۵ مزيت رمزارز ايراني
تاریخ انتشار : 1400/11/10
دنياي‌اقتصاد : معاون فناوريهاي نوين بانک مرکزي در خصوص ۵ نفع رمز پول ملي بيان کرد؛ نخست اينکه اين رمزپول بانک مرکزي مانند رمزارزها بيپشتوانه نيست؛ به حاکميت پولي لطمه‌‌‌اي وارد نمي‌‌‌کند؛ متفاوت از مفهوم پول‌هاي رايج (فيات) و رمزارزهاست و طيفي بينابين اين دو مفهوم است؛ قابليت سرمايه‌گذاري ندارد و تنها مانند اسکناس ابزار مبادله، داراي قوه ابراء و يک ابزار پرداخت است.
دوم اينکه در بحث انتقال اين رمز پول، واسطه‌‌‌اي در کار نيست، به عبارت ديگر همان اسکناسي است که بين مردم بدون حضور شخص سوم مبادله مي‌شود، با اين تفاوت که بر روي بستر ديجيتال و در لحظه رخ مي‌دهد. سوم اينکه رمزريال در واقع يک انتخاب جديد به امکان‌‌‌هاي شهروندان براي نگهداري دارايي اضافه مي‌کند و مردم مي‌توانند بخشي از پول خود را به صورت رمزريال نگهداري کنند و هر فرد مي‌تواند با مراجعه به بانک، رمزريال در کيف پول الکترونيکي خود دريافت کند. ديگر اينکه در بحث نظارتي رديابي وجوه نيز به طور دقيق قابل انجام است و حتي در صورت سرقت اطلاعات رمزريال و هک گوشي تلفن هوشمند توسط سارقين و هکرها امکان رديابي وجود دارد. در نهايت اينکه هدف از طراحي رمزريال در بانک مرکزي تبديل اسکناس به يک موجوديت قابل برنامه‌‌‌ريزي و برنامه‌‌‌نويسي است. به عنوان مثال هنگامي که فرد تسهيلاتي را به صورت رمزريال دريافت کند، اين امکان را براي بانک و تسهيلات‌‌‌دهنده فراهم مي‌کند که مبلغ موردنظر دقيقا در جايي سرمايه‌گذاري شود که هدف‌گذاري شده است. شنيده‌هاي رسمي حاکي از آن است که براي نخستين بار قرار است اجراي آزمايشي اين طرح در کيش اجرا شود.
فلسفه وجودي رمزارزها
مهران محرميان، معاون فناوريهاي نوين بانک مرکزي روز گذشته در برنامه تلويزيوني«صبح بخير ايران» صدا و سيما به تشريح جزئيات رمزپول ملي پرداخت. او در ابتداي صحبت‌ها خود به تاريخچه پيدايش و فلسفه اصلي رمزارزها پرداخت. اين مقام مسوول در اين خصوص تصريح کرد: «در حدود ۱۲،۱۳ سال است که گرايش جديدي در حوزه پولي دنيا با نام رمزارزها به وجود آمده، البته اين روزها باتوجه به اينکه جنبه‌‌‌هاي جديدي از مرزارزها نمود بيشتري يافته، بنابراين آنها تحت عنوان رمزدارايي‌‌‌ها شناخته مي‌‌‌شوند. فلسفه اصلي رمزارزها مبتني بر تمرکززدايي است، به اين معناکه فضايي نوين را در حوزه پولي و ساير حوزه‌‌‌ها تصوير مي‌کند که به جاي آنکه يک مرکز مبدا اعتماد مردم مانند نهادهايي همچون بانک‌هاي مرکزي داشته باشيم، جايگزين آن و بر مبناي آنچه مردم به آن اقبال دارند، ارزشي ارائه شود.»
