کاهش رشد توليد صنعتي جهان
تاریخ انتشار : 1402/03/29
دنياي‌اقتصاد - گروه اقتصاد بين‌الملل : تازه‌ترين گزارش فصلي سازمان توسعه صنعتي ملل متحد (يونيدو) نشان مي‌دهد که رشد توليد صنعتي جهان در سه‌ماه اول ۲۰۲۳ با کاهش همراه بوده است. رشد توليد صنعتي جهان در اين دوره به ۷/ ۰درصد کاهش داشته، به طوري که براي اولين‌بار در طول بيش از دوسال گذشته به زير يک‌درصد کاهش يافته است.
براساس اين گزارش، با توجه به چشم‌‌‌انداز بي‌‌‌ثبات اقتصاد جهاني، واضح است که بخش توليد بايد جايگزين‌‌‌هايي را براي احياي روند جاري و جلوگيري از خطر رکود بيابد. نااطميناني به دليل اختلالات مداوم زنجيره تامين، کاهش تقاضاي جهاني، درگيري‌‌‌ها در اوکراين و افزايش نرخ‌هاي بهره در جهان، تشديد شده است و تاثير آن در شاخص‌‌‌هاي رشد سالانه درحال آشکار شدن است. حتي اگر بخش توليد در سطح منطقه‌‌‌اي درجات مختلفي از تاب‌‌‌آوري را از خود نشان داده باشد، کاهش قابل‌توجهي در تمام مناطق اصلي توليدي جهان قابل مشاهده است.
تفاوت‌‌‌هاي منطقه‌‌‌اي در سه‌ماه نخست 2023 مشاهده شدهاند. آفريقا و آمريکاي‌شمالي تنها دومنطقه‌اي هستند که توليد آنها در مقايسه سالانه کاهش يافته است، با اين حال، همه مناطق در سه‌فصل گذشته در چرخه نزولي قرار گرفته‌‌‌اند و در هيچ‌يک از آنها رشد بالاتر از 0/ 1درصد مشاهده نشده است. توليد در آسيا و اقيانوسيه و اروپا، بالاترين رشد منطقه‌‌‌اي را تجربه کرده است، به‌طوري که هردوي اين مناطق رشد ملايم 9/ 0درصدي را تجربه کردهاند. البته در اين دوره کاهش رشد توليد در آسيا و اقيانوسيه با چين ارتباطي ندارد. توليد چين پس از پايان‌دادن به محدوديت‌هاي مربوط به کوويد، 5/ 3درصد نسبت به سال گذشته رشد کرده است. با اين حال رشد ساير کشورها که سهم بسزايي در اين گروه کشورها دارند کاهش يافته است. توليد صنعتي ژاپن 9/ 1درصد کاهش يافته است؛ جمهوري کره و تايوان نيز افت قابل‌توجهي را در توليد خود گزارش کردهاند (به‌ترتيب منفي 4/ 11درصد و منفي 3/ 17درصد). رشد توليد صنعتي در ويتنام نيز 8/ 13درصد کاهش يافته است که در مقايسه با ميانگين رشد 20درصدي در 2022، عملکرد بسيار ضعيفي محسوب مي‌شود. در مقابل، هند رشد توليد 4/ 3درصدي و اندونزي رشد 7/ 4درصدي را ثبت کردهاند. عربستان‌سعودي نيز رشد قوي و دورقمي 4/ 15درصدي خود را در توليد صنعتي حفظ کرده است.
توليدات صنعتي در اروپا نيز رشد داشته است؛ اگرچه رشد ضعيف 9/ 0درصدي اين منطقه بيشتر تحت‌تاثير درگيري در اوکراين و کاهش سرعت رشد اقتصاد جهان قرار دارد. توليدکنندگان مطرح اين منطقه عملکرد متفاوتي داشتهاند؛ توليد در آلمان 6/ 1درصد، در ايرلند 7/ 6 درصد، در اسپانيا 0/ 2درصد و در سوئيس 0/ 4درصد رشد داشته است. از طرفي توليدات صنعتي در فرانسه (5/ 0درصد)، ايتاليا (منفي 1/ 0درصد) و روسيه (2/ 0درصد) تقريبا ثابت باقي مانده است. توليد صنعتي انگلستان براي چند فصل متوالي کاهش يافته است و آخرين داده‌‌‌ها حاکي از کاهش 9/ 1درصدي توليدات صنعتي در اين کشور است.
