بانک مرکزي در عمليات بازار باز فعال‌تر شود
تاریخ انتشار : 1400/06/07
يک کارشناس اقتصادي اظهار داشت: موضوعي که مي‌تواند اهداف بازار اوراق را محقق کند فراهم کردن زيرساخت‌ها است و از آن مهمتر عدم دخالت در نرخ‌گذاري اوراق است و اگر نرخ دستوري به بازار تحميل شود طبيعتا بازار نمي‌تواند کار کند. يعني بحث سياست‌گذاري در رابطه با نرخ بهره مهم است.
کامران ندري در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادي ايلنا درباره ادامه روند افزايش تورم و استفاده از ابزار اوراق براي کنترل نرخ تورم در اقتصاد اظهار داشت: در شرايطي که هزينه‌هاي دولت از درآمدهاي آن پيشي گرفته اگر اوراق فروخته نشود تنها راه، پولي کردن کسري بودجه است يعني دولت ناچار مي‌شود از طريق چاپ پول، هزينه‌ها را تامين کند که به طور قطع منجر به اوج‌گيري نرخ تورم مي‌شود.
وي ادامه داد: در حال حاضر نرخ تورم در اقتصاد ايران بالا است و اگر کسري بودجه ادامه پيدا کند مي‌تواند نرخ تورم را بالاتر هم ببرد.
اين کارشناسي اقتصادي با اشاره به اهميت استفاده از ابزار اوراق براي کنترل نرخ تورم گفت: در شرايط فعلي پس از حل کردن موضوع تحريم‌ها و احياي درآمدهاي نفتي و رفع مشکل تحريم‌هاي بانکي، فروش اوراق تنها گزينه‌اي است که دولت دارد و طبيعتا بايد در راستاي عملياتي کردن اين برنامه اقدام کند.
ندري در پاسخ به اين سوال که عده‌اي مي‌گويند بازار از اوراق اشباع شده و اوراق خريداري ندارد، بيان داشت: معتقدم بازار اوراق در اقتصاد ما اساسا رشدي نداشته و بازار بکري است و ظرفيت براي فروش اوراق در سررسيدهاي مختلف به ويژه اوراق دولتي وجود دارد اما مسئله بازار اوراق ما، نبود زيرساخت‌ها و بحث مهم تعيين نرخ است.
وي افزود: موضوعي که مي‌تواند اهداف بازار اوراق را محقق کند فراهم کردن زيرساخت‌ها است و از آن مهمتر عدم دخالت در نرخ‌گذاري اوراق است و اگر نرخ دستوري به بازار تحميل شود طبيعتا بازار نمي‌تواند کار کند. يعني بحث سياست‌گذاري در رابطه با نرخ بهره مهم است.
اين کارشناسي اقتصادي با بيان اينکه براي فروش اوراق در فاصله زماني کم و حجم قابل قبول، دو مبحث ايجاد زيرساخت‌ها و نرخ‌گذاري بسيار اهميت دارد، گفت: بايد توجه داشته باشيم بازار فقط به دنبال خريد يک نوع اوراق نيست و بايد تنوع در اوراق به وجود بياوريم که در اين رابطه بحث اوراق کوتاه‌مدت بسيار مهم است.
ندري با تاکيد بر اينکه اوراق کوتاه‌مدت پايه خريد و فروش اوراق بلندمدت و تعيين نرخ محسوب مي‌شود، خاطرنشان کرد: در حال حاضر وقتي اوراق کوتاه‌مدت در بازار نداريم قطعا به سختي مي‌توان اوراق بلندمدت فروخت.
وي ادامه داد: موضوع ديگر اين است که عمده نهادهاي مالي ما به دليل شکل تعهداتي که دارند بايد دارايي‌هاي کوتاه‌مدت با نرخ بهره مشخص خريداري کنند اما هيچيک از نهادهاي مالي نه بانک‌ها، نه بيمه‌ها و نه صندوق‌هاي بازنشستگي و تامين اجتماعي اين اقدام را انجام نمي‌دهند در حالي که در کشورهاي ديگر عمده خريداران اوراق، بانک‌ها، شرکت‌هاي بيمه‌اي و صندوق‌هاي بازنشستگي هستند.