نقش بانک مرکزي در اعتبار واحدهاي مبادله
محرميان در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود به نقش بانک مرکزي در اعتبار پول مبادلاتي بين افراد پرداخت. به گفته معاون فناوريهاي نوين بانک مرکزي، در صورتي که بانک‌هاي مرکزي نباشند، تمام اسکناس‌‌‌هاي رايج، سکه‌‌‌ها و ساير موارد مرتبط از ارزش ساقط مي‌‌‌شوند. او در ادامه خاطرنشان کرد: «در مقابل در حال حاضر فضايي شکل گرفته است که از آن تمرکززدايي شده است. يعني بانک مرکزي هيچ کشوري از آن ارزها پشتيباني نمي‌‌‌کند و ارزش فيزيکي و پشتوانه‌‌‌اي ندارد. طبيعتا در چنين فضايي بانک‌هاي مرکزي طي چند سال در مقابل رمزارزها، مواجهه منفي داشتند و البته در همان حال اين موضوع را بررسي مي‌کردند. چراکه موضوع حاکميت پولي در هر کشوري جز خطر قرمزهاي آن کشور به حساب مي‌‌‌آيد.» افزون بر اين، اين مقام مسوول بانک مرکزي در توضيح راهکارهاي فناورانه بانک‌هاي مرکزي در مواجهه با رمزارزها تصريح کرد: «اما پس از چندي رويکردي در بانک‌هاي مرکزي شکل گرفته است و بانک‌هاي مرکزي از اين فناوري و برخي ويژگي‌هاي آن که به حاکميت پولي لطمه‌‌‌اي وارد نمي‌‌‌کند، استفاده و مفهوم جديدي ارائه مي‌کنند. براين اساس در صورتي که پول‌هاي سنتي را يک سر طيف و سمت ديگر آن را رمزارزها در نظر بگيريم، رمزپول بانک مرکزي (Central Bank Digital Currency) در ميانه اين دو طيف قرار دارد.»
برنامه بانک مرکزي براي رمزارزها
اين مقام بانکي در ارتباط با راهکار بانک مرکزي در مواجهه با رمزارزها از سوي بانک مرکزي يادآور شد: «اين امر حاکي از آن است که چنين روندي در دنيا وجود دارد و ما نيز در ايران از چند سال گذشته بررسي‌‌‌ها در اين حوزه را آغاز و از سال ۱۳۹۹ به حوزه مقررات‌گذاري ورود کرده‌ايم. نکته جالب توجه آنکه، رمزپول تنها داراي بعد فني نيست بلکه داراي ابعاد نظارتي، اقتصادي، ارزي، ريالي و به‌خصوص حقوقي است که تمام اين موارد مورد ارزيابي قرار گرفته و نهايتا پس از جلسات مداوم تخصصي، مقررات رمزپول بانک مرکزي دو هفته پيش در شوراي پول و اعتبار به تصويب رسيد.» محرميان درخصوص نحوه اجراي رمزپول بانک مرکزي عنوان کرد: «از زمان تصويب مقررات به دليل آنکه در زمان تصويب تغييراتي در مقررات رخ مي‌دهد، فرصت زماني براي اعمال آن در امور فني لازم است و بانک‌هاي مشارکت‌‌‌کننده نيز تغييرات را اعمال مي‌کنند و اميدواريم که ظرف مدت چند ماه رمزپول بانک مرکزي را به صورت آزمايشي، عملياتي و عرضه کنيم و آن را در اختيار مردم قرار دهيم.»
تفاوت رمزريال و رمزارز
محرميان در توضيح تمايز ميان رمزريال و رمزارزهاي رايج بيان کرد: «در بسياري از موارد زماني که مردم عنوان رمزريال بانک مرکزي (رمزپول) به گوششان مي‌‌‌خورد، تصوري مانند رمزارز براي آنها ايجاد مي‌شود. لازم به توضيح است که رمزريال يک رمزارز جهان‌روا مانند بيت‌کوين و بيپشتوانه و نيازمند استخراج نيست. کمااينکه تمام رمزارزهاي جهان‌روا نيز قابل استخراج نيستند، اما بيت‌کوين به عنوان مشهورترين رمزارز قابليت استخراج دارد. البته انتشار رمزريال مانند ريال در انحصار بانک مرکزي است. بسياري اين تصور را دارند که رمزريال، مانند ساير رمزارزها (coin) است که قابليت سرمايه‌گذاري دارد، اما بايد تاکيد کنم که اينگونه نيست چراکه هيچ فردي بر روي پول سرمايه‌گذاري نمي‌‌‌کند. به بيان بهتر رمزريال همچون اسکناس ابزار مبادله، داراي قوه ابراء و يک ابزار پرداخت است.»
