افزايش چشمگير تامين ارز در سال جاري با اصلاح يارانه‌ها
تاریخ انتشار : 1401/02/24
تهران – ايرنا- رئيس‌کل بانک مرکزي سياست ارز ۴۲۰۰ توماني را سبب هدر رفتن بخشي از منابع ارزي دانست و از بهبود چشمگير تامين ارز در سال جاري خبر داد.
به گزارش ايرنا، علي صالح‌آبادي رئيس‌کل بانک مرکزي در يک گفت‌وگوي تلويزيوني درباره اشکالات سياست ارز ۴۲۰۰ توماني گفت: ارز پيش از اين به حلقه اول پرداخت مي‌شد و به دليل آنکه به واردکننده داده شده بود به جاي اينکه مردم و مصرف‌کننده برسد و انحراف‌هايي داشته است. زماني که به واردکننده ارز ۴۲۰۰ داده مي‌شد اولاً تفاوت نرخ ارز و سامانه نيما قابل توجه بود و واردات بيش از نياز کشور بود. ارز ارزان بود واردات بيشتر بود که به قاچاق منجر مي‌شد به توليد هم آسيب جدي وارد شد.
وي افزود: شکل پرداخت يارانه اصلاح شده است و مردم اصلاح اين يارانه را مي‌بينند و اين شکل جديد بسيار مناسب شده نسبت به قبل چراکه پيش از اين به واردات اختصاص يافته بود و سر سفره مردم نبوده است. اصلاح قيمت نياز به توضيح دارد. ورود به اين موضوع جسارت و جرات مي‌خواهد و دولت سيزدهم هم بايد براي مردم توضيح دهد.
رئيس‌کل بانک مرکزي در ادامه گفت: اگر اصلاح يارانه‌ها زودتر اجرايي مي‌شد بهتر بود. با توجه به جنگ اوکراين قيمت جهاني کالاها افزايش پيدا کرد و خيلي از کشورها تعرفه واردات را صفر کردند و انگيزه قاچاق از کشور ما بيشتر هم شد. بنابراين اگر امسال ارز ۴۲۰۰ ادامه پيدا مي‌کرد هدر رفت منابع ارزي بيشتر مي‌شد.
وي در پاسخ به اين سؤال که چه مقدار رانت از طريق ارز ۴۲۰۰ صورت مي‌گرفت، بيان کرد: ارز ۴۲۰۰ توماني رانت‌هاي ايجاد مي‌کرد و اين رانت‌ها حجم زيادي از منابع ارزي را اختصاص مي‌داد و مردم ارز ارزان و کالاي ارزان را احساس نمي‌کردند. تمامي حلقه‌هاي توليدکننده و توزيع‌کننده استفاده مي‌کردند، اما مردم استفاده نمي‌کردند. اکنون يارانه به اقشار هدف و گروه‌ها پرداخت و به شکل ديگري توزيع مي‌شود.
مشکلي در تأمين ارز کالاهاي اساسي نداريم
صالح‌آبادي درباره تأمين ارز از سوي بانک مرکزي براي کالا و مواد اوليه هم عنوان کرد: ارز مورد نياز اکنون تأمين با نرخ نيما است که راحت‌تر تأمين مي‌شود در گذشته چون نرخ ترجيحي بود صرفاً بانک مرکزي تأمين مي‌کرد، اما وقتي ارز نيمايي مي‌شود، بخش خصوصي صادرات غيرنفتي براي کالاي اساسي ارز را تأمين مي‌کند بنابراين ارز بهتر تأمين مي‌شود. هيچ مشکلي در تأمين ارز کالاهاي اساسي نداريم و خوشبختانه درآمد ارزي به دليل افزايش قيمت نفت و رشد ظرفيت توليد نفت بيشتر هم شده است بنابراين هيچ مشکلي در اين بخش نداريم.