اين کارشناسي اقتصادي افزود: در ايران نهادهاي مالي، اوراق نگهداري نمي‌کنند چراکه ساختار آنها ايراد دارد و مداخلاتي که در معماري اين نهادها شده نادرست است اما اگر اين مشکلات حل و ساختار اصلاح شود، تقاضا براي اوراق به شدت افزايش مي‌يابد که اين افزايش تقاضا منجر به رشد قيمت اوراق مي‌شود و نرخ بهره را پايين مي‌آورد.
ندري با بيان اينکه ظرفيت قابل ملاحظه‌اي در بازار اوراق وجود دارد، يادآور شد: بانک مرکزي در حوزه عمليات بازار باز بايد فعال‌تر شود و تمام اينها در حوزه اصلاحات زيرساخت است و در نهايت گام بعد از آن نرخ‌گذاري متناسب با نرخ تورم است و بايد با توجه به نرخ تورم براي اوراق نرخ معقول و منطقي در نظر گرفت.
وي با تاکيد بر اينکه در بسياري از کشورهاي موفق در مهار نرخ تورم، از اوراق به عنوان ابزار کنترلي استفاده شده است، اظهار داشت: به شرط ايجاد زيرساخت‌ها و شفافيت در اوراق و سررسيد و همچنين ايفاي تعهدات دولت، اين ابزار در ايران هم مي‌تواند به کنترل نرخ تورم کمک کند. کشورهايي که بازار متشکل، ساختارمند و عميق براي اوراق دارند در کنترل تورم عملکرد موفق‌تري داشته‌اند و مدل‌هاي موفق براي ايران محسوب مي‌شوند.
اين کارشناسي اقتصادي ادامه داد: در کشورهايي با سياست‌هاي پولي مستقل مهمترين متغير، نرخ بهره است و نرخ بهره را مي‌توان از طريق بازار بين‌بانکي و بازار اوراق بدهي کنترل کرد و اين کانال بازار بين‌بانکي و اوراق بدهي است که بر کل اقتصاد تاثير مي‌گذارد.
ندري تاکيد کرد: البته بايد توجه داشته باشيم که مسئله تورم در دنيا حل شده است و کمتر از 10 کشور تورم بالا دارند و مابقي کشورها يا سياست‌گذار مستقل پولي بودند و يا ارزشي برابر پول خود را به کشورهاي موفق در سياست‌گذاري پولي ميخکوب کردند که مهمترين اين کشورها اتحاديه اروپا و آمريکا هستند. براي مثال عربستان سعودي سياست پولي مستقل ندارد اما با ميخکوب کردن پول کشور خود به دلار، ارزش پول خود را در برابر کالا و خدمات حفظ کرده و امروز تورم عربستان برابر با تورم آمريکا است. در کشورهايي که سياست پولي مستقل دارند از کانال نرخ بهره تورم را کنترل مي‌کنند.
وي افزود: ايران به دليل مختصات و شرايط ويژه‌اي که دارد و همچنين نوع تفکر مديران و تصميم‌سازان کشور نمي‌تواند پول خود را به کشورهاي موفق در سياست پولي ميخکوب کند هرچند که در برخي از مقاطع که نرخ تورم کمتري داشتيم از همين روش استفاده کرديم اما به طور کلي ايران به دليل نوع تقابلي که با دنيا دارد نمي‌تواند اين روش را دنبال کند.
اين کارشناسي اقتصادي گفت: البته امروز از لحاظ نيروي انساني اين ظرفيت در اقتصاد وجود دارد که بتوانيم از ابزارها و روش‌هايي مانند اوراق نرخ تورم را کنترل کنيم اما بايد ديد تيم جديد چه رويکردي دارد و آيا از اين ظرفيت استفاده خواهد کرد.
