تضعيف ۱.۶ ميليارد دلاري تراز تجاري ايران و ترکيه
تاریخ انتشار : 1398/06/17
به گزارش ايلنا، معاونت بررسي هاي اقتصادي اتاق بازرگاني تهران به بررسي رابطه تجاري ايران و ترکيه طي هفت ماهه نخست ۲۰۱۹ پرداخته است که براساس اين گزارش تراز تجاري کالايي ايران و ترکيه (با احتساب نفت خام) در ماه جوالي ۲۰۱۹، به نفع ترکيه مثبت شده که ناشي از کاهش بي سابقه صادرات ايران به اين کشور است. متوسط صادرات ماهانه ايران به ترکيه طي هفت ماهه نخست ۲۰۱۹، حدود ۴۰۳ ميليون دلار بوده که در مقايسه با متوسط صادرات ماهانه ايران به اين کشور در سال ۲۰۱۸ حدود ۳۰ درصد کاهش داشته است. متوسط واردات ماهانه ايران از ترکيه نيز طي هفت ماهه نخست ۲۰۱۹، حدود ۲۰۰ ميليون دلار بوده که نسبت به متوسط واردات ماهانه در سال ۲۰۱۸ تغيير چنداني نداشته است.
تراز تجاري ايران و ترکيه
در هفت ماهه نخست ۲۰۱۹، تراز تجاري کالايي ايران و ترکيه (با احتساب نفت خام) حدود ۱.۴ ميليارد دلار به نفع ايران بوده است. اگرچه تراز تجاري اين دو کشور همچنان به واسطه صادرات نفت و محصولات نفتي، به نفع ايران مثبت است، اما آمارهاي مشابه در سال ۲۰۱۸ نشان مي‌دهد طي مدت مذکور، تراز تجاري ايران و ترکيه به ميزان حدود ۱.۶ ميليارد دلار تضعيف شده است. آمارهاي ماهانه تجارت ايران و ترکيه نشان مي‌دهد تراز تجاري ايران و ترکيه پس از ۱۸ ماه تراز مثبت به نفع ايران، در ماه جوالي ۲۰۱۹، به نفع ترکيه مثبت شده است. به نظر مي‌رسد کاهش قابل ملاحظه صادرات ايران به ترکيه در جوالي ۲۰۱۹ که از ماه ژوئن آغاز شده بود، دليل اصلي مثبت شدن تراز تجاري اين دو کشور به نفع ترکيه است. ارزش صادرات ايران به ترکيه در ماه ژوئن با کاهش ماهانه بيش از ۷۰ درصدي به ۱۴۸ ميليون دلار و در ماه جولاي با کاهش ماهانه حدود ۳۰ درصدي به ۱۰۳ ميليون دلار رسيده که اين رقم طي ۱۸ ماه اخير بي‌سابقه است.
تجارت کالايي ايران و ترکيه
طي بازه زماني ۲۰۱۴ الي ۲۰۱۸، بالاترين تجارت کالايي ايران و ترکيه مربوط به سال ۲۰۱۴ با رقم ۱۳.۷ ميليارد دلار بوده که بعد از آن، کل تجارت بين دو کشور با وجود نوساناتي، تقريباً در سطح ۱۰ ميليارد دلار باقي مانده است، ارزش کل تجارت ايران و ترکيه (صادرات و واردات) در هفت ماهه نخست ۲۰۱۹ حدود ۴ ميليارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل بيش از ۳۳ درصد کاهش يافته است. چنانچه طي ماه‌هاي باقيمانده سال ۲۰۱۹ نيز روند ارزش صادرات و واردات اين دو کشور مشابه هفت ماهه اول ۲۰۱۹ درنظر گرفته شود، پيش‌بيني مي‌شود حجم تجارت ايران و ترکيه در سال ۲۰۱۹ نسبت به ۲۰۱۸ حدود ۲۴.۵ درصد کاهش يابد.
صادرات کالايي ايران به ترکيه
ارزش صادرات ايران به ترکيه طي هفت ماهه نخست ۲۰۱۹، حدود ۲.۸ ميليارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۸، تقريباً ۳۸ درصد کاهش داشته است. متوسط ارزش صادرات ماهانه ايران به ترکيه در هفت ماهه نخست ۲۰۱۹، حدود۴۰۳ ميليون دلرر بوده که نسبت به متوسط ارزش صادرات ماهانه ايران به اين کشور در سال ۲۰۱۸، تقريباً ۳۰ درصد کاهش داشته است، بر اساس آمارهاي گمرک ايران، طي هفت ماهه منتهي به تير ۱۳۹۸، ارزش صادرات کالايي بدون نفت خام ايران به ترکيه ۲.۸ ميليارد دلار برآورد شده که تقريباً با رقم مندرج در آمارهاي رسمي کشور ترکيه طي هفت ماهه نخست ۲۰۱۹ برابر است؛ در حالي که در آمارهاي گمرک ايران، صادرات نفت خام لحاظ نمي‌شود و رقم مندرج در آمارهاي ترکيه با احتساب نفت خام است.
