اجراي مگاپروژه‌ها در مناطق آزاد
تاریخ انتشار : 1399/11/13
معاون فني دبيرخانه شوراي عالي مناطق آزاد و ويژه اقتصادي با اشاره به اينکه پروژه‌هاي بزرگي در مناطق آزاد انجام شده است، گفت: دولت مي‌تواند از موفقيت اين پروژه‌ها براي ديگر مناطق کشور الگوبرداري کند.
به گزارش ايبِنا، امروزه مناطق آزاد و ويژه تجاري زيادي در دور تا دور ايران شکل گرفته اند. اين مناطق مي توانند با امکاناتي که دارند رويکردي جديدي در اقتصاد کشور ايجاد کنند که از اين موارد تسهيل صادرات و واردات از يک سو و ظرفيت بالاي گردشگري از سوي ديگر است. در بسياري از شهرهاي مرزي مناطق آزاد تجاري با وجود تعداد زيادي بازارچه بزرگ شکل گرفته اند و در مناطقي مثل کيش و قشم نيز علاوه بر بازارچه‌هاي بين‌المللي، شاهد انبوه امکانات رفاهي و تفريحي براي توسعه گردشگري هستيم. اما در سال‌هاي اخير چه قدر به مناطق آزاد و ويژه تجاري توجه شده و اساسأ سازوکار پروژه‌هاي عمراني نظير هتل‌ها و مجتمع هاي بزرگ تجاري در اين مناطق چگونه است و رابطه اقتصادي اين مناطق با دولت به چه شيوه‌اي است. سوالاتي در اين باره را در گفت‌وگو با مصطفي خانزادي، معاون فني و زيربنايي دبيرخانه شوراي عالي مناطق آزاد و ويژه اقتصادي مطرح کرديم.
استقلال پروژه‌هاي عمراني مناطق آزاد از بودجه دولت
خانزادي، معاون فني و زيربنايي دبيرخانه شوراي عالي مناطق آزاد و ويژه اقتصادي درباره پروژه هاي زير بنايي مناطق و برنامه ريزي هاي صورت گرفته براي آنها به خبرنگار ايبِنا گفت: منظور از طرح هاي عمراني در سيستم بودجه ريزي، پروژه هايي است که اعتبار آن توسط دولت تامين مي شود، در حالي که در مورد مناطق آزاد اينگونه نيست.
وي با بيان اينکه اصطلاح اعتبار عمراني در بودجه مربوط به پروژه هايي است که در حال ساخت است، ادامه داد: از نظر فني ما پروژه هايمان از نگاه عمراني نيست چون منابع آن توسط خود مناطق آزاد تامين مي شوند و به صورت درآمد - هزينه اداره مي شوند؛ يعني خود مناطق بر اساسي که مفاد قانون براي آن تعيين کرده است، درآمدهاي لازم را جذب مي‌کند و سپس بر اساس درآمدي که به دست مي آورند، هزينه مي کنند.
خانزادي يادآور شد: بنابراين مناطق آزاد هم در روند برنامه ريزي و هم در اجراي پروژه هاي عمراني نسبت به سرزمين اصلي موفق تر اند چرا که به بودجه عمراني کشور وابستگي ندارند.
وي خاطرنشان کرد: الان در سطح سرزمين اصلي هر زمان که در بحث بودجه جاري کمبود پيش مي آيد، اعتبارات عمراني را کاهش مي دهند که البته چاره اي نيست. حتي ما گاهي مي بينيم که آنچه که از بودجه عمراني در کشور تحقق پيدا مي‌کند به زير ۲۵ درصد مي رسد که اين جاي تاسف دارد و برخي زمان ها هم وضعيت اقتصادي خوب مي شود که اين تحقق بودجه به بالاي ۶۰ درصد هم مي رسد.
معاون فني و زيربنايي دبيرخانه شوراي عالي مناطق آزاد و ويژه اقتصادي تصريح کرد: اما در مورد مناطق آزاد بدين گونه نيست و گاهي به طور ۱۰۰ درصد برنامه اي که طراحي مي‌شود تحقق پيدا مي کند. لذا به نظر من طرح‌هاي عمراني اين مناطق هم در برنامه ريزي و هم در اجراي پروژه هاي عمراني از سرزمين اصلي پيشروتر هستند.
کارنامه موفق پروژه‌هاي عمراني در مناطق آزاد
خانزادي در ادامه گفت: پروژه هاي زيربنايي بسياري در مناطق آزاد وجود دارد که البته منطقه به منطقه فرق مي کند. چرا که طرح‌هاي برخي از مناطق زودتر مصوب شده اند و شکل گفته اند و بر اساس موقعيت جغرافيايي و قابليت هايي که دارند بايد کسب در آمد کنند.
وي افزود: براي مثال، منطقه آزاد کيش از نظر زيرساختي و به لحاظ آبي نسبت به مناطق ديگر بسيار جلوتر است و اگرچه به لحاظ برق داراي مشکلاتي است اما نياز جدي برق در آن وجود ندارد.
وي اضافه کرد: در حالي که برخي مناطق ديگر ديرتر شکل گرفته اند و مشکلات زير ساختي دارند. اما به طور کلي از نظر زير ساختي به لحاظ آب، برق، گاز، خيابان و جاده و نظاير آن که اين امور به عنوان زير ساخت توسعه اي محسوب مي شوند، اين مناطق وضعيت خيلي خوبي دارند و پروژه هاي بسياري هم در چند سال گذشته شروع کرده اند و برخي را به پايان رسانده‌اند.
