شيريني کام تجار همسايه با تلخي روابط ايران و ترکمنستان
تاریخ انتشار : 1397/04/31
سوء تفاهم‌هاي پيش رو در صادرات گاز و برق ترکمنستان به ايران، مسيرحرکت مناسبات اقتصادي دو کشور را وارد بن بستي کرد تا کام کاسبان همسايه از تلخي روابط شيرين شود و بازار بکر ترکمنستان را از دست ايران بربايند.
ايران نخستين کشوري بود که استقلال کشور ترکمنستان را پذيرفت و در ادامه 64 ديدار و گفت وگو ميان علي اکبر هاشمي رفسنجاني و صفرمراد نيازف رئيسان جمهوري وقت دو کشور در تاريخ ديپلماسي جهان کم سابقه است.
ترکمنستان در طول تاريخ براي ايران بازار بکري بوده و بسياري از نيازهاي ضروري و غير ضروري خود را از ايران تهيه کرده است تا جايي که هاشمي رفسنجاني براي تقويت روابط ، در دوره اي که ترکمنستان با مشکل کشت گندم مواجه شد اقدام به صادرات آرد به صورت رايگان به آن کشور کرد و نتيجه آن، ارسال گاز از سوي ترکمنستان به ايران در دوره تحريم ها بود.
محمد احمدي سفير ايران در ترکمنستان در گفت وگو با خبرنگار ايرنا به تشريح روابط دو کشور پرداخت و اظهار داشت: دولت ترکمنستان دراوج تحريم هاي هسته اي ايران در سال هاي گذشته حاضر به همراهي با آمريکا و اروپا نشد و فروش گاز خود به ايران را قطع نکرد، درحالي که سوء تفاهم ها درهزينه هاي گاز مصرفي ايران، مناسبات اقتصادي دو کشور را با مشکل مواجه کرده و ادامه پروژه هاي اقتصادي در گرو حل اين مشکل است.
گاز ترکمنستان به وسيله سه خط لوله به ظرفيت روزانه 30 ميليون مترمکعب به بخش هاي شمالي ايران و خراسان ارسال و همچنين ارسال برق با 2خط از ترکمنستان به ايران انجام مي شود.
وي با انتقاد از فرصت هاي از دست رفته در تعاملات اقتصادي دو کشور گفت: اشتراکات تاريخي و فرهنگي ميان دو کشور مي تواند زيربناي تقويت روابط دو کشور شود؛ ترکيه از زمان استقلال ترکمنستان تاکنون 60 ميليارد پروژه در اين کشور اجرا کرده و اين در حاليست که سهم کشور ما کمتر از يک ميليارد پروژه است.
احمدي افزود: کشورهاي عربستان، عمارات و ترکيه تلاش کرده اند بازار ترکمنستان را از دست ايران بربايند و در حال حاضر ترکيه 8 ميليارد دلار پروژه در حال انجام دارد.
سفير ايران در عشق آباد افزود: ايران و ترکمنستان پس از استقلال اين کشور روابط دوستانه اي با يکديگر داشتند به گونه اي که ترکمنستان گاز خود را پيش از روسيه و چين به ايران ارسال کرد.
وي ادامه داد: ايران بيشترين همکاري و ارتباطات اقتصادي را در کشورهاي آسياي ميانه و قفقاز با ترکمنستان دارد و حتي با توجه به کاهش اين مناسبات اقتصادي در سالهاي اخير بازهم ترکمنستان شريک نخست ايران در اين منطقه محسوب مي شود.
احمدي افزود: چشم اندازهمکاري هاي اقتصادي در ديدار رئيسان جمهوري دو کشور 60 ميليارد دلار هدف گذاري شده بود که سوء تفاهم هاي بدهي گاز و برق از يک طرف و مشکلات تجار و خود کفايي ترکمنستان در اقلام وارداتي از طرف ديگر سبب شد اين انتظار تاکنون محقق نشود.
ترکمنستان درسال هاي اخير در مواد غذايي و پوشاک خودکفا شده و عمده واردات اين کشور از ايران مربوط به مصالح ساختماني، لوله‌هاي صنعتي، مواد پتروشيمي و فرش است.
حسن روحاني و «قربانقلي بردي محمداف» در اجلاس سران کشورهاي صادر کننده گاز در سال 1394 از تصميم دو کشور براي افزايش روابط اقتصادي به 60 ميليارد دلار در 10 سال آينده خبر داده بودند.