نحوه کارکرد رمزريال
معاون فناوريهاي نوين در توضيح چگونگي کارکرد رمزريال عنوان کرد: «زماني که اسکناسي ميان مردم مبادله مي‌شود، شخص سومي وجود ندارد. براي مثال شما در شهر ديگري هستيد و در قبال خريد يک کالا نياز به انتقال پول به واسطه يک روش از يک حساب به حساب ديگر داريد و براي اين کار واسطه‌هايي نياز است. زماني که از رمزريال سخن مي‌‌‌گوييم، واسطه‌‌‌اي در کار نيست.»
او با بيان مثالي در توضيح کارکرد رمزريال بانک مرکزي تصريح کرد: «کارت بانکي که در دسترس ماست خودش به مثابه پول نيست و در واقع ابزار دسترسي ما به پول در حساب به صورت الکترونيکي است. هر اتفاقي براي بانک رخ دهد، پول فرد به صورت سپرده در بانک است. ولي در رمزريالي که در داخل گوشي ماست، بانک به عنوان شخص سوم و واسط که امکان انتقال وجه را فراهم مي‌کند، حذف مي‌شود و عين پول و اسکناسي که در جيب داريم به صورت الکترونيک منتقل مي‌شود. به عبارت ديگر با اين کار واسطه حقيقي و حقوقي حذف مي‌شود.» محرميان در ادامه تصريح کرد: «شهروندان مختارند پول و درآمد خود را در شکل‌هاي مختلف نگهداري کنند و عموما افراد ترجيح مي‌دهند که ترکيبي از اشکال مختلف دارايي (اسکناس، طلا، حساب بانکي و... ) را براي اين منظور به کار ببرند. رمزريال در واقع يک انتخاب جديد به امکان‌‌‌هاي شهروندان براي نگهداري دارايي اضافه مي‌کند و مردم مي‌تواند بخشي از پول خود را به صورت رمزريال نگهداري کنند و هر فرد مي‌تواند با مراجعه به بانک، رمزريال در کيف پول الکترونيکي خود دريافت کند. همچنين ميزان رمزريال نگهداري شده در کيف پول بسته به نوع کيف پول (کيف پول تجاري يا شخصي) متفاوت خواهد بود.»
نحوه نظارت بر رمزريال
معاون فناوريهاي نوين در خصوص مباحث نظارتي مرتبط با رمزريال‌ها عنوان کرد: «بحث نظارتي و رديابي وجوه درخصوص رمزارزها و به‌ويژه رمزريال بانک مرکزي به دقت موردتوجه قرار گرفته است. در واقع طراحي به صورتي است که رديابي وجوه به طور دقيق قابل انجام است و حتي در صورت سرقت اطلاعات رمز ريال و هک گوشي تلفن هوشمند توسط سارقين و هکرها امکان رديابي وجود دارد و در نتيجه بالاترين سطح امنيت را مي‌توان براي رمزريال در مقايسه با اسکناس و حتي انتقال وجوه الکترونيک متصور بود.» محرميان در قسمت پاياني صحبت‌هاي خود در خصوص هدف از طراحي رمزريال تاکيد کرد: «هدف از طراحي رمزريال در بانک مرکزي تبديل اسکناس به يک موجوديت قابل برنامه‌‌‌ريزي و برنامه‌‌‌نويسي است و ما براي آن اصطلاح پول باز (open money) را به کار مي‌‌‌بريم. با اين فرآيند پول داراي موجوديت هوشمند خواهد شد. به عنوان مثال هنگامي که فرد تسهيلاتي را به صورت رمزريال دريافت کند، اين امکان را براي بانک و تسهيلات‌‌‌دهنده فراهم مي‌کند که مبلغ موردنظر دقيقا در جايي سرمايه‌گذاري شود که هدف‌گذاري شده است. اين در حالي است که در مورد اسکناس و ساير روش‌هاي انتقال وجوه امکان اين رديابي هوشمند براي تسهيلات‌‌‌دهنده و سياستگذار وجود ندارد. در حقيقت اين رمزپول به لحاظ حقوقي خيلي از چالش‌ها را حل خواهد کرد. به بيان بهتر رمزپول‌ها فضاي نوآورانه‌‌‌اي در عرصه پولي ايجاد خواهند کرد و بانک‌هاي مرکزي دنيا به سمت استفاده از ظرفيت‌هاي نوآورانه آن در حال حرکت هستند.»
