INSTEX چه اندازه راهگشاي تحريم‌ها خواهد بود؟
تاریخ انتشار : 1397/11/15
يک کارشناس اقتصادي با بيان اينکه کانال مالي اروپا نمي تواند پلي براي عبور از تحريم هاي امريکا باشد، گفت: ارتباطي که اتحاديه اروپا بين FATF و ساختار INSTEX برقرار کرده، ارتباط فني نيست.
مجيد شاکري در گفت و گو با خبرنگار مهر در خصوص کم و کيف کانال مالي اروپا، اظهار داشت: با توجه به دلايل بنيادي و البته تصريحي که در بيانيه اتحاديه اروپا وجود دارد، اين کانال براي غذا و دارو و اقدامات بشردوستانه کاربرد دارد.
اين تحليل‌گر اقتصادي افزود: از سويي ديگر نگاهي به محتواي تجارت بين ايران و اتحاديه اروپا نشان مي دهد که واردات از اروپا بيشتر بر غذا و دارو متمرکز خواهد بود؛ زيرا براي کالاهايي که فناوري بالا دارند عموما مشکلات تحريمي جدي پيش مي آيد.
وي ادامه داد: همچنين به تصريح از مصاحبه هاي مقامات اروپايي مشخص است که اين کانال، يک کانالي که بتواند از روي تحريم هاي امريکا پل بزند، نيست بلکه در چارچوب تحريم هاي امريکا يک راه حل متعارفي پيدا خواهد کرد؛ بنابراين عملا کانال هايي که INSTEX مي تواند باز کند با کانال هايي که در خلال تحريم هاي امريکا باز شده هم پوشاني نسبي دارد که آن هم غذا، دارو و کمک‌هاي بشردوستانه است.
شاکري به ابهام در منابع ورودي به INSTEX اشاره کرد و گفت: اگر در کانال نکته اي در رابطه با قرارداد خريد نفت وجود داشت، اين منبع از ورودي نفت صادراتي ايران تامين مي شد اما در حال حاضر اروپايي ها از معافيت هاي امريکايي در فروش نفت ايران تخطي نکرده و حتي برخي کشورهايي که معافيت داشتند از اين معافيت استفاده نکردند.
پول نفت در هند و چين را نبايد به INSTEX منتقل کرد
وي اظهار داشت: پاسخي که آقاي عراقچي به اين ابهام داد اين بود که صادرات نفتي ايران به هند و چين به INSTEXمنتقل شود. اما بايد سوال شود چيني ها و هندي ها چه انگيزه اي در وضعيت تحريمي فعلي خواهند داشت که از ما نفت بخرند و ما در مقابل، خريد را از داخل خاک اروپا انجام دهيم؟ طبيعتا نه نفع چين و هند ، و نه نفع ما نيست که اين پول نفت را به کانال اروپا منتقل کنيم.
شاکري ادامه داد: در ادبيات تحريمي امريکا، وقتي از خود پول براي انجام تهاتر استفاده مي‌کنيد، مي‌توانيد آن را صرف کالاهاي غيرتحريمي کنيد اما وقتي براي خريد به يک کشور ديگر انتقال بدهيد، فقط مي‌توانيد براي خريد غذا و دارو(اقلام معاف از تحريم) از آن استفاده کنيد.
کشورهاي ثالث به ميزباني اروپا اعتماد نمي‌کنند/امکان نشت اطلاعات زياد است
وي با بيان اينکه البته خوب و بد بودن INSTEX بستگي به نقشه هاي ما دارد، گفت: اصلا تصور اينکه بتوانيم به لحاظ اطلاعاتي کاري کنيم که کشورهاي ديگر به صورت اجرايي به INSTEX وصل شوند خود داراي اشکالاتي است؛ به عنوان مثال چيني‌ها هرگز به لحاظ اطلاعاتي جهت انجام تراکنش‌هاي تحريمي، به ميزباني اروپايي اعتماد نمي‌کنند.
شاکري افزود: از سويي ديگر اساسا اين کانال نقش شعبه براي وزارت اقتصاد فرانسه را بازي مي کند؛ بنابراين شانس اين که کانال مالي اروپا ابزاري باشد که امريکايي ها يا اسرائيلي ها از طريق آن به اطلاعات دسترسي پيدا کنند، شانس پاييني نيست. به طور کلي ميزباني فرانسه براي INSTEX اتفاق خوبي نيست.
INSTEX نسخه ضعيف‌شده کاري که چين در دور قبلي تحريم انجام مي‌داد
شاکري با بيان اينکه اروپايي ها موضوع INSTEX را به عنوان يک راه حل خاص رونمايي کرده‌اند، گفت: واقعيت اين است که آنچه به لحاظ فني در INSTEX قرار است انجام شود، نمونه بسيار ضعيف‌تر از آن چيزي است که چيني ها در دور قبلي تحريم انجام مي‌دادند.
باج‌ستاني موازي امنيتي از سوي اروپا
اين کارشناس اقتصادي اظهار داشت: از سويي ديگر ارتباطي که مقامات اروپايي بين FATF و ساختار INSTEXبرقرار کرده و اين دو را به هم مشروط کرده‌اند، ارتباط فني نيست. جنسي که براي کانال مالي اروپا طراحي شده يک شناخت همه جانبه از ذي نفعان دارد.
وي تصريح کرد: لذا با يک «باج ستاني موازي امينتي» مواجه هستيم، نه يک «پيش نياز فني».
شاکري گفت: در مجموع جزئيات مهمي وجود دارد که هنوز به آنها فکر نشده است؛ اگر بخواهيم فرض کنيم INSTEX نقطه کانوني و مرکزي از نقشه آتي ارزي ايران در دوره پسابرجام است، اشتباه مي کنيم؛ حداکثر در نقطه اي که خيلي برنامه ويژه اي داشته باشيم مي تواند يک بال کمکي باشد آن هم مشروط به کار کردن بال هاي ديگر.
وي يادآور شد: به طور کلي راه اندازي INSTEXبسيار ديرهنگام بود و به لحاظ فني آن قدر هم قابل دفاع نيست.
پيشنهاد: تشکيل INSTEXهاي جداگانه در کشورهاي شريک تجاري ايران
وي تصريح کرد: اگر INSTEXها را در کشورهاي شريک تجاري ايران، به صورت جداگانه تشکيل دهيم و بعد اين کانال ها (چين، هند و غيره) را به يکديگر وصل کنيم، از باب حفظ اطلاعات، اقدام خوبي است. اما به هر حال هنوز استراتژي ما مشخص نيست.