رئيس بانک مرکزي درباره وضعيت در حوزه صادرات با وجود صحبت‌هاي مقامات آمريکايي هم گفت: در حوزه صادرات غيرنفتي وضعيت خوب شده است. امسال از سال گذشته تأمين ارز بيشتر مي‌شود. در حوزه نفت و صادرات نفتي هم قيمت نفت افزايش يافت و ظرفيت توليد افزايش يافته ظرفيت توليد نفت به قبل از تحريم‌ها برگشته است. روابط بانکي ما با کشورهاي دوست و همسايه بهتر شده و درحال توسعه است.
صالح‌آبادي درباره تحولات بين‌الملل در زمينه دلار زدايي هم گفت: از زمان تحريم روسيه، با سازوکارهاي که اجرا شده ثبات خوبي در بازار ارز ايجاد شده است و روسيه به جاي استفاده از دلار و يورو از ارز محلي استفاده کرده است و اين نشان مي‌دهد که آمريکا ابزار تحريم خود را از دست داده است. کشورهاي اروپايي وابستگي زيادي به گاز و نفت روسيه دارند و با ابتکارات جديدي سازگار جديدي را به کار گيرند.
وي همچنين از افزايش صادرات نفت خبر داد و گفت: اخيراً به کشورهايي که نفت مي‌فروختيم ميزان صادرات افزايش يافته است.
FATF مانع تجارت و تعامل نيست
وي درباره عدم پيوستن به اف‌اي تي اف نيز گفت: اين موضوع مانع جدي در شرايطي تحريمي نبود. شرايط تحريم سازوکارهاي خودش را دارد. با کشورهايي که رابطه همکاري مشخصي داريم، FATF مانع تجارت و تعامل ما نيست.
صالح‌آبادي درباره برنامه بانک مرکزي براي مقابله با قاچاق ارز هم بيان کرد: موضوع قاچاق مهم بود و در يکي دو هفته گذشته قانون قاچاق ارز اصلاح شد و در قانون جديد به‌ويژه در بخش ارز مواد مهمي ديده شده است. سازوکارهاي مختلفي را انجام داديم هر ريال در تمامي نقل و انتقالات رصد مي‌شود و هر اقدامي خارج از شبکه صرافي قاچاق محسوب مي‌شود. در نقل و انتقالات اشراف وجود دارد و معاملات خارج از شبکه بررسي مي‌شود و سازمان مالياتي با وضع ماليات هم در اين بخش کمک مي‌کند. عمده پوزها داراي پرونده مالياتي هستند نقل و انتقال وجوه نياز به مستندسازي دارد در آينده نزديک هم تفکيک حساب‌هاي شخصي و تجاري اجرا مي‌شود که مي‌تواند به شفافيت وجوه ريال کمک کند.
صالح‌آبادي افزود: سامانه‌ها امکانات خوب نظارتي فراهم کرده‌اند و يکي از مهم‌ترين سامانه‌ها، سامانه جامع تجارت است که اجرايي شده و به شفاف‌سازي در اين بخش بسيار کمک مي‌کند و در کنار سامانه‌هاي مختلف که جزيره‌اي بوده و به اين موضوع قاچاق کالا بسيار کمک کرده است.
صالح‌آبادي درباره استفاده از سامانه سمات هم گفت: روند سامانه سمات بسيار خوب است و تعهداتي که بانک‌ها دارند، در اين سامانه ثبت مي‌شود. سامانه سمات به مرور در حال تکميل است و قواعد نظارتي در آن پياده‌سازي مي‌شود. در اين سامانه قاعده‌اي در حال وضع است که اگر بانکي بخواهد به شرکت‌هاي تابعه و وابسته به خودش تسهيلات دهد، قواعد نظارتي بانک مرکزي محدوديت‌هايي دارد که اين محدوديت‌ها در زمينه اعطاي اين تسهيلات، مدنظر است و سامانه سمات اجازه پرداخت اين تسهيلات خارج از چارچوب را نمي‌دهد. سامانه سمات تا پايان سال هوشمند و در بانک مرکزي تمام تراکنش‌هاي افراد رصد خواهد شد.
