گذار موفق شبکه بانکي به قرن جديد
تاریخ انتشار : 1400/03/03
پيوند فناوري‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي با کارکردهاي بانکي از بزرگترين دستاوردهاي نظام بانکي است که بانک مرکزي با محوريت معاونت فناوري هاي نوين اين مهم را راهبري کرده است.
به گزارش ايبِنا به نقل از روابط عمومي بانک مرکزي، شکل گيري شمايل تازه اي از نظام بانکي با کارکردهاي نوين منتهي شده، در ذات خود همواره چالش هاي متعددي نيز داشته است. يکي از چالش هايي که با پايان قرن و آغاز سال ۱۴۰۰ پيش روي شبکه بانکي قرارگرفت، ضرورت آمادگي سيستم هاي نرم‌افزاري و سخت افزاري براي ورود به سده جديد (۱۴۰۰) و همچنين کبيسه بودن سال ۱۳۹۹ بود.
معاونت فناوري هاي نوين بانک مرکزي با همکاري شرکتهاي مرتبط حوزه فن‌آوري، از مدت ها قبل پيش بيني و تمهيدات ويژه در اين خصوص انجام داده بود که حاصل آن طي کردن اين فرآيند بدون کوچکترين اشکال در سيستم هاي بانکي و تبادلات بانکي و پرداخت براي عموم مشتريان و ذينفعان شبکه بود.
راهبري تغييرات سامانه هاي بانکي؛ بدون يک لحظه توقف سرويس
مديريت حساب هاي سپرده بلند مدت يکي از مواردي بود که با تغيير ايجاد شده در تاريخ‌ها احتمال بروز مشکل در اين بخش وجود داشت، به همين جهت تدابير لازم از قبل انديشيده شده و به مرور در نرم‌افزارها ديده شد و به صورت گام به گام اجرايي و عملياتي شد.
در بخش ديگر، ارتقاي نرم‌افزاري و سخت‌افزاري سامانه‌هاي بين بانکي و درون بانکي در راستاي ظرفيت سازي و آمادگي براي حجم بالاي تراکنشهاي آخر سال انجام شد.
بانکها و شرکتهاي فن‌آوري سناريوي حساس انتقال مانده حساب ها از سال ۱۳۹۹ به ۱۴۰۰ را با داده واقعي بارها آزمايش کردند و خوشبختانه مشکلي در اين باره ايجاد نشد. همين کار در حوزه‌ي سامانه‌هاي بين بانکي نيز انجام و گذر به قرن جديد بدون بروز مشکل اتفاق افتاد.
رکورد شکني تراکنش هاي شتاب و شاپرک در امنيت و پايداري کامل شبکه
نکته قابل توجه اين که افزايش تراکنش ها در سال گذشته بسيار بي سابقه بود، از ۱ اسفند ۹۹ به بعد روند افزايش تراکنش ها به طور متناوب صعودي بود؛ هر روز بجز جمعه ها بالاي ۲۲۰ ميليون تراکنش شاپرک در شبکه به انجام رسيد. روز ۲۰ اسفند ۲۳۱ ميليون تراکنش ثبت شد و حتي پنجشنبه ۲۱ اسفند که تعطيلي عيد مبعث بود ۲۱۶ ميليون تراکنش شاپرک انجام شد. اين روندهاي افزايشي همچنان ادامه يافت بطوري که در روز ۲۸ اسفند۹۹ تعداد ۳۲۵ ميليون تراکنش در شاپرک و ۲۵۳ ميليون تراکنش در شتاب با پايداري ۹۹.۹درصد مديريت گرديد.
در مجموع قريب به ۱۶۰ ميليارد تراکنش در سامانه‌هاي تحت پوشش ثبت شد. همچنين حدود ۴۰۰ ميليون تراکنش سامانه‌هاي متمرکز و کارت بانکها، صرفا در ۲۸ اسفند ماه همزمان با اجراي مانورهاي ورود به سال ۱۴۰۰ جز با تمهيداتي که پيشتر انديشيده شده قطعا ميسر نبود، حاصل اين ظرفيت سازي‌ها با همراهي تمامي بانکها رسيدن به پايداري ۹۹.۹۸ درصدي سامانه‌ها بود.
از سوي ديگر بايد در نظر داشت که توسعه ارتقاي سامانه ها در راستاي پاسخگويي مطلوب به مشتريان در شرايطي انجام شد که شبکه بانکي و پرداخت يکي از پرترافيک ترين مقاطع زماني به نسبت حجم فعاليت و تراکنش هاي صورت گرفته سپري کرد، به طوري که در سامانه شاپرک هر ثانيه ۸ هزار تراکنش و در سامانه شتاب هر ثانيه ۶۶۰۰ تراکنش مديريت شد و اين مساله باعث ثبت رکوردي مثال زدني در مديريت اين حجم عظيم از تراکنش‌ها شد.
در سال گذشته همچنين سامانه نسيم که سامانه مديريت حساب هاي دولتي بانک مرکزي است در يک آزمون جدي موفق عمل کرد، پردازش بيش از ۱۰ ميليون قبض دولتي تنها در بازه زماني ۲۰ اسفند ۹۹ لغايت ۷ فروردين ۱۴۰۰ جهت وصول درآمدهاي دولت و سرويس‌دهي همزمان به حدود ۵۰۰۰ کاربر ذيحساب دولتي در سازمانهاي دولتي به منظور صدور بيش از ۳۰۰ هزار حواله الکترونيک از دستاوردهاي موفق سامانه نسيم بوده است.
در آستانه اجرايي شدن قانون جديد چک نيز مديريت و اتصال ۱۶ بانک جديد به صياد ۲، پاسخگويي به بيش از ۳ ميليون استعلام از صياد اعم از چکاوکي، دولتي و پيامکي، صدور بيش از ۲۲ هزار دسته چک جديد بالغ بر ۷۷۰ هزار برگ چک جديد در سال نو، صدور بيش از ۱۲۷ هزار دسته چک در ۵ روز پاياني سال انجام شد که بديهي است روند توسعه اين سامانه‌ها تداوم داشته و متناسب با نيازهاي روز ارتقا خواهد يافت.
تحقق دستاوردهاي فوق در شرايطي حاصل شد که ويروس منحوس کرونا و تحريم هاي شديد پيچيدگي هاي مديريت و کنترل اين فعاليت ها را نيز دو چندان نموده است.
در پايان بايد تصريح کرد ظرفيت‌سازي در حوزه‌هاي سخت‌افزاري، نرم‌افزاري، شبکه و نيروي انساني از عمده اقداماتي است که پوشش مناسب تراکنشهاي انبوه نظام بانکي کشور را علي‌الخصوص در روزهاي پاياني سال و زمان اوج‌گيري حجم تراکنشهاي بانکي ميسر نموده است. برگزاري مانورهاي مختلف، تستهاي پمپاژ، پايشهاي لحظه‌اي و برخط و پشتيباني و رفع اختلالات در کوتاه‌ترين زمان توسط نيروهاي زبده و با استفاده از تجارب سنوات گذشته منتج به مديريت موفق انبوه تراکنشهاي بانکي بوده که نشان‌دهنده‌ي قدرت بالاي اجرايي صنعت بانکي کشور و خوداتکايي در اين حوزه حتي در شرايط تحريم و فشار حداکثري است.
