کورس ائتلافها در انتخابات اتاق
تاریخ انتشار : 1401/11/30
دنياي‌اقتصاد : جديدترين شنيدهها از تحرکات گروه‌ها در آستانه دهمين دوره انتخابات اتاق بازرگاني حاکي از تشکيل ائتلاف‌هاست. نماي کلي از اين ائتلافها نشان مي‌دهد تنور رقابت‌هاي انتخاباتي داغ شده است. ائتلاف براي فردا، ائتلاف پيشگامان تحول، ائتلاف کار و توليد، ائتلاف خانه صنعت و معدن، ائتلاف خانه معدن و ائتلاف تشکل‌ها تاکنون فعاليت خود را به‌صورت غيررسمي آغاز کرده‌اند.
چهره انتخابات اتاق‌هاي بازرگاني تاحدي از ابهام خارج‌شده و با اعلام احراز يا عدم‌احراز اهليت تجاري از سوي انجمن نظارت بر انتخابات به اشخاص، اکنون مشخص است که چه کساني تاييد شده‌اند و چه کساني اهليتشان تاييد نشده‌است؛ هرچند کساني که رد اهليت شده‌اند فرصت اعتراض و درخواست تجديدنظر دارند و شوراي‌عالي نظارت هم اعتراض‌‌‌‌‌ها را بررسي خواهد کرد و هم در نهايت بايد بر تصميم اهليت‌‌‌‌‌ها از سوي انجمن مهر تاييد بزند، اما شماي کلي انتخابات پيش‌رو تا حد زيادي مشخص شده‌است و ائتلافها فعاليت خود را از حالت پشت‌‌‌‌‌پرده خارج کرده و به شکل نيمه‌‌‌‌‌رسمي و علني‌‌‌‌‌تر فعاليت مي‌کنند.
آمار رسمي که از سوي انجمن نظارت بر انتخابات منتشر شده‌است حاکي از تاييد اهليت ۵۸درصد از ثبتنام کنندگان و عدم‌احراز اهليت ۴۲درصد ديگر است؛ هيات‌‌‌‌‌هاي نظارت که پيش از انجمن به بررسي اهليت پرداخته بودند ۷۶درصد از ثبتنام کنندگان را تاييد اهليت کرده بودند.
ديگر خبري که به شکل رسمي اعلام شد لغو تصميم بر‌‌گزاري انتخابات به شکل کاملا الکترونيک به دلايل امنيتي است و انتخابات به شکل نيمه‌الکترونيک برگزار خواهد شد؛ به اين معني که راي دهندگان مانند انتخابات کاغذي به حوزه‌هاي راي‌‌‌‌‌گيري مراجعه مي‌کنند اما با دستگاه الکترونيکي تاييدشده راي خود را ثبت مي‌کنند.
بر اساس اخبار غيررسمي تاکنون چندين ائتلاف به‌صورت غيررسمي اعلام موجوديت کرده‌اند که اعضاي آنها تاييد کرده‌اند که در انتخابات شرکت خواهند کرد؛ ائتلاف براي فردا، نزديک به جريان حاکميت کنوني اتاق بازرگاني؛ ائتلاف پيشگامان تحول که اپوزيسيون فعلي اتاق هستند؛ دو ائتلاف صنعتي و معدني که يکي از آنها احتمالا انشعابي از ائتلاف براي فردا است و در نهايت به اين ائتلاف مي‌پيوندد؛ ائتلاف ديگر نيز تحت لواي خانه صنعت و معدن اعلام موجوديت کرده‌اند. ائتلافي نوظهور نيز شکل‌گرفته‌است که احتمالا چهرههاي نزديک به دولت، خصولتيها و شرکت‌هاي بزرگ را به خود جذب خواهد کرد. تشکل‌ها نيز‌درصدد ارائه ليستي براي اين انتخابات هستند و بر اساس ايده شکل‌گيري فراکسيون، تشکل‌ها شکل خواهند گرفت.
