بي مهري نظام بانکي به بخش توليد
تاریخ انتشار : 1402/11/14
اگرچه وابستگي بخش توليد به نظام بانکي براي تامين نقدينگي به هيچ وجه مطلوب نيست اما در شرايطي که راه ديگري براي تامين نقدينگي هم تعريف نشده، نظام بانکي نسبت به توليد و صنعت بي مهر است.
خبرگزاري مهر - سميه رسولي؛ با توجه به اينکه طي چند سال گذشته شعار سال تحت عناوين مختلفي به حوزه توليد و صنعت مرتبط بوده، در سلسله گزارش‌هايي چالش‌ها و مشکلات حوزه توليد و صنعت را بررسي خواهيم کرد.
بررسي‌ها نشان مي‌دهد که توليد در ايران مشکلات متعددي دارد ولي مهمترين مشکلات توليد را شايد بتوان در سرفصل‌هاي «نداشتن نقشه راهبردي»، «قيمت گذاري دستوري»، «تامين مالي و نقدينگي»، «غفلت برنامه‌هاي توسعه‌اي از توليد»، «تورم»، «نظام بانکي» «ماليات»، «مقررات و قوانين مخل و تصميمات خلق الساعه»، «تامين اجتماعي»، «تأمين مواد اوليه»، «اشکالات سيستم حمل‌ونقل کشور» و «بدهي‌هاي معوق واحدهاي توليدي» عنوان کرد. در بخش پنجم از پيگيري مشکلات توليد، به رابطه نظام بانکي با بخش توليد پرداخته‌ايم.
صف دريافت تسهيلات طولاني است
يکي از اصلي‌ترين چالش‌هاي حوزه توليد و صنعت، موضوع تأمين سرمايه در گردش است که در اين بين شبکه بانکي همواره به عنوان راهکاري براي تأمين مالي توليد و صنعت در کشور مورد تاکيد قرار گرفته است؛ در واقع واحدهاي توليدي و صنعتي (سواي از تقاضاهاي سوداگرايانه) که طي سال‌هاي گذشته زير فشار تورم، با افزايش هزينه‌هاي توليد و در اغلب موارد با سرکوب قيمتي مواجه شده‌اند، براي دستيابي به سرمايه در گردش دست به دامان بانک‌ها مي‌شوند.
بررسي آخرين وضعيت تسهيلات‌دهي نظام بانکي به بخش‌هاي مختلف اقتصادي طي ۸ ماهه امسال نشان مي‌دهد بالغ بر دو هزار و ۳۷ هزار ميليارد تومان تسهيلات پرداخت شده که از اين ميزان ۴۲ درصد به بخش خدمات، ۳۵.۵ درصد به بخش صنعت و معدن، ۱۰ درصد به بازرگاني، ۷ درصد به کشاورزي و ۵ درصد به ساختمان اختصاص داده شده است.
با اين حال توليدکنندگان از وضعيت تسهيلات‌دهي در سال جاري رضايت کافي ندارند و معتقدند دولت قدم خاصي براي بهبود اين شرايط برنداشته است چراکه مشکلات در اين بخش به صورت ريشه‌اي وجود دارد و ابتدا بايد مشکلات را حل و بعد زمينه را براي بهبود وضعيت سرمايه در گردش و تسهيلات دهي بانک‌ها فراهم کرد.
در اين رابطه آرمان خالقي قائم‌مقام خانه صنعت، معدن و تجارت ايران در گفت و گو با خبرنگار مهر با بيان اينکه وضعيت تسهيلات‌دهي به بخش توليد و صنعت هيچگاه مناسب نبوده است، اظهار کرد: بررسي‌ها نشان مي‌دهد که از ابتداي سال وضعيت مناسبي در بخش تسهيلات دهي به حوزه توليد و صنعت نداشته‌ايم.
وي افزود: در اين بين با توجه به محدوديت منابع بانکي، صف دريافت تسهيلات بانکي نيز طولاني است؛ يعني به سادگي توزيع منابع صورت نمي‌گيرد و واحدها مدت‌ها معطل دريافت تسهيلات مي‌شوند.
خالقي با اشاره به اينکه سهمي که قرار بود از کل منابع بانکي به بخش صنعت و توليد اختصاص يابد عدد چندان قابل قبولي نيست، تصريح کرد: هر سال يک ميزاني را براي اختصاص تسهيلات به بخش توليد در نظر مي‌گيرند و هيچ وقت هم اين رقم عملياتي نمي‌شود.هر سال يک ميزاني را براي اختصاص تسهيلات به بخش توليد در نظر مي‌گيرند و هيچ وقت هم اين رقم عملياتي نمي‌شود
وي تاکيد کرد: تقاضاي بالاي بخش توليد براي دريافت تسهيلات بانکي و نقدينگي و سرمايه در گردش مورد نياز همچنان با مشکل مواجه است و اين موضوع در انتهاي سال نيز بدتر مي‌شود.
