تاریخ انتشار : 1402/05/08
دنياياقتصاد : امروزه جهان با مفهوم جديدي از تکنولوژي مواجه شده است که آن را هوش مصنوعي ميناميم. هوش مصنوعي در ابتداي مسير پيشرفت خود است؛ اما ميتوان افق نزديکي براي همهگير شدن آن متصور بود و انسان، اميد زيادي به استفاده از اين پديده در پيشرفت صنعت و توليدات خود دارد. از زمان ظهور اين پديده، گزارشهاي متعددي از کاربردهاي احتمالي و تاثيرات هوش مصنوعي بر صنعت منتشر شده است که اکثر آنها تاکيد زيادي بر افزايش بهرهوري صنايع دارند.
مقالات و مطالعات وبسايتهاي Simplylearn، Financial express و ImaginaryCloud به قابليتهاي هوش مصنوعي در صنعت اشاره دارند که ميتوان با استفاده از آنها به توليد کالا با محوريت هوش مصنوعي براي بهينهسازي استفاده مشتريان، پردازش و محاسبه مسائل کاربردي براي افزايش بهرهوري، گسترش دانش توليد و کاهش زمان و انرژي مصرفي براي توليد پرداخت. همه اين خدمات درحالي است که نگرانيهاي زيادي در مورد خطرات احتمالي اين خلقت جديد انسان وجود دارد اما پيشبيني ميشود در صورت نظارت تمام و کمال بر آن، اين دستيار هوشمند، تهديد خاصي براي بشريت نباشد.تحقيقات نشان ميدهد که استعداد، انعطافپذيري، توانمندسازي فناوري در همه زمينهها و رشد ارگانيک اولويت اصلي شرکتهاي بزرگ صنعتي جهان است. بهرغم اين فرصت، بسياري از مديران مطمئن نيستند که در کجا بايد از راهحلهاي هوش مصنوعي براي بهرهوري بيشتر و موثر استفاده کنند. جالب اينکه استقبال مديران از هوش مصنوعي هنوز زياد نبوده و اکثر شرکتها به جاي حضور در دل ماجرا و کسب تجربه، ترجيح دادهاند رويکرد انتظار و بررسي از فاصله دور را در پيش بگيرند.گزارشهاي موجود بينالمللي تاکيد دارند که مديران اجرايي به جاي اينکه به صورت نامحدود به برنامههاي پيشروي خود فکر کنند، يک مسير کلي و نقشه راه را تعيين کرده و سپس تمرکز خود را بر حوزههايي محدود کنند که در آن هوش مصنوعي ميتواند با حل مشکلات خاص تجاري، ارزشآفرين باشد. رهبران صنعتي ميتوانند درک بهتري از فناوري هوش مصنوعي و نحوه استفاده از آن براي حل مشکلات خاص کسبوکار به دست آورند. در اين حالت، آنها تجربه بهتري براي پيشبرد اهداف خود دارند و بازويي به نام هوش مصنوعي نيز ياور آنهاست.
براساس پيشبينيها و گزارشهاي موجود، هوش مصنوعي در گسترهاي بلندبالا ميتواند به کمک صنعت بيايد؛ خرابيها را پيشبيني و قيمتها را بررسي کند و قيمت نهايي محصول را حدس بزند، فرآيند توليد را بهرهورتر و خلاقتر کند، فرآيند توليد را تسريع و تسهيل کند، فروش را بهبود ببخشد و خطاهاي محاسباتي را کاهش دهد.راهحلهاي هوش مصنوعي (AI) به سازندگان کمک ميکند تا با پيشبيني اينکه چه زماني يا چطور تجهيزات خراب ميشوند، براي تعمير و نگهداري قبل از وقوع خرابي برنامهريزي کنند. همچنين در طراحي خلاق، الگوريتمهاي يادگيري ماشين با تقليد از فرآيند طراحي مهندسان، به توليدکنندگان کمک ميکند تا بتوانند بهسرعت صدها گزينه طراحي را براي يک محصول پيشنهاد دهند. نرمافزار مبتني بر هوش مصنوعي بهتر از انسانها ميتواند قيمت کالاها را پيشبيني کند. همچنين با گذشت زمان اين پيشبينيها به کمک ماشين لرنينگ، بهبود پيدا ميکند تا براساس آمار و هزينههاي موجود، قيمت نهايي تخمين زده شود.