وي درباره برنامه بانک مرکزي براي اصلاح و کنترل ترازنامه بانک‌ها هم توضيح داد: اصلاح و کنترل ترازنامه بانک‌ها از برنامه‌هاي جدي ما در بانک مرکزي است تا رشد خلق پول در شبکه بانکي کنترل شود به زودي با هوشمند سازي نظارت بر سپرده‌ها و تسهيلات و درنتيجه خلق پول بانک‌ها به صورت دقيق و کامل کنترل خواهد شد. استقراض دولت از بانک مرکزي، برداشت بانک‌ها از بانک مرکزي، خالص دارايي‌هاي خارجي بانک مرکزي و اوراق منتشرشده توسط دولت از اتفاقاتي است که در رشد پايه پولي و نقدينگي تأثيرگذار است که در حال اصلاح است.
وي افزود: از سوي ديگر به طور قطع اصلاح ارز ۴۲۰۰ هم به کنترل پايه پولي کمک مي‌کند. امسال براي اولين بار در قانون بودجه در نظر گرفته شد که اگر بانک‌ها خط اعتباري درخواست کنند بايد وثيقه يا اوراق به بانک مرکزي ارائه دهند و اين اقدام در سال گذشته نبوده است. حوزه پايه پولي و رشد آن امسال وضعيت بهتري پيدا کرده است همين اقدامات با انضباط بيشتري در دولت انجام مي‌شود و باعث شده که بدهي دولت در مسير کاهش حرکت مي‌کند.
صالح‌آبادي درباره ميزان تورم ناشي از يارانه‌ها هم گفت: تورم‌ها محاسبه شده، همه اعداد و ارقام نشان مي‌دهد که کسري بودجه امسال جبران مي‌شود و کمتر از ۱۰ درصد آثار تورمي اين طرح را شاهد خواهيم بود.
صالح‌آبادي درباره عملکرد بانک‌ها نيز اضافه کرد: در گذشته اوراق را صرفاً بانک‌ها خريداري مي‌کردند که امسال صندوق‌ها نيز در اين موضوع مشارکت خواهند کرد. همچنين کسري بودجه دولت از طريق انضباط مالي با برنامه‌ها و جلسات منظمي که بين بانک مرکزي، سازمان برنامه و بودجه و وزارت اقتصاد پيش مي‌رود کنترل مي‌شود. امسال همچنين با بهبود درآمدهاي ارزي دولت بدهي‌هاي دولت به بانک مرکزي تسويه مي‌شود.
صالح‌آبادي افزود: در بخش تسهيلات خرد بايستي دسترسي مردم به منابع بانکي و وثايقي که بايد به بانک‌ها بدهند تسهيل شود که خوشبختانه انجام و ابلاغ شد. همچنين امکان اعتبارسنجي و افتتاح حساب و امضاي الکترونيک براي انجام غيرحضوري کارهاي بانکي انجام شد. طبق آخرين بخشنامه‌اي ابلاغ کرديم تا با اعتبارسنجي مناسب و با حداقل وثايق مردم بتوانند تسهيلات خرد تا ۲۰۰ ميليون تومان دريافت کنند که حتماً نتايج خوبي خواهد داشت.
رئيس‌کل بانک مرکزي درباره زيرساخت‌هاي کالابرگ الکترونيکي هم گفت: اين موضوع در زمينه نانوايي‌ها، به صورت آزمايشي در يکي از استان‌ها در حال انجام است و در صورتي که موفقيت‌آميز باشد، مي‌تواند به کالاهاي ديگر هم تعلق پيدا کند و شايد در اين بستر، بتوان يارانه را پرداخت کرد. در زمان خريد، يک بخشي از قيمت کالا توسط افراد و مابه‌التفاوت آن، از محل سازمان هدفمندسازي يارانه‌ها پرداخت خواهد شد که زيرساخت‌هاي فني جديد لازم دارد.
صالح‌آبادي افزود: متولي آن وزارت امور اقتصادي و دارايي و بانک مرکزي هستند. حدود دو ماه زمان براي تهيه اين زيرساخت‌ها برآورد اوليه شده که اين دو ماه براي ساير کالاها هم هست.