بيش از ۵۶ واحد درصد از کاهش ۳۸ درصدي ارزش صادرات کالايي ايران به ترکيه طي هفت ماه نخست ۲۰۱۹، به واسطه کاهش ارزش صادرات کالاهاي ذيل فصل ۲۷ کتاب مقررات صادرات و واردات (سوختهاي معدني، روغنهاي معدني و محصولات حاصل از تقطير آنها؛ مواد قيري و مومهاي معدني) بوده که شامل نفت خام و فرآورده‌هاي نفتي نيز مي‌شود. طي سال‌هاي گذشته، همواره بخش قابل توجهي از صادرات کالايي ايران به ترکيه، متعلق به صادرات فصل ۲۷ بوده است.
طي بازه زماني ۲۰۱۴ الي ۲۰۱۸، به طور ميانگين سهم کالاهاي فصل ۲۷ از کل صادرات کالايي ايران به ترکيه، حدود ۸۱ درصد است. بخش غيرنفتي صادرات کالايي ايران تقريباً رقم و يا سهم ثبات و ناچيزي را از صادرات کالايي ايران به ترکيه داشته ضمن اينکه طي سال‌هاي مورد بررسي، تحول معناداري در افزايش صادرات اين اقالم هم اتفاق نيفتاده است، هفت ماهه نخست ۲۰۱۹ ، تقريباً ۷۵ درصد از صادرات کالايي ايران به ترکيه (معادل تقريبي ۲.۱ ميليارد دلار) مربوط به محصولات مندرج در فصل ۲۷ بوده که حدود ۴۳ درصد نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۸ کاهش يافته است. طي مدت مذکور، ارزش صادرات ساير کالاها (به جز نفت و فرآورده‌هاي نفتي) نيز تقريباً ۱۵ درصد کاهش داشته و به ۷۲۲ ميليون دلار رسيده است. بعد از نفت و فرآورده‌هاي نفتي، محصولات فصل ۳۹ (گروه مواد پالستيک و پليمر) با ارزش صادرات ۱۵۳ ميليون دلاري، فصل ۳۱) (کودها با ارزش صادرات ۱۱۰ ميليون دلاري، فصل ۷۴) گروه محصولات ساخته شده از مس (با ارزش صادرات ۱۰۷ ميليون دلاري، فصل ۷۹) گروه محصولات ساخته شده از روي با ارزش صادرات ۸۹ ميليون دلاري، فصل ۷۲ (چدن، آهن و فولاد) با ارزش صادرات ۸۶ ميليون دلاري و فصل ۷۶ (گروه محصولات آلومينيومي) با ارزش صادرات ۵۳ ميليون دلاري بالاترين سهم را در ارزش صادرات ايران به ترکيه طي هفت ماهه نخست ۲۰۱۹ داشته‌اند.
واردات کالايي ايران از ترکيه
ارزش واردات ايران ازترکيه طي هفت ماهه نخست ۲۰۱۹، حدود ۱.۴ ميليارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۸، تقريباً ۷ درصد کاهش داشته است. متوسط ارزش واردات ماهانه ايران به ترکيه در هفت ماهه نخست ۲۰۱۹ نيز حدود ۲۰۰ميليون دلار بوده که نسبت به متوسط ارزش صادرات ماهانه ايران به اين کشور در سال ۲۰۱۸، تغيير چنداني نداشته است. عامل مسلط در کاهش ارزش واردات ايران از ترکيه در هفت ماهه نخست ۲۰۱۹ نسبت به مدت مشابه سال قبل، کاهش ارزش واردات محصولات فصل ۸۴ کتاب مقررات صادرات و واردات (ديگ‌هاي بخارآبگرم، ماشين آلات و وسايل مکانيکي، اجزاوقطعات آنها )است. واردات اين گروه محصولي با کاهش ۳۹درصدي نسبت به هفت ماهه ۲۰۱۸، به حدود ۱۲۳ ميليون دلار در هفت ماهه ۲۰۱۹ رسيده است. کاهش۷۲درصدي ارزش واردات گروه محصولات فصل ۸۷ و رسيدن ارزش واردات اين گروه به ۳۰ ميليون دلار نيز عامل تاثيرگذار بعدي در رشد منفي ۷ درصدي ارزش واردات ايران از ترکيه طي هفت ماهه نخست ۲۰۱۹ بوده است.
افزايش ارزش واردات محصولات فصل ۶۲و ۶۱ که مربوط به لباس و متفرعات آن هستند، عوامل مهمي در جهت افزايش واردات کالايي ايران از ترکيه طي هفت ماهه نخست ۲۰۱۹ نسبت به مدت مشابه سال قبل محسوب مي‌شوند در مجموع سهم ۶.۸درصدي در افزايش ارزش واردات ايران از ترکيه طي اين مدت داشته‌اند. افزايش ارزش واردات فصل ۴۸که شامل کاغذ و محصولات ساخته شده از آن مي‌شود و همچنين واردات فصل ۱۵ که مربوط به چربي‌ها و روغنهاي حيواني يا نباتي و فرآورده‌هاي حاصل از آنهاست، در مجموع سهم ۴.۵واحد درصدي در افزايش ارزش واردات در هفت ماهه نخست ۲۰۱۹ داشته‌اند.