سازمانها ممکن است با بهينهسازي فرآيندها با استفاده از نرمافزارهاي مبتني بر هوش مصنوعي به سطوح توليد پايدار دست يابند و رويههاي توليدي خود را به صورت بلندمدت ادامه دهند؛ يعني به نوعي دست به ترکيب برنده نزنند. روباتهاي صنعتي که اغلب به عنوان روباتهاي توليدي شناخته ميشوند، عمليات يکنواخت توليد را خودکار ميکنند و به همين سبب با عدمدخالت نيروي کار، خطاي انساني را از بين ميبرند يا بهشدت کاهش ميدهند و توجه کارگران انساني را دوباره بر بخشهاي سودآورتر کسبوکار متمرکز ميکنند.حفظ درجهاي از کيفيت مطلوب نيز جلب رضايت مشتري را در پي دارد. با استفاده از فناوري بينايي ماشين، سيستمهاي هوش مصنوعي ميتوانند انحرافات را از رويه هميشگي تشخيص دهند و به همين سبب، کنترل کيفيت در صنايع بهتر صورت ميگيرد.بينايي رايانهاي که از دوربينهاي با وضوح بالا براي مشاهده هر مرحله از توليد استفاده ميکند، با شناسايي نقصهاي تعريفشده در هوش مصنوعي، قطعات معيوب را جداسازي ميکند. چنين سيستمي ميتواند مشکلاتي را که چشم غيرمسلح ميتواند ناديده بگيرد تشخيص دهد و بلافاصله تلاشهايي را براي رفع آنها آغاز کند. به همين دليل، محصولات کمتري نياز به فراخواني دارند و تعداد کمتري از آنها هدر ميروند. کاهش هدررفت محصولات، اثر مناسبي روي فروش بيشتر کالا ميگذارد. همچنين به اين سبب ايمني کارگران کارخانه بهبود مييابد و زماني که ناهنجاريهايي مانند انتشار گازهاي سمي در زمان واقعي شناسايي شوند، از خطرات محل کار اجتناب ميشود.حضور هوش مصنوعي در بنگاههاي صنفي نيز ميتواند با تحليل آماري از کف جامعه و بنگاه صنفي، به نتيجهگيري براي تخمين قيمت فروش و ذائقه مشتري برسد. اين مهم با رشد سودآوري بنگاههاي صنفي، به توليد بيشتر کارخانهها به عنوان طرف ديگر ماجراي فروش، کمک شاياني ميکند.
وقفه و نقص توليد به دليل تامين مواد اوليه، مشکل دائمي صنعت است. ضايعات و کاهش سود از نتايج معمول انباشت بيش از حد است. کسبوکارها ممکن است فروش، پول و حمايت را زماني که محصولات به طور مناسب در انبار ذخيره شوند، به دست آورند. هوش مصنوعي در اين راستا ميتواند با مديريت تامين مواد اوليه، چرخدندههاي صنعت را به کار بيندازد. با هوش مصنوعي، کارخانهها ميتوانند کل زنجيره تامين خود را از پيشبيني ظرفيت گرفته تا ذخيرهسازي بهتر مديريت کنند. با ايجاد يک مدل بلادرنگ و پيشبينيکننده براي ارزيابي و نظارت بر تامينکنندگان، کسبوکارها ممکن است در لحظه وقوع يکشکست در زنجيره تامين، بتوانند بهسرعت مشکلات را برطرف کنند و به چرخه توليد بازگردند. به لطف هوش مصنوعي، ميتوان هزينههاي مديريت يک انبار را کاهش و بهرهوري را افزايش داد و اگر کنترل کيفيت و موجودي خودکار باشد، به افراد کمتري براي انجام کار نياز خواهد بود. در نتيجه توليدکنندگان ميتوانند سود و درآمد خود را افزايش دهند.