ائتلاف براي فردا
تصميم جنجالي انجمن نظارت در اين دوره مربوط به اين ائتلاف بود؛ مسعود خوانساري که هشت سال رياست اتاق تهران و نايب‌رئيسي اتاق ايران را در کارنامه خود داشت از اين انتخابات جا ماند. برخي به عدم‌احراز اهليت او اشاره دارند و برخي نيز توصيه‌هاي نهادهاي نظارتي را علت غيبت وي در اين انتخابات مي‌دانند. مهدي کرباسيان از ديگر چهرههاي نزديک به خوانساري بود که چنانچه صلاحيت وي محرز مي‌شد، مي‌توانست گزينه‌اي جايگزين براي خوانساري باشد، اما خبرها حاکي از عدم‌احراز اهليت وي است. با اين وجود يکي از چهرههاي ائتلاف براي فردا در گفت‌وگو با «دنياي‌اقتصاد» مي‌گويد: «روند کار ائتلاف براي فردا به شکل طبيعي در حال انجام است و اکنون که با اعلام نظر انجمن نظارت بر انتخابات درباره اهليت تجاري افراد، فضا شفاف‌‌‌‌‌تر شده‌است مي‌توان با قطعيت بيشتري درباره ائتلافها صحبت کرد.» به گفته اين عضو ائتلاف براي فردا عده‌اي همچنان اميدوار به تاييد اهليت خود هستند اما اضافه مي‌کند: حذف آقايان خوانساري و کرباسيان تغييري بسيار مهم براي ائتلاف بود، در عين‌حال کار اين ائتلاف ادامه خواهد داشت؛ اما براي اظهارنظر قطعي بايد منتظر روزهاي آينده ماند. اين عضو ائتلاف براي فردا همچنين تاکيد مي‌کند: «ليست فعلي ائتلاف تقريبا مشخص است اما همانند دوره‌‌‌‌‌هاي پيش احتمالا شاهد تغييراتي تا روز نهايي انتخابات خواهيم بود.» با حذف مسعود خوانساري و مهدي کرباسيان، احتمال اينکه يحيي آلاسحاق گزينه رياست اتاق باشد، بيشتر شده‌است. هرچند تا اين لحظه هنوز از پيوستن او به ائتلاف براي فردا يا هر ائتلاف ديگري خبري نيست، اما برخي منابع از رايزني‌هايي مبني‌بر پيوستن آلاسحاق به ائتلاف براي فردا سخن مي‌گويند. آلاسحاق در پاسخ به تماس خبرنگار «دنياي‌اقتصاد» در روزهاي گذشته اظهار کرد که درباره انتخابات حرفي نخواهد زد. سکوت او براي فعالان حاضر در انتخابات نيز جاي سوال شده‌است. يکي از منابع مطلع در اين‌باره مي‌گويد: هيچ تحرکي از سوي جريان نزديک به آلاسحاق که همان طيف سنتي اتاق است مشاهده نمي‌شود. با اين حال اين منبع با توجه به تجربه پيشين معتقد است که بالاخره اين جريان به رايزني براي ائتلاف با ديگر جريان‌‌‌‌‌هاي حاضر در انتخابات روي خواهند آورد؛ چراکه از نظر تعداد، کانديداهاي آنها براي بستن يک ليست کامل کفايت نمي‌کند. اين منبع مطلع مي‌افزايد: حدس ما اين است که اين ائتلاف يا با ائتلاف براي فردا وارد مذاکره خواهد شد يا با جرياني که چهرههاي حامي دولت تشکيل داده‌اند.
ائتلاف پيشگامان تحول
چهره‌‌‌‌‌هايي که در اتاق فعلي به اپوزيسيون معروف هستند نيز ائتلافي تشکيل داده‌اند که نام پيشگامان فردا بر خود گذاشته است. اين ائتلاف در انتخابات پيشين نام پيشگامان تحول داشت که تلفيقي از تحول خواهان و پيشگامان وفاق بود. اين دو ائتلاف در سال۹۳ رقيب يکديگر بودند و در سال۹۷ با هم ائتلاف کردند. هرچند هنوز مشخص نيست ليست جديد ائتلاف پيشگامان تحول ترکيبي از دو ائتلاف سال۹۷ باشد.