اين مسئول يادآور شد: در همين امسال شاهد دو مراسم افتتاح پروژه هاي عمراني بوديم که يکي توسط رئيس جمهور محترم و يکي ديگر هم دو هفته پيش بود که چيزي بالغ بر ۳۰۰۰ ميليارد تومان پروژه از نظر رقم ريالي افتتاح شد.
استقلال بودجه باعث موفقيت طرح‌هاي عمراني مي‌شود
معاون فني و زيربنايي دبيرخانه شوراي عالي مناطق آزاد و ويژه اقتصادي تصريح کرد: با اينکه هم اکنون بودجه به دبيرخانه مي آِيد و در دبيرخانه تصويب و سپس به سازمان برنامه و بودجه هم اعلام مي شود ولي آن حالت عدم وابستگي به بودجه دولتي باعث شده که اين مناطق راحت تر بتوانند برنامه ريزي و تصميم گيري کنند.
خانزادي با ذکر مثالي ادامه داد: همين دو منطقه کيش و قشم که مثال زده شد مدير عامل و هيات مديره و شوراي معاونين آن اگر تصميمي بگيرند و دبيرخانه هم موافقت کند به راحتي مي توانند کار خود را به مرحله اجرا برسانند ولي در سيستم برنامه ريزي سرزمين اصلي، تصميمات از شوراي برنامه ريزي شهرستان آغاز مي شود تا به استان و سپس به وزارت خانه و بعد براي تصويب به سازمان برنامه و بودجه و مجلس برود تا بتوانند يک اقدامي را انجام دهند که اين موارد در مناطق آزاد بسيار کوتاه تر انجام مي شود.
اين مسئول خاطرنشان کرد: به نظر مي رسد به عنوان يک الگو مي توان اين مورد را مدنظر قرار داد که در ساير مناطق کشور هم اگر امکانش باشد اين فرآيندها کوتاه تر شود تا شاهد اتفاقات بهتري باشيم.
وضعيت پيشرفت پروژه‌هاي عمراني مناطق آزاد
خانزادي با بيان اينکه پروژه هاي مناطق آزاد به دو بخش تفکيک مي‌شوند، اظهار کرد: يک بخش آن پروژه هاي دولتي است و يک سري ديگر پروژه هاي عمران و آبادي است که توسط بخش خصوصي انجام مي گيرد.
وي ادامه داد: نکته ديگري که باز مي توان آن را براي سرزمين اصلي الگو قرار دهيم آن است در مناطق آزاد به دليل نوع شکل گيري و قابليت هايي که دارند حتي پروژه هاي زيرساختي آن، توسط بخش خصوصي سرمايه گذاري و اجرا مي شود.
خانزادي گفت: دو هفته پيش که پروژه هاي مناطق آزاد و ويژه اقتصادي را افتتاح مي کردند، در قشم، مديرعامل قشم مطرح کرد که چيزي بالغ بر ۲۴۰۰ ميليارد تومان سرمايه گذاري انجام شده که بيش از ۹۸ درصد آن مربوط به بخش خصوصي است.
وي با اشاره به اينکه اين بسيار کار مناسبي است و رمز موفقيت در دنيا در همين استفاده از روش هاي نوين در اجراست، افزود: جايي مثل ترکيه که همسايه کشور ما است، چيزي بالغ بر ۷۰ درصد سرمايه گذاري هاي آن توسط بخش خصوصي و يا حداکثر به صورت مشارکتي يعني دولت به علاوه بخش خصوصي(مشارکت بخش خصوصي- دولتي) در حال انجام است که متاسفانه در کشور ما کمتر از اين نوع روش هاي نوين تامين مالي مثل B.O.T، B.O.O و B.L.T استفاده شده و از روش هاي مدل تامين مالي غير از منابعي که دولت دارد کمتر به کار گرفته شده است.
معاون فني و زيربنايي دبيرخانه شوراي عالي مناطق آزاد و ويژه اقتصادي ادامه‌داد: آنچه که در مناطق آزاد بيشتر تلاش شده اين است که از روش هاي نوين استفاده شود که البته ما از ايده‌آل خيلي فاصله داريم اما از سرزمين اصلي موفق تر بوده ايم.
وي خاطرنشان کرد: بنابراين تعداد پروژه هاي عمراني در اين مناطق بسيار زياد است که البته پروژه هاي کوچک وظيقه ذاتي حاکميتي ما است که در حال پيگيري است و در آن بحثي نداريم.
وضعيت مگاپروژه‌ها در مناطق آزاد
خانزادي درباره وضعيت پروژه هاي بزرگ و مگاپروژه ها در مناطق اظهار کرد: پروژه‌هاي بسياري از اين دست در حال اقدام است و در همين افتتاح قبلي يک پالايشگاه در قشم افتتاح شد که جزو پروژه هاي بسيار بزرگ بود و الان در کيش پروژه ترمينال مسافربري فرودگاه ها که يکي از بزرگترين ترمينال هاي مسافربري محسوب مي شود در حال ساخت است که اميدواريم در همين دولت به مرحله بهره برداري و افتتاح برسد.
وي اضافه کرد: در حال حاضر در کيش بيش از ۳۵ هزار ميليارد تومان سرمايه گذاري بخش خصوصي در حال انجام است. معاون فني و زيربنايي دبيرخانه شوراي عالي مناطق آزاد و ويژه اقتصادي درباره اين رقم گفت: اين رقم رقمي نمونه در کشور محسوب مي شود و همين الان بيش از ۵۵ هتل چهار و پنج ستاره در حال ساخت است که به لحاظ زير ساخت بخش گردشگري به عنوان قطب گردشگري بسيار مهم است و همچنين در بخش صنعت هم اتفاقات بسيار خوبي افتاده است.