وسايل نقليهاي که خودشان رانندگي ميکنند ممکن است در تمامي سطوح کارخانه، از خطوط مونتاژ گرفته تا تسمه نقاله را خودکار کنند. ممکن است با کمک کاميونها و کشتيهاي خودران، تحويلها بهينهسازي، به صورت شبانهروزي اجرا و سريعتر شوند. براي برنامهريزي بهتر مسيرهاي تحويل، کاهش تصادفات و اطلاعرساني به مقامات در مواقع اضطراري، خودروهاي متصل با حسگرها ميتوانند اطلاعات بلادرنگ مربوط به ترافيک، وضعيت جاده، تصادفات و موارد ديگر را رديابي کنند. چنين برنامهاي، تغيير سرعت و ايمني تحويل را افزايش ميدهد.دستگاههاي اينترنت اشيا (IoT) ابزارهايي با فناوري پيشرفته با حسگرهايي هستند که حجم عظيمي از دادههاي عملياتي را در زمان واقعي توليد ميکنند. اين مفهوم به عنوان «اينترنت صنعتي اشيا» (IIoT) در بخش توليد شناخته ميشود. ترکيب AI و IIoT کارخانه ميتواند دقت و خروجي را به ميزان قابلتوجهي بهبود بخشد و تمامي بخشهاي مختلف توليد را به هم متصل کند. به همين سبب هر بخش از صنعت ميتواند با اتصال به سطوح ديگر، از هر فرآيند آگاه باشد و زنجيره توليد را بهدرستي شکل دهد.نرمافزاري که از هوش مصنوعي پشتيباني ميکند ميتواند به کسبوکارها در بهينهسازي رويهها براي حفظ نرخ توليد بالا به طور نامحدود کمک کند. براي يافتن و حذف ناکارآمديها، توليدکنندگان ممکن است از فناوريهاي استخراج فرآيندي مبتني بر هوش مصنوعي استفاده کنند. به عنوان مثال، در توليد، جلب رضايت مشتريان مستلزم برآوردن نيازهاي آنها از طرق مختلف، از جمله تحويل سريع و دقيق است.سازندگان از هوش مصنوعي براي تجزيه و تحليل دادههاي حسگر و پيشبيني خرابيها و حوادث استفاده ميکنند. سيستمهاي هوشمند مصنوعي به تسهيلات توليدي در تعيين احتمال خرابيهاي آتي در ماشينآلات عملياتي کمک ميکنند و اجازه ميدهند تعميرات و نگهداري پيشگيرانه و تعميرات از قبل برنامهريزي شوند. تعمير و نگهداري پيشبينيشده توسط هوش مصنوعي به کارخانهها اجازه ميدهد با کاهش هزينههاي تعمير، بهرهوري را افزايش دهند.
با استفاده از AR(واقعيت افزوده) و VR(واقعيت مجازي)، توليدکنندگان ميتوانند بسياري از مدلهاي يک محصول را قبل از شروع توليد با کمک توسعه محصول مبتني بر هوش مصنوعي آزمايش کنند. تعمير و نگهداري و رفع اشکال از اين طريق بايد ساده شود. توليدکنندگان ممکن است با ايجاد محصول مبتني بر هوش مصنوعي، نوآوري خود را افزايش داده و سرعت بخشند و در نتيجه موارد جديد و پيشرفتهتري را پيش از رقبا به بازار عرضه کنند.هرگونه تغيير در قيمت نهادهها ميتواند به طور قابلتوجهي بر سود توليدکننده تاثير بگذارد. برآورد هزينه مواد خام و انتخاب فروشنده دو جنبه از چالشبرانگيزترين جنبههاي توليد هستند. حضور هوش مصنوعي در اين زمينه مديريت تمام دادههاي خريد را در يک مکان و نگهداشتن برگههاي قطعات خريداريشده از فروشندگان مختلف را آسانتر ميکند.مديريت موثر سفارش مستلزم انعطافپذيري در بازار، تقاضا، انتظارات مصرفکننده و تغيير استراتژي توليد است. به طور خلاصه، کارخانههايي که از سيستمهاي مبتني بر هوش مصنوعي يا روباتهاي توليدي استفاده ميکنند، ميتوانند از حسگرهاي رديابي موجود براي ايجاد درخواست خريد فوري استفاده کنند، مشکلات بسياري از انواع سفارشهايي را که از کانالهاي فروش مختلف دريافت ميشود مديريت کنند و در سادهسازي و بهبود وضوح سفارش و مديريت موجودي بهينهتر باشند.براساس مطالعات انجامشده، شرکتهاي توليدي بيشترين ضرر را به دليل حملات سايبري متحمل ميشوند، حتي اندک مقداري از کار افتادن خط توليد ميتواند فاجعهبار باشد. با افزايش تعداد دستگاههاي اينترنتاشيا، خطر حملات سايبري با سرعتي تصاعدي افزايش خواهد يافت. حفاظت از تاسيسات صنعتي و کاهش آسيبپذيري در برابر حمله به لطف استفاده از سيستمهاي امنيت سايبري مبتني بر هوش مصنوعي و الگوريتمهاي تشخيص خطر آسانتر شده است.