اين جريان، پيشگام و پيگير تغيير قانون اتاق‌هاي بازرگاني بود که البته به اين دوره از انتخابات نرسيد. يک چهره نزديک به اين ائتلاف در گفت‌وگو با «دنياي‌اقتصاد» درباره ليست کانديداها مي‌گويد: هنوز بايد منتظر اعلام نهايي کانديداها ماند؛ اما فعلا ليست ۴۰نفره اين جريان کامل است. او در ادامه درباره ائتلاف با جريان‌‌‌‌‌هاي ديگر مي‌گويد: اولين جلسه انتخاباتي اين ائتلاف به‌زودي برگزار خواهد شد و احتمال ائتلاف با جريان‌‌‌‌‌هاي ديگر منتفي نيست. اين کانديداي انتخابات دوره دهم از اظهارنظر درباره اسامي اعضاي اين ائتلاف خودداري مي‌کند و آن را به نهايي‌شدن ليست موکول مي‌کند.
ائتلاف کار و توليد
درباره اين ائتلاف اطلاعات اندکي وجود دارد. مساله قطعي درباره اين ائتلاف، نامي است که حول او ائتلاف شکل‌گرفته‌است، يعني اميرحسين کاوه. اين ائتلاف تا امروز بدون سروصدا پيش آمده است و در رسانه‌‌‌‌‌ها يا شبکه‌‌‌‌‌هاي اجتماعي نيز اطلاعاتي از خود ارائه نکرده‌است، ولي گفته مي‌شود شرکت‌هاي خصولتي و جريان نزديک به دولت به اين ائتلاف مي‌پيوندند. شنيدهها حاکي از آن است که شرکت‌هاي موسوم به خصولتي، از جمله خودروسازان و پتروشيمي‌‌‌‌‌ها براي حضور در انتخابات به‌دنبال ائتلاف با جريان‌‌‌‌‌هاي موجود هستند اما از اينکه اين ائتلاف را با چه جرياني برقرار کنند همچنان در مرحله حدس و گمان قرار دارد و خبر قطعي از آن در دست نيست. با اين وجود يک منبع مطلع از موضوع مهم‌ترين حدسي که در اين‌باره مطرح است را ائتلاف خصولتيها با کار و توليد عنوان مي‌کند. اين ائتلاف ممکن است بزرگ‌‌‌‌‌تر نيز بشود و به گفته اين منبع آگاه احتمال ائتلاف با فهرست پيشگامان فردا وجود دارد.
يکي از اعضاي اين ائتلاف با تاييد تشکيل اين ائتلاف، نام آن را هنوز نهايي نمي‌داند اما ايده اصلي تشکيل آن را مطرح مي‌کند و مي‌گويد: کار و توليد که نام کنوني آن است به اين معني است که ما به‌دنبال کار هستيم و نمي‌‌‌‌‌خواهيم اتاق در جايگاه اپوزيسيون دولت باشد بلکه مي‌‌‌‌‌خواهيم اتاق الگوي دولت باشد. او تحقق اين ايده را در گروي اين مساله مي‌داند که گروه‌هاي مختلفي که با اين ايده همراه هستند را گرد‌هم بياورند و از همين‌رو اين ائتلاف ممکن است تشکل‌ها را نيز دربر بگيرد.
