۰ ميليارد دلاري سافت‌‌بانک که در پرداخت‌‌هاي کلان به استارتآپها و تشويق آنها پيشگام بوده، با تضاد منافع مواجه شده است. خطر ديگر نيز اين است که با سرازير شدن پول، بازده کاهش يابد. صندوق‌هاي اصلي ممکن است به اين نتيجه برسند که علاوه‌بر اينکه مجبور هستند با رونق و رکود سرمايهگذاريهاي خطرپذير کنار بيايند، بازده بلندمدت نيز کمتر از انتظار آنهاست.
با اين‌‌حال آنچه براي سرمايه‌‌گذاران خسته‌‌کننده است مي‌تواند براي اقتصاد خوب باشد. بهتر است حاشيه سود اندک به شرکت‌هاي نوپا برسد تا به بازارهاي مسکن و سهام برود. سقوط سرمايهگذاريهاي خطرپذير ناشي از افزايش نرخ بهره، سبب بي‌‌ثباتي سيستم مالي نخواهد شد، چراکه استارتآپها بدهي کمي دارند. حتي اگر شرکت‌هاي تحت‌حمايت اين سرمايه‌ها با بي‌احتياطي پولي را هدر دهند، بيشتر آن به سمت مصرف‌‌کنندگان مي‌رود. حداقل، رونق باعث افزايش رقابت خواهد شد. سرمايهگذاريهاي خطرپذير امسال از کل مخارج سرمايه‌‌اي و تحقيق و توسعه پنج شرکت بزرگ فناوري فراتر خواهند رفت.
بزرگ‌ترين پاداش، نوآوري بيشتر است. هيچ مقداري از پول نمي‌تواند استعداد ايجاد کند و دولت‌ها اغلب پيشرفت‌ها در علوم پايه را حمايت مالي مي‌کنند. با اين وجود عرضه جهاني کارآفرينان ثابت نيست و هنوز ايده‌هاي بسياري عملي نشده‌‌اند. رونق سرمايهگذاريهاي خطرپذير نشان داد که سرمايه‌‌گذاران افق ريسک‌‌پذيري را به نقاط دشوارتري گسترش داده‌‌اند. با گسترش سرمايهگذاريهاي خطرپذير به سراسر جهان، کارآفرينان خارج از آمريکا شانس بيشتري براي پيوستن به آن خواهند داشت. به لطف اينترنت و دورکاري، موانع بر سر راه کسبوکارهاي جديد کاهش يافته است. هدف سرمايهگذاري خطرپذير گرفتن ايده‌هاي خوب و بزرگ‌تر و بهتر‌کردن آنهاست: اين ايده بايد در خود اين صنعت اعمال شود.