در صنايع امروزي، يکي از مهمترين مسائل امور مالي است و اين موضوع، کمک شاياني به سودآوري صنايع ميکند. امور مالي مدرن يکي از مشاغلي است که تحول ديجيتال در آن سريعترين پيشرفت را داشته است. بسياري از فرآيندهاي مالي بهطور عمده يا کاملا خودکار شدهاند؛ در نتيجه فناوري هوش مصنوعي جايگزين قضاوت انسان در جنبههاي خاصي از فرآيند اقتصادي ميشود. بهعنوان مثال، بانک هنگام تصميمگيري براي اعطاي وام يا عدماعطاي وام، بايد متغيرهاي متعددي از جمله ويژگيهاي وام گيرنده و قرارداد را در نظر بگيرد.مديريت پرتفو يکي ديگر از وظايف مهم بخش مالي است. اين مديريت، نياز به تعادل ريسک/ پاداش مناسب و پيشبيني دقيق نوسانات بازار دارد. سيستمهاي هوش مصنوعي ميتوانند به کارفرما در انتخاب سرمايهگذاريهاي متنوع و نامرتبط کمک کنند و از سوي ديگر ريسک/ پاداش آنها را پايين نگه دارند و نوسانات بازار را پيشبيني کنند.در برخي موارد نميتوان از نيروي انساني استفاده نکرد و به نوعي امکان حضور کامل هوش مصنوعي وجود ندارد؛ اما براساس مطالعات انجامشده، هوش مصنوعي توانايي تاثيرگذاري بالا بر تسهيل امور در صنايع مختلف را دارد. بخش انرژي به طور فزايندهاي نسبت به اثرات انتشار CO۲ بر محيطزيست آگاه و نگران است. در همين زمينه هوش مصنوعي ميتواند انتشار گازهاي گلخانهاي را که يک سيستم در يک دوره معين توليد ميکند تخمين بزند. همچنين، زيرساختهاي مکانيکي مرتبط با انرژي در فرآيندهاي کاري ممکن است دچار اختلال و قطعات معيوب در صورت خرابي به از دست رفتن زمان و منابع قابلتوجهي منجر شوند. اما هوش مصنوعي با ديد کامپيوتري و تجزيه و تحليل ميتواند نقصهاي احتمالي اجزا را شناسايي کند و هزينههاي تعمير و نگهداري را کاهش دهد. همچنين به لطف هوش مصنوعي، تقاضاي انرژي را ميتوان از منظر کوتاهمدت به طور دقيق پيشبيني کرد و به کارفرما اين قابليت را داد که تکامل تقاضاي خود را بهتر درک کرده و امکان تصميمگيري قاطعانهتر را فراهم کند.والدين و نسل جوان ميدانند که آموزش چقدر براي آنها حياتي است و اغلب سرمايهگذاري زيادي براي کسب بهترين آموزشهاي قابل دستيابي ميکنند. موسسات نيز انگيزه زيادي براي سرمايهگذاري در بهبود کيفيت آموزش خود و در عين حال ساده کردن عمليات خود دارند. بنابراين وقتي دانشآموزان بهترين موسسات آموزشي را ترک ميکنند، آن موسسات بايد براي اطمينان از اينکه دانشآموزان در مسير صحيح موفقيت هستند، سرمايهگذاري زيادي کنند. موسسات بايد بهدقت دادههاي بازار را برنامهريزي و تجزيه و تحليل کنند تا اطمينان حاصل شود که چه تعداد دانشآموز در هر دوره ثبتنام شدهاند و به اين واسطه مشخص شود چه دورههايي داراي تقاضا هستند. هوش مصنوعي همچنين ميتواند به معلمان کمک کند تا بسياري از کارهاي تکراري را که در حال حاضر انجام ميدهند، خودکار کنند، بنابراين ميتوانند روي آنچه ضروري است تمرکز کنند. به عنوان مثال، آزمونهاي نمرهدهي و تکاليف، تشکيل پرونده، تهيه گزارش پيشرفت و مديريت مواد آموزشي، همگي ميتوانند به صورت خودکار انجام شوند.