براساس اين گزارش، رشد توليد صنعتي در منطقه آمريکاي‌لاتين و کارائيب، در چهار فصل گذشته کاهش يافته، به‌طوري که با رشد 6/ 0درصدي در سه‌ماه نخست 2023 به توقف کامل رسيده است. در ميان بزرگ‌ترين اقتصادهاي آمريکاي لاتين، آرژانتين و مکزيک رشد ضعيف توليد صنعتي را گزارش کردهاند (به ترتيب 2/ 3 و 4/ 2درصد)، در حالي که توليد صنعتي در برزيل 2/ 1درصد کاهش يافته است. توليد صنعتي در آمريکاي شمالي، نرخ رشد منفي جزئي (منفي 3/ 0درصد) را تجربه کرده که نشان‌‌‌دهنده کاهش 3/ 0درصدي در توليد صنعتي ايالات‌متحده آمريکا بوده است. اين درحالي است که کانادا نيز با کاهش رشد توليد صنعتي مواجه بوده، به‌طوري که در سه‌ماه جاري به رشد اندک 5/ 0درصدي دست يافته است. براساس گزارش يونيدو، توليدات صنعتي در آفريقا نيز کاهش يافته، به طوري که کاهش 5/ 0درصدي توليد در اين منطقه سبب شده است تا آفريقا بدترين عملکرد را در ميان ساير مناطق جهان داشته باشد. توليدکنندگان مهم در قاره آفريقا، رشد منفي را در توليدات خود گزارش کردهاند. کشورهايي مانند مصر و آفريقاي جنوبي به ترتيب رشد منفي 6/ 2درصد و منفي 8/ 3درصد را ثبت کردهاند. يافته‌‌‌هاي يونيدو نشان مي‌دهد، توليد در «اقتصادهاي صنعتي» که 91درصد توليد صنعتي جهان مربوط به آنهاست، با کاهش رشد زيادي مواجه بوده، به طوري که از رشد سالانه 7/ 1درصدي در سه‌ماه چهارم 2022 به 5/ 0درصد در سه‌ماه اول 2023 کاهش يافته است. علاوه بر اين، اقتصادهاي صنعتي در مقايسه فصلي نيز، در دو فصل گذشته با رکود رشد مواجه بوده‌اند که به دليل رشد منفي توليد در آمريکا، چين، آلمان و ژاپن بوده است. داده‌‌‌هاي تفکيک‌شده يونيدو نشان مي‌دهد که کندي رشد در اين گروه از کشورها گسترده است، به‌طوري که توليد کارخانه‌‌‌اي در «اقتصادهاي صنعتي با درآمد بالا» 6/ 1درصد کاهش داشته است. اقتصادهاي صنعتي با درآمد متوسط (از جمله چين)، در اين دوره به افزايش توليد 5/ 2درصدي رسيده‌اند.
توليد «ساير اقتصادهاي صنعتي با درآمد متوسط» نيز در مقايسه با سال گذشته ثابت بوده است؛ گرچه کشورهاي مختلف در اين گروه عملکردهاي متفاوتي داشتهاند.
به‌‌‌‌عنوان مثال، اندونزي (7/ 4درصد)، مالزي (4/ 3درصد) و فيليپين (1/ 4درصد) در سطوح متوسطي رشد کردهاند، در حالي که رشد توليد در آفريقاي‌جنوبي، سريلانکا، تايلند و ويتنام منفي بوده است. يافته‌‌‌هاي يونيدو نشان مي‌دهد که «ساير اقتصادهاي درحال صنعتي‌شدن» سهم کمتري از توليد صنعتي جهان را در اين دوره به خود اختصاص دادهاند. کشورهاي اين گروه ناهمگن هستند، اما همگي به طور قابل‌توجهي از يک بخش صنعتي قوي‌‌‌تر و تغيير به سمت صنايع با بهره‌‌‌وري و شدت فناوري بالاتر سود مي‌برند. اين گروه از کشورها در مجموع رشد 5/ 3درصدي را در اين دوره تجربه کردهاند که بالاتر از گروه اقتصادهاي صنعتي است. در گروه «اقتصادهاي صنعتي نوظهور» که از اقتصادهاي با درآمد کم و متوسط تشکيل شدهاند، بخش‌‌‌هاي توليدي در سال‌هاي اخير پويايي قابل‌توجهي را از خود نشان دادهاند. اين گروه از اقتصادها توانسته‌‌‌اند از ميانگين جهاني پيشي بگيرند و در اين دوره به رشد 3/ 3درصدي دست يابند. عملکرد اندونزي در ميان کشورهاي اين گروه قابل‌توجه بوده، به طوري که توليد صنعتي اين کشور توانسته است به رشد 7/ 4درصدي دست يابد که بخشي از آن به دليل ثبات اقتصادي آن طي دوسال گذشته است. بررسي بخش‌‌‌هاي صنعتي که براساس شدت فناوري گروه‌‌‌بندي شدهاند همچنين نشان مي‌دهد که صنايع با شدت فناوري متوسط بالا و فناوري بالا عملکرد بهتري نسبت به ساير بخش‌‌‌هاي صنعتي داشتهاند. با اين حال، توليد صنعتي شتاب خود را از دست داده است، به‌طوري که رشد سالانه 3/ 1درصدي را ثبت کردهاند، در حالي که توليد در صنايع با فناوري پايين 1/ 2درصد و صنايع با فناوري متوسط 3/ 1درصد کاهش داشته است.
نرخ رشد صنايع با فناوري متوسط بالا و با فناوري بالا در نتيجه بهبود در بخش خودرو و ادامه توليد قدرتمند در تجهيزات الکتريکي، اتفاق افتاده است.
هر دوي اين بخش‌‌‌ها به ترتيب با رشد 6/ 8 و 3/ 8درصدي بهترين عملکرد را به صورت سالانه گزارش کردهاند. برعکس، رايانه‌‌‌ها و قطعات الکترونيک بدترين عملکرد را در توليد داشتهاند. توليد وسايل نقليه موتوري هم در اين دوره در مقايسه با سه‌ماه قبل 8/ 0درصد افزايش داشته است.
