تراز بودجه؛ پايان يک دهه دست‌اندازي به منابع بانک مرکزي
تاریخ انتشار : 1401/12/06
عملکرد ۱۱ ماهه بودجه ۱۴۰۱ نشان از عملکرد موفق دولت در تراز بودجه دارد، همچنين درآمد‌هاي واريزي به خزانه ۶۰ درصد افزايش يافته است.
به گزارش ايبِنا، ناترازي در بودجه کشور، ناترازي صندوق بازنشستگي، ناترازي بانک‌ها و ناترازي در حوزه انرژي از مشکلات ريشه داري است که يک دهه تعطيلي اصلاحات اقتصادي به آن‌ها دامن زده است.
با وجود اين ناترازي‌ها در اقتصاد کشور نمي‌توانيم به ايجاد ثبات در اقتصاد اميدوار باشيم. در نتيجه اين ناترازي‌ها موتور‌هاي توليد کننده نقدينگي و تورم در کشور ما از دهه‌هاي گذشته نه تنها فعال بوده بلکه تشديد هم شده است.
هرچند دولت سيزدهم گام‌هاي جدي براي رفع اين ناترازي‌ها برداشته است، اما چون اين وضعيت حاصل مجموعه‌اي انباشته از ناکارآمدي دهه‌هاي گذشته است، نتيجه ملموس براي عامه مردم قطعا زمان‌بر خواهد بود.
ديوان محاسبات در گزارشي که در يک سال پاياني دولت دوازدهم منتشر کرد، زنگ خطر اين ناترازي‌ها را به صدا درآورد، گزارشي که روايت يک دهه تعطيلي بود. بر اين اساس پايه پولي در پايان سال ۱۳۹۱ حدود ۹۸ هزار ميليارد تومان بود که در پايان ۶ ماه ابتداي سال ۱۳۹۹ به مبلغ بالغ بر ۳۷۲ هزار ميليارد تومان رسيد. همچنين از سال ۱۳۹۲ تا پايان ۶ ماه ابتداي سال ۱۳۹۹ خالص دارايي‌هاي خارجي بانک مرکزي با رشد مطلق ۳۷۲ درصدي مواجه شده و خالص بدهي بخش دولتي به بانک مرکزي رشد حدود ۲۷۵ درصدي داشت. حجم نقدينگي در پايان سال ۱۳۹۱ طبق آمار بانک مرکزي حدود ۴۶۱ هزار ميليارد تومان بود که در پايان ۶ ماه ابتداي سال ۱۴۰۰ يعني پايان دولت دوازدهم به رقم ۴۰۶۷ هزار ميليارد تومان رسيد.
در آن زمان ديوان محاسبات هشدار داد که دست اندازي به منابع بانک مرکزي باعث رشد پايه پولي و به تَبَع آن رشد نقدينگي مي‌شود.
تراز بودجه ضدتورمي
تراز بودجه ضدتورمي اقدامي است که دولت سيزدهم بر آن جديت داشته و عملکرد ۱۱ ماهه بودجه ۱۴۰۱ نشان مي‌دهد در اين زمينه دولت موفق عمل کرده است.
بر اساس آخرين اطلاعات دريافت شده از خزانه داري کل کشور، در ۱۱ ماهه امسال کل درآمدها و ساير دريافت‌هاي واريزي به خزانه کل کشور ۱۱۴۷ هزار ميليارد تومان بوده که اين رقم معادل ۹۰ درصد رقم مصوب ۱۱ ماهه بودجه سال ۱۴۰۱ است که اين رقم ۶۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد داشته است.
بر اين اساس در بخش درآمدها، درآمد مالياتي با ۵۵ درصد افزايش نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ۴۲۳ هزار و ۵۹۴ ميليارد تومان رسيده است.
همچنين درآمد‌هاي گمرکي با رشد ۲۰۰ درصدي به ۶۰ هزار و ۹۹۹ ميليارد تومان افزايش يافته است.
درآمد حاصل از واگذاري دارايي‌هاي مالي يعني فروش اوراق مالي، اسناد خزانه، فروش سهام، ۱۸۲ هزار ميليارد تومان بوده که معادل ۹۷ درصد از رقم مصوب ۱۱ ماهه بودجه است.
همچنين در بخش هزينه‌ها، ۱۱۵۴ هزار ميليارد تومان مصارف کشور بوده که اين رقم معادل ۹۰ درصد مصوب بودجه ۱۱ ماهه است و نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵۲ درصد رشد داشته است.
پرداخت اعتبارات عمراني در ۱۱ ماهه امسال ۱۰۴ هزار ميليارد تومان بوده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۸ درصد افزايش را نشان مي‌دهد.
همچنين دولت در ۱۱ ماهه سال جاري ۱۲۶ هزار ميليارد تومان اصل و سود اوراق فروخته شده در سال جاري و دو سال گذشته را بازپرداخت کرده است.
به عبارت ديگر در سال جاري، ماهانه ۱۱ هزار و ۵۰۰ ميليارد تومان از درآمد‌هاي دولت، صرف بازپرداخت اصل و سود اوراق منتشر شده در سه سال اخير شده است.
بر اساس اين گزارش، ميزان استفاده از تنخواه بودجه بانک مرکزي در پايان بهمن ماه نيز مشابه ماه‌هاي قبل صفر بوده و در عين حال مانده بدهي دولت بابت استفاده از رسوب حساب شرکت‌هاي دولتي نزد بانک مرکزي هم با ۵ هزار و ۸۱۸ ميليارد تومان کاهش نسبت به دي ماه، به ۷ هزار و ۲۹۶ ميليارد تومان رسيده است که با ادامه اين روند قطعا ميزان استفاده از رسوب حساب شرکت‌هاي دولتي نزد بانک مرکزي هم به صفر مي‌رسد.
استفاده صفر از تنخواه بانک مرکزي
براساس گزارش خزانه داري کل کشور، مانده بدهي دولت به بانک مرکزي بابت تنخواه گردان در پايان بهمن ماه سال گذشته ۴۶ هزار ميليارد تومان بود، اما در بهمن ماه امسال دولت از بابت تنخواه گردان به بانک مرکزي بدهکار نيست.
رشد نقدينگي ضد تورمي
در همين حال، در حوزه سياست پولي و نقدينگي، با وجود افزايش بهاي ارز و انتظارات تورمي در دي ماه، حجم نقدينگي تا حدودي زيادي کنترل شده است. براساس آمار بانک مرکزي، رشد نقدينگي در ۱۲ ماه منتهي به دي ماه امسال ۳۴.۱ درصد رشد داشته که ۷.۷ درصد کمتر از نرخ تورم بوده است.