تشکل‌ها ائتلاف دارند؟
تشکل‌هايي که نام آنها در سخنان برخي از فعالان به گوش مي‌خورد همچنان مشخص نيست که ائتلافي جداگانه دارند يا به‌صورت بخشي از فهرست ائتلافي ديگر شرکت مي‌کنند، اما از سخنان فعالان مشخص است که جريان تشکل‌ها، چه به‌صورت مجزا و چه به‌صورت ائتلافي، در انتخابات حضوري فعال خواهند داشت. فعاليت تشکلي اکنون مدتي است که در اتاق بازرگاني برجسته شده‌است و فعالان آن در جلسات از حق تشکل‌ها دفاع مي‌کنند و وضعيت فعلي خود را شهروند درجه دوم اتاق بازرگاني توصيف مي‌کنند. اشاره اين فعالان به اين مساله است که بر اساس آيين‌‌‌‌‌نامه تشکل‌ها به شکل مستقيم نمي‌توانند در انتخابات هيات‌رئيسه شرکت کنند؛ از همين‌رو انگيزه آنها براي کسب کرسي از طريق کسب راي زياد است. منابع نزديک به اين جريان در گفت‌وگو با «دنياي‌اقتصاد» با تاييد اين مساله مي‌گويد: تشکل‌ها حتما در انتخابات شرکت خواهند کرد، به‌ويژه با توجه به اين مساله که طيف سنتي اتاق با کوچک شمردن فعاليت تشکلي اين فعالان را فعالان واقعي نمي‌‌‌‌‌دانند. او در ادامه شکل فعاليت تشکل‌ها را توضيح مي‌دهد و مي‌گويد: در همه شهرستان‌ها اعلام کرده‌‌‌‌‌ايم که اگر فعالي را مناسب مي‌دانند معرفي کنند اما به دليل اينکه ممکن است ليست ما همه‌جا کامل نباشد با هر طيفي که شايسته باشد ائتلاف خواهيم کرد و ممکن است در اين ليست حتي دو جريان رقيب وجود داشته باشند.
ائتلاف خانه معدن
اين ائتلاف بر اساس شنيدهها توسط محمدرضا بهرامن هدايت مي‌شود. چهرههاي نزديک به اين جريان احتمال انشعاب را رد مي‌کنند.
يک منبع مطلع از موضوع با تاييد ارائه ليست معدن‌کاران در گفت‌وگو با «دنياي‌اقتصاد» مي‌گويد: ليستي که احتمالا به شکل جداگانه از سوي خانه معدن ارائه شود صرفا به اين دليل خواهد بود که اشخاصي که در صنف معدن‌کاران فعاليت دارند با اعضاي هم‌‌‌‌‌صنف خود آشنايي بيشتري دارند و اين به معني انشعاب نيست. او در توضيح اين مطلب استدلال مي‌کند: اصلا تعداد افراد معدني حاضر در انتخابات از تعداد انگشتان دست تجاوز نمي‌کند و بنابراين نمي‌تواند ليستي جداگانه تلقي شود. با اين وجود او اعلام نظر قطعي درباره ائتلافها را به نهايي‌شدن فهرست کانديداها موکول مي‌کند.
ائتلاف خانه صنعت و معدن
بر اساس شنيدهها ائتلافي تشکيل شده‌است با نام صنعت و معدن و در حال فعاليت انتخاباتي است. يکي از چهرههاي حاضر در انتخابات مي‌گويد: با توجه به پيام‌‌‌‌‌هايي که برخي چهرههاي شناخته‌شده اين جريان در مجامع عمومي مطرح مي‌کنند، از جمله ويژگي‌هاي يک انتخابات خوب يا چهرههاي مناسب، تقريبا مشخص است که قصد آنها شرکت در انتخابات است. شنيده‌‌‌‌‌هاي ديگر نيز اين خبر را تاييد مي‌کند و يک چهره نزديک به اين جريان به «دنياي‌اقتصاد» مي‌گويد: تاکيد اين ائتلاف براي افرادي که در ليست خود قرار مي‌دهد نه سابقه افراد بلکه کيفيت کساني است که در انتخابات شرکت مي‌کنند. البته همچنان گمانه‌زني‌هايي مبني‌بر اينکه اين جريان نيز براي مذاکره به‌منظور ائتلاف وارد عمل شود وجود دارد.
