مازاد ارز صادرکنندگان در سامانه نيما در حال افزايش است
تاریخ انتشار : 1398/12/05
بانک مرکزي در حالي پرونده‌هاي مرتبط با تامين ارز واردات از محل اظهارنامه‌هاي صادراتي را به کندي تائيد مي‌کند که با بن‌بست صادرکنندگان در فروش ارز خود، عرضه در سامانه نيما افزايش يافته است.
به گزارش خبرنگار مهر، فروش ارز و اظهارنامه صادراتي از جمله مواردي بود که بانک مرکزي در دستورالعمل‌ها و آئين‌نامه‌هاي خود در يکسال و نيم گذشته تلاش کرد تا شيوه بازگشت ارز صادراتي به چرخه اقتصاد ايران را رونق بخشيد و صادرکنندگان را در مسير رفع تعهد ارزي، با سهولت بيشتري مواجه کند. در واقع، بر اساس بخشنامه رسمي سياستگذار ارزي، فروش کوتاژهاي صادراتي و واگذاري ارز حاصل از صادرات براي واردات خود يا غير، از جمله راهکارهاي رسمي و عملياتي بود که پيش روي صادرکنندگان قرار داشت و تا همين چند وقت پيش هم، نه تنها بار سنگيني را از دوش دولت در تأمين ارز براي واردات برداشته بود، بلکه صادرکنندگان را هم در بستن پرونده‌هاي مرتبط با تعهدات ارزي خود به خوبي ياري مي‌رساند.
صادرکنندگان و واردکنندگان پشت درهاي بسته بانک مرکزي
اما اکنون، چند هفته‌اي هست که به گفته فعالان اقتصادي، خريد و فروش کوتاژها و اظهارنامه‌هاي صادراتي ميان صادرکنندگان و واردکنندگان تقريباً متوقف شده است. واقعيت آن است که بانک مرکزي به دلايلي که هنوز هم به صورت رسمي در مورد آن صحبت نشده است، تاييد پرونده‌هاي مرتبط با واردکنندگان، که متقاضي خريد ارز از صادرکنندگان هستند را با کندي انجام مي‌دهد و همين امر، نه تنها واردکنندگان را مجدد در صف تاييد پرونده‌هايشان در سامانه نيما قرار داده است؛ بلکه صادرکنندگان را هم در بازگشت ارز صادراتي و رفع تعهد ارزي، با چالش‌هاي جدي مواجه ساخته است.
در اين ميان، بررسي روند حرکت ارزهاي صادراتي و تأمين ارز مورد نياز واردات در سامانه نيما نيز، به خوبي انعکاس دهنده اين رفتار بانک مرکزي است. مروري گذرا بر آمارهاي ثبت شده در سامانه نيما هم حکايت از آن دارد که مازاد ارز صادراتي نسبت به تقاضاهاي وارداتي، روز به روز بيشتر شده و همين امر، نه تنها واردکنندگان را با مشکلاتي مواجه ساخته، بلکه صادرکنندگان را هم به دليل مازاد عرضه، با کاهش قيمت مواجه ساخته است.
بر اساس گزارش‌هاي ميداني خبرنگار مهر از وضعيت صادرکنندگان و واردکنندگاني که تا پيش از اين تصميم بانک مرکزي، کار تبادل اظهارنامه‌ها و ارزهاي صادراتي را به صورت روان انجام مي‌دادند، حکايت از آن دارد که اکنون صادرکنندگان با مشکلات رفع تعهد ارزي مواجه بوده و معتقدند که بانک مرکزي با اتخاذ برخي تدابير، عملاً اجازه فروش ارز صادراتي آنها به واردکنندگان را نمي‌دهد.
در مقابل، برخي واردکنندگان نيز در گفتگو با خبرنگار مهر مي‌گويند ارز مورد نياز خود را به کندي دريافت مي‌کنند و بانک مرکزي تمايل دارد که آنها خريد خود را از سامانه نيما انجام دهند.
آمار رسمي معاملات فروش ارز صادراتي و خريد ارز وارداتي
مروري بر آمارهاي تبادل ارز در سامانه نيما حکايت از آن دارد که از ابتداي سال جاري تا ۴ اسفندماه ۹۸، مجموع معاملات فروش ارز صادراتي ۱۴ ميليارد و ۹۰۵ ميليون يورو بوده که در مقابل، مجموع معاملات خريد ارز وارداتي نيز ۱۲ ميليارد و ۵۴۹ ميليون يورو به ثبت رسيده است که باز هم حکايت از مازاد ۲.۵ ميليارد يوروي عرضه ارز صادراتي نسبت به تقاضاي آن براي واردات دارد.
نمودارها حکايت از آن دارد که ميزان فروش ارز صادراتي در ماههاي گذشته در ۱۶ مهرماه رکورد زده و در اين روز به ۲۲۹ ميليون يورو رسيده است؛ اين در حالي است که خريد ارز بابت واردات نيز در ۳ مهرماه با ۱۲۴ ميليون يورو رکورد زده است.
ميانگين نرخ دلار در بازار ثانويه چقدر بوده است؟
آمارهاي رسمي سامانه نيما حکايت از آن دارد که ميانگين نرخ خريد دلار در بازار ثانويه يا همان سامانه نيما ۱۲ هزار و ۹۳۳ تومان بوده است که در مقابل، ميانگين نرخ فروش دلار در بازار ثانويه نيز به ۱۳ هزار و ۲۷ تومان رسيده است.
در حالي که ميانگين فاصله يک ماهه نرخ خريد دلار در سامانه نيما (بازار ثانويه) و بازار سنا (خريد و فروش اسکناس ارز) در يک ماهه منتهي به ۲۸ دي‌ماه، يک هزار و ۶۵ تومان بوده، اين فاصله در يک ماهه منتهي به ۲۷ بهمن‌ماه به ۵۳۳ تومان کاهش يافته است.
نمايه‌اي از شکاف نرخ در سامانه نيما
بر اساس گزارش معاونت بررسي‌هاي اقتصادي اتاق بازرگاني تهران، ميانگين خريد هر دلار آمريکا در سامانه نيما در يک ماهه منتهي به ۲۸ دي‌ماه ۱۱ هزار و ۹۴۰ تومان که اين رقم براي يک ماهه منتهي به ۲۷ بهمن‌ماه به ۱۳ هزار و ۲۰۸ تومان افزايش يافته است. از سوي ديگر در مدت زمان مشابه، نرخ خريد هر دلار آمريکا در بازار سنا از ۱۳ هزار و ۶ تومان به ۱۳ هزار و ۷۴۲ تومان افزايش يافته است.
اين گزارش به اين نکته هم اشاره مي‌کند که با اين حال کاهش فاصله ۱۰۶۵ توماني هر دلار در سامانه نيما و بازار سنا، در يک ماهه منتهي به ۲۷ بهمن‌ماه تقريباً ۵۰ درصد کاهش يافته است که خبري خوب براي صادرکنندگان است زيرا آنها ارز حاصل از صادرات خود را در اين سامانه عرضه مي‌کنند.