خالقي افزود: البته درخواست دريافت تسهيلات از سوي بخش توليد هم بالا مي‌رود زيرا در ماه پاياني سال خريد و فروش‌هاي شب عيد پيش مي‌آيد و واحدهاي توليدي و کسبه به نقدينگي بيشتري نياز دارند. بنابراين تقاضاي تسهيلات در پايان سال به صورت طبيعي بالاست. با اين حال آنطور که واحدهاي توليدي به ما اعلام مي‌کنند وضعيت امسال چندان قابل قبول نبوده است.
وابستگي بخش توليد به منابع بانکي مطلوب نيست
قائم‌مقام خانه صنعت، معدن و تجارت ايران در پاسخ به اين سوال که چرا بخش توليد تا اين اندازه به نظام بانکي وابسته است و آيا اين وابستگي را مطلوب ارزيابي مي‌کنيد يا خير، گفت: وابستگي بخش توليد به منابع بانکي به هيچ وجه مطلوب نيست؛ در واقع گره زدن تأمين نقدينگي و سرمايه در گردش بخش توليد به يک روش مالي تحت عنوان اخذ تسهيلات از نظام بانکي اصلاً مطلوب نيست.
وي افزود: در طول تمام سال‌هاي گذشته تا امروز به ساير ابزارهاي مالي بها نداده‌و آنها را تقويت نکرده‌ايم؛ به عنوان مثال اگر بازار تهاتر فعال باشد و يا اگر بورس را براي تأمين مالي احيا مي‌کرديم و وضعيت اين بازار پايدار مي‌شد مي‌توانست تبديل به محلي براي تأمين منابع مالي سرمايه گذاري در بخش توليد باشد.
خالقي ادامه داد: ليزينگ کردن هم يکي از روش‌هايي است که براي بخشي از خريدهاي مردم مي‌توانست کمک کننده باشد و حتي واحدهاي توليدي مي‌توانستند ليزينگ کنند تا به اين ترتيب نقدينگي به دست آورند. در اين صورت يک بار سنگين از روي شانه بانک‌ها نيز برداشته مي‌شد.
روش‌هاي تسهيلات دهي بانک‌ها متنوع نيست
قائم‌مقام خانه صنعت، معدن و تجارت ايران تصريح کرد: در نظام بانکي تنوعي در نظام‌هاي پرداخت تسهيلات نداريم و روش‌هاي تسهيلات دهي متناسب با هر صنعتي نيست؛ به عنوان نمونه وضعيت تأمين سرمايه در گردش براي صنعت غذا و پتروشيمي با هم متفاوت هستند اما در نظام بانکي براي هر دوي اين صنايع يک الگو را تعريف کرده‌ايم و مي‌خواهيم براي همه صنايع با يک شيوه تسهيلات پرداخت کنيم. در واقع تاکنون تأمين مالي بخش توليد را تخصصي نکرده‌ايم.
وي ادامه داد: در حال حاضر وضعيت تأمين مالي بخش توليد بسيار مهجور است و بر همين اساس نيز بخش‌هاي توليدي مجبور مي‌شوند براي تأمين مالي و سرمايه در گردش به سمت بانک‌ها بروند.
استفاده از ظرفيت‌هاي بازار سرمايه همت مي‌خواهد
خالقي در مورد وعده‌هاي دولت براي تأمين ملي از طريق بازار سرمايه هم گفت: دولت‌هاي قبل هم در مورد استفاده از بازار سرمايه براي تأمين مالي تاکيد داشتند و تقريباً تمامي مسؤولان اقتصادي دولت‌ها اين مسائل را مطرح کرده بودند اما مهم اين است که بالاخره اين موضوع عملياتي شود يا خير.
وي تصريح کرد: همه مي‌دانيم مشکل تأمين مالي وجود دارد و همه هم مي‌دانيم روش‌هاي حل اين مشکلات و کاهش وابستگي توليد به بانک‌ها چيست؛ به عنوان نمونه جذب سرمايه گذاري داخلي و خارجي، انتشار اوراق و… از جمله راهکارهاست اما همچنان همتي براي حل اين مشکل وجود ندارد.
خالقي با بيان اينکه بورس يک شبه منهدم مي‌شود ولي يک شبه ساخته نمي‌شود، گفت: سال‌ها زمان مي‌برد که اعتماد به بازار بورس برگردد و زيان‌ها را جبران کند و از آن طرف تضمين بدهند که سرمايه مردم در اين بازار از بين نمي‌رود. آن زمان است که مردم به بورس اعتماد مي‌کنند. البته اين مساله نيازمند يک برنامه بلندمدت است.