انتخاب نيمه‌الکترونيک
موضوع بر‌‌گزاري انتخابات موضوع مهمي است که محل‌اختلاف کانديداهاي انتخابات دوره قبل اتاق هم بود. در اين‌باره جهانبخش سنجابي شيرازي، دبير انجمن نظارت بر انتخابات، در گفت‌وگو با «دنياي‌اقتصاد» از بر‌‌گزاري انتخابات به شکل کاملا الکترونيک اطلاع مي‌دهد و مي‌گويد: اين تصميم لغو شده‌است. به گفته او از ابتدا ۲ سناريو وجود داشت؛ نخست اينکه انتخابات به شکل کاملا الکترونيک برگزار شود و هر شخصي با دستگاه خود، بدون توجه به حوزه راي‌‌‌‌‌گيري بتواند در انتخابات شرکت کند. به گفته دبير انجمن نظارت اين تصميم با توجه به جميع جهات آن راي اکثريت را جلب نکرد و سناريوي دوم قطعي شد. او در توضيح سناريوي دوم مي‌گويد: اين انتخابات نيز الکترونيکي خواهد بود اما در حوزه‌هاي راي‌‌‌‌‌گيري برگزار مي‌شود؛ يعني مانند انتخابات کاغذي است و تنها تفاوت آن با راي‌‌‌‌‌گيري سنتي در اين است که صندوق راي الکترونيکي است و توسط دستگاه‌هايي انجام مي‌شود که وزارت کشور تدارک ديده و موردتاييد شوراي‌نگهبان و نهادهايي چون فاوا و شوراي‌عالي نظارت بر فضاي‌مجازي است. اين مقام مسوول انتخابات دليل اين تصميم را نگراني‌هاي امنيتي عنوان و تاکيد مي‌کند: علاوه‌بر اين تجربه ثبتنام نشان داد تعداد قابل‌‌‌‌‌توجهي از اعضا افرادي نيستند که قادر به‌کار با دستگاه الکترونيک باشند و ممکن بود عده‌اي از راي‌دادن باز بمانند. او مجموع واجدين شرايط راي‌دادن در اين دوره را با توجه به آيين‌‌‌‌‌نامه جديد نزديک به ۳۳هزار نفر عنوان مي‌کند.
۵۸ درصد از کانديداها تاييد شدند
سنجابي همچنين گفت: ما در انجمن کل پرونده‌‌‌‌‌هاي تاييدشده و پرونده‌‌‌‌‌هايي که عدم‌احراز اهليت آنها تشخيص داده‌شده بود اما اعتراض داشتند را مورد به مورد بررسي کرديم. او در ادامه نتيجه اين بررسي‌‌‌‌‌ها به‌علاوه استعلامات انجام‌شده را عنوان مي‌کند و مي‌گويد: در هيات‌‌‌‌‌هاي نظارت ۷۶درصد از ثبت‌‌‌‌‌نام‌‌‌‌‌کنندگان احراز اهليت شده‌بودند که اين ميزان در انجمن نظارت بر انتخابات به ۵۸درصد رسيد‌و حدود ۴۲درصد نيز احراز اهليت نشدند؛ ۳ نفر نيز از شرکت در انتخابات انصراف دادند. به گفته سنجابي با توجه به اين‌درصدها از ۲۱۱۹ نفري که براي کانديداتوري اقدام کرده بودند تا اين لحظه ۱۲۲۹ نفر تاييد اهليت شده‌اند. بر اساس اعلام رسمي انجمن نظارت بر انتخابات کانديداهايي که عدم‌احراز صلاحيت در سامانه براي آنها ثبت شده‌است همچنان مي‌توانند از طريق سامانه به اين راي اعتراض کنند و اين اعتراض مستقيما در وزارت صمت و شوراي‌عالي نظارت بررسي خواهد شد. او همچنين عنوان کرد: در اين انتخابات نزديک به ۳۳هزار نفر مي‌توانند راي دهند.