با وجود دستاوردهاي علمي قابلتوجه، درک ما از موجودات زنده و انسان هنوز در حال پيشرفت است. فناوري هوش مصنوعي کاربردهاي متنوعي در اين صنعت پيدا کرده و ميکند؛ از تشخيص بيماري گرفته تا توليد دارو. چالشبرانگيزترين مساله در تشخيص پزشکي اين است که علائم زيادي ممکن است به دليل بيماريهاي مختلف رخ دهد و از بين بردن بيماريها فرآيندي آهسته است که در آن ميتوان رژيم آزمايشي مناسب را تعيين کرد. فقط باتجربهترين متخصصان ميتوانند پيچيدهترين موارد را به طور قابل اعتماد تشخيص دهند؛ زيرا اين امر مستلزم آگاهي از علائم ناشي از اختلالات مختلف است و از آزمايشات براي تشخيص آنها استفاده ميشود اما متخصصان نيز ميتوانند به ياري هوش مصنوعي، فرآيندها را با دقت و سرعت بيشتري انجام دهند.از آنجا که هوش مصنوعي نتيجه مستقيم بخش فناوري اطلاعات است، ممکن است تصور شود بيشتر کاربردهاي آن در همين بخش يافت ميشود. کد رايانه، هر نرمافزار، وبسايت، برنامه تلفن همراه، سيستم سازماني يا ساير برنامههاي رايانهاي ميتوانند هوش مصنوعي را گسترش دهند. هوش مصنوعي همچنين به طور گسترده در بخش ارتباطات از راه دور استفاده ميشود که ارتباط نزديکي با صنعت تکنولوژي دارد. بسياري از شرکتهاي اينترنتي براي فعاليتهاي اصلي، فروش و کانالهاي بازاريابي خود به وبسايتها و برنامههاي تلفن همراه وابسته هستند. با هوش مصنوعي، ميتوان کاربران را به استفاده از چتباتها و محصولات سفارشيسازيشده جذب کرد. هوش مصنوعي به ما کمک کرده است در هر منطقهاي که حضور داريم، بتوانيم نيازهاي خود و محل تامين آنها را بيابيم. همچنين به کاربران کمک ميکند آنچه را که ميخواهند پيدا کنند، محصولي را خريداري کرده يا در يک سرويس مشترک شوند.محصولات مبتني بر هوش مصنوعي عبارتند از: روباتهاي چت، دستيار صوتي، برنامههاي يادگيري زبان، برنامههاي دوربين که ميتوانند با واقعيت افزوده يا ويرايش چهره استفاده شوند، برنامههايي که مشتريان را با تامينکنندگان کالا و خدمات مطابقت ميدهند و... . اين برنامهها متن و گفتار و حتي بازيهاي مبتني بر هوش مصنوعي را ترجمه ميکنند.
هوش مصنوعي در سفر و گردشگري هر روز در حال گسترش است. جديدترين فناوريهاي هوش مصنوعي براي اهداف مختلفي مورد استفاده قرار ميگيرند؛ ازجمله: شخصيسازي، بهينهسازي مسير، بررسيهاي امنيتي فرودگاه، زمانهاي پاسخ سريع به درخواستهاي توريست و موارد ديگر. چند کاربرد ظاهري براي موتورهاي توصيه مبتني بر هوش مصنوعي در اين بخش وجود دارد. آنها همچنين براي افزايش فروش و بازگشت مشتريان وفادار حياتي هستند. اگر براي مثال، يک آژانس مسافرتي آنلاين داشته باشيم، بايد توصيهها به مشتريان را خودکار و ارزش را از دادههاي مشتريان فعلي خود استخراج کنيم تا بتوانيم اطلاعات شخصيسازيشدهتري از آنها در اختيار داشته باشيم و به مشتريان، خدمات بهتري ارائه کنيم.
انسان از زماني که ايده هوش مصنوعي را پروراند، ميدانست هوش مصنوعي اين پتانسيل را دارد که روش کار را با بهرهوري بيشتر کسبوکارها تغيير دهد. اين به کارفرمايان کمک ميکند تقلب را شناسايي کنند، درک دادههاي بدون ساختار را آسانتر کنند، نحوه کار را تغيير دهند و فرآيندهاي تجاري را کارآمدتر کنند. بنابراين مهم است که صنايع را براي ورود هوش مصنوعي آماده کنيم و نشان دهيم که چگونه هوش مصنوعي ميتواند عملکرد صنايع را بهبود دهد. بيشتر کارفرمايان از تواناييهاي هوش مصنوعي بياطلاع هستند و اين امر باعث ميشود که کسبوکارها از هماکنون شروع به کشف مزاياي آن کنند و با شرکاي شايستهاي که ميتوانند به آنها کمک کنند تا به سوي هوش مصنوعي حرکت کنند، تجربه بهتري بهدست بياورند. با اين حال يکي از دغدغههاي مهم اين روزهاي جامعه، اين است که آيا هوش مصنوعي براي انسان خطرناک است يا خير. با توجه به اينکه تاکنون نشانه خطرناکي از آن وجود نداشته و با وجود خودمختار بودن هوش مصنوعي در اداره کارها، بازهم نيازمند تاييديه و دريافت مجوز از انسانهاست، تا زماني که انسان نظارت خود را روي تصميمگيريها و فعاليتهاي هوش مصنوعي ادامه دهد، به نظر نميرسد خطر خاصي بشريت را تهديد کند و به نوعي بهتر است اين تهديد تقريبا غيرمحتمل را به فرصتي مناسب تبديل کنيم.