سفير ايران افزود: در اوايل استقلال، يک شرکت ايراني در ترکمنستان جاده سازي کرده است که تجربه کيفيت و امنيت اين جاده سبب شد، پس از گذشت سالها از آن پروژه به نيکي ياد کرده و براي سپردن پروژه جاده سازي به طول 15 هزار کيلومتر به شرکت هاي ايراني اعلام آمادگي کنند.
احمدي، اعتماد متقابل را اساس رابطه با هر کشوري دانست و گفت: با وجود سنگ بناي اعتمادي که در دوره پنجم و ششم رياست جمهوري گذاشته شد متاسفانه در سال هاي اخير از اين پتانسيل بهره برداري مطلوبي نشده است.
وي به نگاه ويژه دولت ترکمستان به ايران اشاره کرد و افزود: دولتمردان اين کشور بر اين باورند که مرزهاي دو طرف نقطه جدايي نيست بلکه نقطه اتصال و پيوند است.
سفير ايران درترکمنستان ادامه داد: در مدت سه سال حضورم در عشق آباد، بيش از 70 ديدار با وزير خارجه ترکمستان داشته ام که ماحصل آن امضاي سندهاي همکاري اقتصادي و اجراي موافقت‌نامه انتقال محکومان ميان جمهوري اسلامي ايران و ترکمنستان شد.
بيش از 2 هزار سند همکاري از اوايل انقلاب به امضاي دو کشور رسيده است که 13 سند مربوط به آخرين سفر حسن روحاني به ترکمنستان است.
فروردين امسال در راستاي موافقت نامه انتقال محکومان بين جمهوري اسلامي ايران و ترکمنستان، 283 زنداني ايراني و چهار زنداني ترکمني در مرز لطف آباد و با حضور نمايندگان قضايي دو کشور منتقل شدند.
** مصادره 200 کاميون با بار از سوي ترکمنستان
احمدي افزود: متاسفانه پس از انتقال کامل محکومان بين جمهوري اسلامي ايران و ترکمنستان، دوباره 6 نفر از شهروندان ايراني در ماه هاي اخير به زندان افتادند که مربوط به جرايم تکراري همچون حمل مواد مخدر، سيگار و قرص هاي مُسکن است.
احمدي با اعلام اينکه 90 درصد زندانيان ايراني را رانندگان تشکيل مي‌دادند، يادآورشد: تا به امروز 200 کاميون از ايران به همراه کالا از سوي دولت ترکمنستان مصادره شده است.
به گفته سفير ايران در ترکمنستان، راننده اي به دليل همراه داشتن چهار پاکت سيگار، کاميونش مصادره و به 6 سال زندان محکوم شده است.
ترکمنستان در سالهاي اخير قوانين سختگيرانه‌اي در مورد مصرف و قاچاق مواد مخدر و همچنين همه محصولات تنباکو وضع کرده و به اجرا گذاشته است. همچنين مطابق قانون اين کشور، همه اموال شخصي متهم نيز به نفع دولت مصادره مي‌شود.
احمدي افزود: ترکمنستان در صدور ويزا به شهروندان ايراني سختگيري هاي کمتري نسبت به ساير کشورها دارد اما بازهم نسبت به طرف ايراني بسيار محتاطانه برخورد مي کند.
به گفته وي، ايران روزانه 100 ويزا براي شهروندان ترکمنستان صادر مي کند، در حالي که آنها روزانه حدود 50 ويزا صادر مي کنند.
بيشترين سفر شهروندان ترکمسنتان به ايران به شهر مشهد است که بخشي از آن به زيارت اختصاص دارد و بخش ديگري نيز مربوط به درمان است. اين در حاليست که در سال هاي اخير پروازهاي مسافرتي بين دو کشور صورت نمي‌گيرد.
سفير ايران در حالي نبود صرفه اقتصادي را براي شرکت هاي هواپيمايي دليل قطع پروازهاي دو کشور اعلام کرد که با اجراي تبادل دانشجو ميان دانشگاه عشق آباد و مشهد که در آخرين ديدار رئيسان جمهوري ايران و ترکمنستان در قالب سند همکاري امضا شد، راه اندازي خطوط هوايي ضروري است.
علاوه بر وجود پيوندهاي فرهنگي و تاريخي ميان دو کشور، يک هزار و 200 کيلومتر مرز مشترک با استان‌هاي خراسان رضوي، خراسان شمالي، گلستان و مازندران موجب بوجود آمدن ميادين گازي و حوزه هاي آبي مشترک شده است و مي تواند بستري براي استحکام روابط دو کشور و تامين منافع اقتصادي متقابل باشد.
