گواهي سپرده يورويي؛تعهدي براي دولت بعد
تاریخ انتشار : 1399/04/15
عبدالناصر همتي در حالي از تصميم براي انتشارگواهي سپرده يورويي خبر داده که فشار دولت به اين بانک در سال ۹۶ براي پيش فروش ارز به جايي نرسيد و اين اقدام مي تواند منجر به تولد«سلطان يورو»شود!
به گزارش خبرنگار مهر، عبدالناصر همتي، رئيس کل بانک مرکزي ۸ تيرماه از تصميم اين بانک براي انتشار گواهي سپرده يورويي خبر داد و در صفحه شخصي خود در اينستاگرام نوشت: بانک مرکزي بزودي طرح گواهي سپرده يورويي را به شوراي پول و اعتبار ارائه خواهد داد.
به نوشته همتي، اين اقدام در راستاي چارچوب فعلي سياستگذاري پولي و اجراي عمليات بازار باز، و به منظور مديريت نقدينگي و هدايت تورم به سمت هدف ۲۲ درصدي انجام خواهد شد و بر مبناي آن، قرار است بانک مرکزي در قالب گواهي يورويي با سود مشخص، و با فروش به نرخ بازار، نسبت به جمع‌آوري ريال اقدام نمايد. در اين طرح بانک مرکزي با تکيه بر ذخاير کافي اسکناس يورويي خود متعهد مي‌شود، عين مبلغ را در زمان سررسيد به يورو پرداخت نمايد.
مصوبه قبلي دولت براي پيش فروش ارز به کجا رسيد؟
اين نخستين باري نيست که دولت حسن روحاني تصميم به انتشار گواهي ارزي مي‌گيرد. بهمن ماه سال ۹۶ در اوج چالش بازار ارز نيز بانک مرکزي موظف شد در کنار پيش فروش سکه، پيش فروش ارز انجام دهد. اين تکليف، مصوبه يکي از جلساتي بود که از مهرماه سال ۹۶، هفته‌اي دو مرتبه با حضور اسحاق جهانگيري، معاون اول رئيس جمهور و بانک مرکزي جهت مديريت بازار ارز برگزار مي‌شد.
اين مصوبه که ۱۷ بهمن ماه ۹۶ ابلاغ شد، بانک مرکزي را مکلف مي‌کرد ظرف دو هفته شرايط را جهت پيش فروش ارز فراهم کند.
هدف دولت، جمع‌آوري نقدينگي از سطح جامعه بود اما اين مصوبه با مقاومت بانک مرکزي اجرا نشد تا تجربه تلخ ديگري در کنار حراج ذخاير طلاي کشور رقم نخورد؛ اين از معدود دفعاتي در دوره رئيس کلي ولي الله سيف بود که بانک مرکزي مقابل تصميم غلط دولت ايستاد.
بانک مرکزي از دي ماه سال ۹۵ تا ارديبهشت سال ۹۶ به دستور مقامات ارشد، جهت پايين آوردن قيمت دلار در آستانه انتخابات رياست جمهوري، ۵ ميليارد دلار در بازار مداخله کرد (قيمت دلار از ۴،۱۷۰ تومان به ۳،۷۱۰ تومان در آستانه انتخابات کاهش يافت)، اين مداخله سنگين در دو ماه پس از انتخابات نيز با تزريق دو ميليارد دلار ارز در بازار ادامه يافت و پس از آن نيز، با تزريق روزانه (بطور ميانگين) چند ميليون دلار ادامه يافت اما به مثابه آبي شور، فقط به عطش بازار دامن زد.
در چنان شرايطي، پيش فروش ارز تير خلاص زدن به ذخاير ارزي کشور بود و نهايتاً در حد يک مصوبه باقي ماند و اجرا نشد.
سلطان سکه چگونه متولد شد؟
در همان ايام بود که با دستور مقامات ارشد، ۵۰ تن ذخاير طلاي کشور در قالب پيش فروش سکه، چوب حراج خورد و جمعاً ۷ ميليون و ۶۰۰ هزار قطعه سکه بهار آزادي فروخته شد؛ پيش‌فروشي که منجر به زاده شدن «سلطان سکه» شد؛ «وحيد مظلومين» تيرماه ۹۷ با دو تن طلا در پايتخت دستگير و کمتر از ۴ ماه بعد به دار آويخته شد.
همان بحبوحه سازمان بازرسي کل کشور اعلام کرد يک شهروند ۳۱ ساله در طرح پيش فروش سکه طلا توسط بانک مرکزي، ۳۸ هزار و ۲۵۰ سکه خريده است. او براي اين خريدها بيش از ۵۳ ميليارد و ۵۰۰ ميليون تومان پول پرداخت کرده بود.
جمع‌آوري نقدينگي به چه قيمتي؟
انتشار گواهي سپرده يورويي اکنون در حد پيشنهاد به شوراي پول و اعتبار است و جزئيات آن هنوز مشخص نيست. اما چند نکته مهم پيرامون آن وجود دارد:
۱- اين پيشنهاد با هر سازوکاري به تصويب شوراي پول و اعتبار برسد، سررسيد آن به عمر اين دولت قد نخواهد داد و تعهدي است که دولت دوازدهم براي دولت ۱۴۰۰ ايجاد مي‌کند. بنابراين بايد با حساسيت و دقت بيشتري درباره آن تصميم گيري شود.
۲- اگرچه «جمع آوري نقدينگي» هدف قابل قبولي است اما نبايد فراموش کرد در برهه فعلي «عطش بازار براي ارز» بسيار بالاست و کم دقتي در انتشار گواهي سپرده يورويي مي‌تواند منجر به تولد «سلطان يورو» در اقتصاد ايران شود.
۳- شرايط بين المللي (ناشي از شيوع کرونا و تشديد تحريم‌ها) ايجاب مي‌کند دولت در حفظ ذخاير ارزي کشور دقت بيشتري داشته باشد؛ براين اساس و در شرايطي که ماههاست جريان توليد کشور بدليل سخت گيري بانک مرکزي در تخصيص ارز (حتي ارز نيمايي) با هدف مديريت مصارف ارزي دچار وقفه شده است و در چشم انداز پيش رو نيز به نظر نمي‌رسد به اين زودي ها گشايشي در حوزه کرونا (که منجر به احياي تجارت بين المللي شود) و تحريم ايجاد شود، بانک مرکزي با چه منطقي تصميم به انتشار گواهي سپرده يورويي گرفته است؟
